Eskişehir iş ilanları için tıklayın

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Abdullah Yalaman’ın da içinde bulunduğu bir araştırma ekibi tarafından gerçekleştirilen ve COVID-19’a karşı 168 ülkenin açıkladığı ekonomi paketlerinin karşılaştırıldığı çalışma uluslararası basında dikkatleri çekti, ABD’nin başkenti Washington’ın en büyük ve en eski gazetesi The Washington Post’ta haberleştirildi. Ayrıca çalışma daha akademik bir okuyucu kitlesi olan Washington Post Sunday Business eki sayfalarında da yer aldı.

E-Mail ile haberleştiğimiz ve o esnada İngiltere’de bulunan Prof. Dr. Abdullah Yalaman, araştırmasının detaylarını, karşılaştırdığı ekonomik paketlere dair yorumlarını ve hedeflediği projeleri paylaştı.

SALGININ EKONOMİK BOYUTU ÖNEMLİ

Prof. Dr. Abdullah Yalaman: Bu araştırma fikrini Columbia Üniversitesi'nden Prof. Dr. Ceyhun Elgin ve Sungkyunkwan Üniversitesi'nden Dr. Gökçe Başbuğ ile birlikte ortaya çıkardık.

COVID-19 bütün dünyayı saran pandemik bir salgın ve bu salgının bütün dünyayı olumsuz etkilediği bir süreç içinden geçmekteyiz. COVID-19 sürecinde evlere kapandık ve hepimiz kaygı duyuyoruz. Epeydir gündemimizi işgal eden bu konu hakkında kendimizi sorumlu hissedip kendi alanlarımızla da ilgisini kurarak bir şeyler yapma ihtiyacı hissettik tabi. Salgının halk sağlığı kısmıyla ilgili araştırmaların örneğin salgının ne kadar yayılabileceği veya ne kadar kişinin bu salgında maalesef hayatını kaybedebileceğine ilişkin projeksiyonların ya da COVID-19 virüsüne karşı aşı geliştirme çalışmaların hali hazırda devam ettiğini biliyoruz. Ancak COVID-19’un finansal ve ekonomik etkilerine yönelik henüz yeterli araştırma göremiyoruz. Bunun için yeterli veri seti de oluşmadı henüz. Ancak University of Oxford’dan bir grup araştırmacı ülkelerin aldıkları halk sağlığını koruma amaçlı, sokağa çıkma yasağı, okulların kapanması, uluslararası uçuşların kapatılması gibi hususları kapsayan, sıkılaştırma önlemlerini ölçen ve sürekli güncelledikleri bir indeks geliştirdiler ve bizde bu fikirden ilham alarak neden devletlerin COVID-19 pandemisine karşı açıkladıkları ekonomi kurtarma paketleri için bir indeks oluşturmayalım diye düşündük. Bu oldukça ilginç bir araştırma konusu çünkü kimi devletler daha büyük ve cömert kimi devletler daha küçük paket açıkladı. Bu paket salgının kendisine karşı mı yoksa etkilerinin azaltılmasına karşı mı oluşturuldu? Bu kapsamda, bu indeksin birçok soruya yanıt verme potansiyeline sahip olabileceğini düşünmekteyiz. Özellikle uzun vadede birçok araştırmacının kullanabileceği bir veri seti olma potansiyeline de sahiptir.

POLİTİKACILARIN TEŞVİK PAKETLERİ KARŞILAŞTIRILDI

Columbia Üniversitesi'nden Prof. Dr. Ceyhun Elgin ve Sungkyunkwan Üniversitesi'nden Dr. Gökçe Başbuğ ile birlikte kaleme aldığımız ve İngiltere’de CERP tarafından çıkarılan “COVID Economics” isimli dergide yayınlanan çalışmamız, COVID-19’un küresel bir pandemi haline gelişi sonucunda ülke ekonomilerinde yaşanan ekonomik daralmalara karşı politika yapıcıların açıkladıkları ekonomik teşvik paketlerini karşılaştırmalı olarak değerlendirmektedir. Açıklanan teşvik paketleri genel olarak 7 farklı konudan oluşan üç başlık altında incelenebilmektedir: ■ Mali teşvik paketi ■ Parasal teşvik paketi ■ Döviz kuru ve ödemeler dengesi önlemleri paketi

Bu kapsamda 168 ülke için oluşturulan bir veri tabanı kullanılarak, bu ülkelerde maliye, para ve döviz kuru politikaları bağlamında açıklanan teşvik paketlerinin içerikleri sunulmakta ve teşvik paketlerinin boyut ve içeriklerinin ülkelerin karakteristik özellikleriyle ne derece ilişkili olduğu tartışılmaktadır.

