Türkiye genelinde milyonlarca kişi, emeklilik yaşını öne çekmenin yollarını araştırıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bu konuda önemli bir adım atarak riskli alanlarda görev yapan 45 meslek grubuna 5 yıl erken emeklilik sağlayacak yıpranma payı hakkı tanıdı. Yapılacak düzenleme ile prim günleri artarken emeklilik yaşı düşecek. Çalışanlar, her yıl için ek prim kazanacak ve bu sayede daha erken emekliliğe kavuşabilecek. Peki hangi meslekler bu kapsamda değerlendiriliyor ve şartlar neler?
Yıpranma payı uygulamasının işleyişi
Mevzuatta “fiilî hizmet süresi zammı” olarak tanımlanan yıpranma payı, çalışanların 12 ay yerine 15 veya 18 ay çalışmış sayılmasını sağlıyor. Bu uygulama, özellikle yüksek risk altında görev yapan meslekler için geçerli. Böylece hem prim gün sayısı artıyor hem de emeklilik yaşı öne çekiliyor. Yıpranma payı, iş kolunun tehlike seviyesine göre farklı oranlarda hesaplanıyor.
180 ve 90 gün farkı
SGK, risk derecesine göre iki ayrı yıpranma katsayısı belirliyor. 180 gün yıpranma hakkı, maden işçileri, TSK personeli, Emniyet mensupları, MİT, Sahil Güvenlik, ceza infaz koruma personeli ve radyoaktif ortamlarda çalışanlar için geçerli. 90 gün yıpranma hakkı ise gazeteciler, TRT haber personeli, cam, çimento, döküm fabrikası çalışanları, termik santral işçileri, itfaiyeciler, diş hekimleri, eczacılar, hemşireler ve diğer sağlık görevlilerine uygulanıyor. Her yıl için 180 günlük gruptakiler 6 ay, 90 günlük gruptakiler ise 3 ay ek prim kazanıyor.
Kamu personeli ve özel sektör çalışanlarının farkı
8 Eylül 1999 öncesi göreve başlayan kamu görevlileri, yıpranma günlerinin tamamını primlerine ekleyebiliyor. Bu sürenin yarısı emeklilik yaşından düşüyor. Örneğin 6 yıl yıpranma hakkı olan bir subay, 3 yıl erken emekliliğe hak kazanıyor. 4A kapsamında çalışan özel sektör personeli ise önce en az 3600 prim gününü tamamlamalı. Ardından yıpranma süresinin yarısı emeklilik yaşını geriye çekiyor. 4 yıl yıpranma hakkı kazanan bir işçi, 2 yıl önce emekli olabiliyor.
5 yıl erken emeklilik avantajı
En avantajlı durumda olanlar, her yıl 180 gün yıpranma hakkı kazananlar. 20 yıl boyunca bu haktan yararlanan bir çalışan, 3600 gün ek prim elde ediyor. Bu da 1800 gün yani yaklaşık 5 yıl erken emeklilik anlamına geliyor. Böylece 60 yaşında emekli olmak yerine 55 yaşında çalışma hayatını noktalayabiliyor. SGK’nın yayımladığı tam liste, kurumun internet sitesinde yer alıyor.
