Dünya gastronomisinde "Hop Shoots" adıyla bilinen bitki filizleri, yurt dışındaki açık artırmalarda astronomik rakamlara satılmaktadır. Avrupa genelinde lüks tüketim ürünü sayılan gıda maddesi, Türkiye'deki üreticiler tarafından henüz yeterince keşfedilmemiştir. Pazaryeri ilçesindeki çiftçiler, ürünün ekonomik getirisinden habersiz şekilde hasat sürecini yönetmektedir. Uzmanlar, söz konusu bitki atığının ekonomiye kazandırılması durumunda önemli bir gelir kapısının aralanacağını belirtmektedir. Kilosu 35 bin TL'ye kadar alıcı bulan filizlerin çöpe gitmesi, tarımsal potansiyelin verimsiz kullanıldığını gözler önüne sermektedir.
Avrupa Pazarında Altın Değerinde Filizler
Mart ve nisan aylarında toprak yüzeyine çıkan şerbetçiotu filizleri, Avrupa kıtasının seçkin pazarlarında büyük bir heyecanla karşılanmaktadır. Belçika, Fransa ve İngiltere'de sezonun ilk hasadıyla birlikte ürünler açık artırmalarda satışa sunulur. Gurmelerin ve şeflerin yoğun ilgi gösterdiği "Hop Shoots" isimli sebzenin kilosu bazı müzayedelerde 1.000 avroya, yani yaklaşık 35 bin liraya kadar yükseldi. Sezon ilerledikçe fiyatlar düşse de, Avrupa pazarında en düşük seviyelerde dahi birçok et ürününün üzerinde işlem gördüğü belirtildi. Batılı tüketiciler, kısa süreliğine ulaşabildikleri lezzete yüksek meblağlar ödemeyi göze almaktadır. Özellikle bahar aylarında kurulan pazarlarda, söz konusu bitki statü göstergesi olarak kabul edilir. Satış rakamları, tarımsal ürünün yarattığı katma değeri net biçimde kanıtlamaktadır. Fiyatlardaki dalgalanma dahi ürünün cazibesini azaltmamaktadır.
Bilecik Tarlalarında Atıl Kalan Servet
Ülkemizde şerbetçiotu üretiminin büyük kısmı Bilecik'in Pazaryeri ilçesinde yapılıyor. Bölgedeki çiftçiler, ana ürün olan kozalakların verimini artırmak amacıyla bahar aylarında dipten çıkan sürgünleri "seyreltme" adı altında kesiyor. Tarım arazilerinde uygulanan işlem sırasında toplanan materyaller ne yazık ki ticari bir meta olarak görülmemektedir. Çoğu çiftçi tarafından ticari değeri bilinmeyen filizler, tarlada bırakılıyor ya da hayvan yemi olarak kullanılıyor. Yöre halkı, elindeki hazinenin farkında olmadan üretim döngüsünü sürdürmektedir. Sınırlı sayıda üretici ise eldeki mahsulü yalnızca ev tüketiminde değerlendiriyor. Oysa çöpe giden kısımlar, doğru işlendiğinde ana üründen daha fazla kazanç sağlama potansiyeli taşımaktadır. Bölgesel kalkınma adına mevcut alışkanlıkların değiştirilmesi gerekmektedir. Ekonomik kayıpların önüne geçilmesi için bilinçlendirme çalışmaları önem arz etmektedir.
Gastronomi Dünyasının Beyaz Altını
Avrupa'da Michelin yıldızlı restoranlar, sofralara gelen filizleri "sebzelerin trüfü" olarak tanımlıyor. Seçkin menülerde yer alan "Hop Shoots", nadir bulunması ve lezzetiyle şeflerin vazgeçilmezi konumundadır. Kuşkonmazı andıran görünümü ve aromasıyla dikkat çeken bitki, özellikle deniz ürünleriyle hazırlanan başlangıç tabaklarında tercih ediliyor. Ürünün yüksek etiket fiyatına sahip olmasının ardında yatan temel faktör ise zahmetli üretim sürecidir. Uzmanlar, Hop Shoots'un yüksek fiyatla satılmasının temel nedenleri arasında zahmetli hasat süreci ve çok kısa sezonu gösteriyor. Filizlerin makineyle toplanamadığı, tek tek ve elle hasat edilmesi gerektiği ifade ediliyor. Ayrıca hasat döneminin yalnızca üç-dört hafta sürmesi, ürünü nadir ve pahalı hale getiriyor. Bazı restoranlarda yalnızca birkaç filizden oluşan tabakların yüksek fiyatlarla sunulduğu belirtiliyor.
İhracat Kapısında Bekleyen Fırsat
Sektör temsilcileri, hali hazırda tarlalarda yetişen bitkinin ekonomiye kazandırılması gerektiği konusunda birleşmektedir. Tarım ve ihracat uzmanları, Türkiye'de zaten yetiştirilen şerbetçiotunun yan ürününün değerlendirilmesi halinde ciddi bir katma değer yaratılabileceğine işaret ediyor. Atıl durumdaki kaynağın döviz girdisine dönüşmesi için profesyonel adımlar atılması şarttır. Üreticilerin organize edilmesi, soğuk zincir altyapısının kurulması ve Avrupa standartlarında paketleme yapılması durumunda, Hop Shoots'un Türkiye için yeni bir ihracat kalemi haline gelebileceği vurgulanıyor. Gerekli lojistik ağın kurulmasıyla Pazaryeri ilçesi, Avrupa'nın lüks sebze tedarikçisi konumuna yükselebilir. Küresel pazarda oluşan talep, Türk çiftçisi için ek gelir kaynağı oluşturabilir. Yetkililerin yönlendirmesiyle tarımsal üretim modeli daha karlı bir yapıya kavuşabilir.
