2025 yılı tarım sektörü için hem Türkiye genelinde hem de Eskişehir’de ciddi sıkıntılarla başladı. Girdi maliyetlerinin yükselmesi, iklimsel dengesizlikler, geç ödenen destekler, sulama elektriğindeki sürekli arızalar ve çiftçilerin hızla artan borç yükü tarımın sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.
Girdi Maliyetleri: Elektrik, motorin, tohum, gübre, işçilik ve amortisman giderleri her geçen gün artmaktadır.
2025 sezonuna girerken elektrik fiyatlarına gelen %12.4 zam, taban gübresinin 1 çuvalının 1300 TL olması, çiftçinin 10 liraya sattığı buğdayın tohumluk olarak ekeceğinde 20 liraya alması, geçen seneye kıyasla 2’ye katlanan işçilik masrafları ve makine ekipmanlarındaki amortisman giderleri çiftçinin belini bükmektedir.
İklimsel Dengesizlikler: 2025 yılında kar yağışının olmaması, kuraklık, don ve dolu olayları çiftçinin sezona olan umutlarını yerle bir etmiştir.
Kar yağışının olmaması, yağmurların geçmiş 10 seneye kıyasla neredeyse yarıya düşmesi ve bununla birlikte yer altı sularının çekilmesi çiftçinin maliyetlerini giderek katlamaktadır.
Nisan ayında yaşanan don olayları başta Mihalıççık’ta kiraz bahçeleri olmak üzere, pancar ve mısırda erken dönem ekilişlerinde zarar göstermiştir.
Yine Mayıs ayının başında görülen dolu ve sel afetinden başta Türkmentokat, İmişehir, Aksaklı, Kalkanlı,
Yenikent, Kırka, Seyitgazi ve Mahmudiye’nin belirli mahalleleri olmak üzere zarar görmüştür. Bölge çiftçileri verim konusunda büyük sıkıntılar yaşayacaktır.
Geç Ödenen Desteklemeler: Özellikle Mazot-Gübre ödemesi 1 sene geç yapılıyor. 2024 yılı mazot gübre desteği 2025 Nisan ayında ödenmiştir. Hububat Fark Desteği ödemesi de hasattan yaklaşık 9 ay sonra yapılmıştır.
Örneğin 2024 yılında 19.000 TL olan Dap Gübresi şu anda 26.000 TL,13.000 TL olan Üre Gübresi 19.000 TL, 2057 olan Gram Altın şu anda 4150 TL’dir. Bu ödemelerin geç yapılması üretim sürecini sekteye uğratmaktadır.
Tarımsal Sulama Elektriğinde Sürekli Arızalar: Son dönemlerde Eskişehir bölgesinde tarımsal sulama amaçlı kullanılan elektrik hatlarında çok sık ve düzensiz kesintiler yaşanmaktadır. Bu kesintiler özellikle sulama sezonunun yoğun olduğu dönemlerde artış göstermekte ve çiftçilerin üretim süreçlerini doğrudan etkilemektedir.
Bu arızalar tarımda verim kaybı, ekipman arızaları, zaman kaybı, işgücü sorunları ve üretim güvencesinin azalması gibi sıkıntıları ortaya çıkarmaktadır.
Çiftçinin Artan Borç Yükü: Çiftçinin her sene bankalara ve tarım kredilere olan borcu artmaktadır.
Çiftçilerin bankalara olan borcu 2025 Ocak itibariyle 899 Milyar TL’yi aştı. Çiftçilerin tarlaları, traktörleri banka tarafından haczedilerek satışa konuldu.
Özetle 2025 yılı tarımda yeni bir yol haritasının şart olduğunu gösteriyor. Girdi maliyetlerinin kontrol altına alınması, iklim risklerine karşı sigorta sistemlerinin güçlendirilmesi ve çiftçilere yönelik faizsiz kredi mekanizmalarının devreye sokulması kaçınılmaz hale gelmiştir.
Tarım ülkenin geleceğidir. Eğer üretici ayakta kalmazsa, gıda güvenliği ve ekonomik bağımsızlık da tehlikeye girer .
2025 yılı zorluklarla başladı umarım açıklanacak taban fiyatlarıyla zorluklar kolaylaşır.