VAKA VE YATAK SAYISI BELİRLİ ÖLÇÜTLER

Oluşturduğumuz indeksin farklı ülkelerde aldığı değerleri dünya genelinde görebilmek için, Ekonomik Teşvik Endeksi bir ısı haritası yardımıyla Şekil 1’de görselleştirilmiştir. Ülke düzeyinde renk koyuluğu anlamlı ölçüde farklılaştığından ülkeler arasında ciddi bir farklılık olduğu haritadan da anlaşılmaktadır. Buna ek olarak; Elgin, Başbuğ ve Yalaman (2020) ekonomik teşvik endeksinin kişi başı; gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) ya ek olarak, ülke nüfusundaki ortanca yaş, 1000 kişiye düşen hastane yatağı sayısı ve toplam COVID-19 vaka sayısı gibi değişkenlerin de endeks değeri ile anlamlı bir istatistiksel ilişkiye sahip olduğuna işaret etmektedir. Bu doğrultuda, örneğin hastane yatak sayısının yüksek olduğu ülkeler, muhtemelen halk sağlığı krizinden bir miktar daha az etkilenecekleri için daha az genişleyici bir ekonomik teşvik politikası izlerken, ortanca yaşın ve toplam vaka sayısının daha yüksek olduğu ülkelerde ekonomik teşvik politikaları daha genişleyici olmakta ve bu nedenle indeks daha yüksek bir değer almaktadır.

TÜRKİYE 168 ÜLKE ARASINDA 117. SIRADA

Türkiye, en son güncellediğimiz indeks verilerine göre GSYİH’ye oranı üzerinden yüzde 2’lik bir büyüklüğe ulaşan mali paketi ile elimizde verisi olan 168 ülke arasında 77. sıradadır.

Politika faizinde yüzde 18 düzeyinde bir indirim yaparak, bu oranla 168 ülke arasında faiz indiriminin büyüklüğü açısından 54. sıradadır. Diğer önlem paketleri ve değişkenlerin de bir araya getirilmesi sonucu oluşturulan indeks ise aralarında Türkiye’nin de yer aldığı seçili ülkeler için Şekil 3’de görselleştirilmiştir. 168 ülke için değer -0.391’dir ve Türkiye ise -0.757’luk endeks değeri ile 168 ülke arasında 117. sırada yer almaktadır.

ESKİŞEHİR BAZINDA DA ÇALIŞMAYI ÇOK İSTİYORUM

Bunun dışında; Eskişehir’e yönelik hali hazırda devam eden bir çalışmam mevcut değil ancak yeterli veriler oluştuğunda ilk fırsatta Eskişehir adına da çalışma yapabilmek çok istiyorum.

ÇEŞİTLİ ÜLKELERLE ÇALIŞMALARIM MEVCUT

Genel olarak hali hazırda Avustralya, Amerika, İngiltere, Türkiye ve Güney Kore’den farklı araştırmacılarla yürüttüğüm bazı yeni projeler mevcut. Bu projeler COVID-19 süresince uluslararası finansal piyasalar arası entegrasyonun nasıl yeniden yapılandırıldığı, COVID-19’ a karşı hangi ülkelerin performansının daha iyi olduğunun ölçülebilmesi adına etkinlik indeksi geliştirme, COVID-19 ekonomik teşvik paketlerinin büyüklüklerinin belirleyicileri gibi konular üzerine odaklanmaktadır.

HALK SAĞLIĞI PROBLEMİ ÇÖZÜLMELİ

Ekonomik süreçte ise tüm dünya ülkelerinde finansal sorunları çözebilmek için öncelikle halk sağlığı problemini çözmenin önemli ve gerekli olduğunu düşünüyorum.

Projenin Araştırmacıları hakkında kısa bilgi notu

CEYHUN ELGİN

Boğaziçi Üniversitesi İktisat Bölümü’nde iktisat profesörüdür, aynı zamanda Columbia Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesidir. Minnesota Üniversitesi’nden doktora sahibi olan Ceyhun Elgin’in makro iktisat, kamu iktisadı ve kayıt dışı ekonomi alanlarında çok sayıda yayını bulunmaktadır.

GÖKÇE BAŞBUĞ

Sungkyunkwan Üniversitesi işletme bölümünde yardımcı doçenttir. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden doktora sahibi olan Gökçe Başbuğ, işsizlik, istihdam ve insan kaynakları yönetimi alanlarında çalışmakta olup çeşitli dergilerde yayınlanmış bilimsel makaleleri vardır.

ABDULLAH YALAMAN

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi işletme bölümünde finans profesörüdür, aynı zamanda İngiltere’de York Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesidir. Ayrıca Boğaziçi Üniversitesinde CEE de araştırmacı pozisyonuna sahiptir. Cambridge ve UTAS üniversitelerinde daha önce ziyaretçi araştırmacı olarak bulunmuştur. Yüksek frekanslı veri analizi ve finansal ekonometri, ülkeler arası şok transfer mekanizmaları alanlarında çalışmakta olup çeşitli uluslararası dergilerde yayınlanmış çok sayıda bilimsel makaleleri vardır.

Haber-Merve AKMAN