Çalışma hayatının önemli gündem maddelerinden biri olan erken yaşta emeklilik, pek çok kişinin geleceğe dair planlarını etkiliyor. Son dönemde konuyla ilgili yaşanan gelişmeler, özellikle kadın ve erkek çalışanlar için farklılık gösteren yaş ve prim günü şartlarının yeniden ele alındığını gösteriyor. Vatandaşlar, "Kim ne zaman emekli olacak?" sorusunun cevabını büyük bir ilgiyle araştırırken, sigorta başlangıç yılının belirleyici bir faktör olduğu görülüyor.
Güncel Emeklilik Kriterleri ve Sigorta Kolları
Erken emeklilik arayışında olanlar için sigorta başlangıç yılına göre farklılaşan kriterler söz konusu. Özellikle Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Bağ-Kur ve Emekli Sandığı mensupları için belirlenen şartlar büyük önem taşıyor. Her sigorta kolunun kendine özgü prim gün sayısı ve yaş haddi koşulları bulunuyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi sonrasında, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için yaş şartı aranmaksızın emeklilik imkanı doğmuştu.
4A Kapsamındaki Kadın Çalışanların Durumu
Sigortadan 4A hizmet grubundan emekli olmayı hedefleyen kadınlar için üç temel dönem ön plana çıkıyor. İlgili dönemler; 08.09.1999 öncesinde işe başlayanlar, 09.09.1998 (metinde belirtilen tarih) ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlar ve 30 Nisan 2008 sonrasında ilk defa sigortalı olan kişiler olarak sıralanıyor. Belirtilen gruplardaki kişilerin kısmi emeklilik şartları mevcut ve koşulları sağlamaları halinde yaştan emekli olmaları mümkün. Sigortalılık süresi boyunca hizmet vermiş bir bireyin emekli maaşına hak kazanabilmesi ve talepte bulunabilmesi için sigortalılık süresindeki hizmet zamanı, yaş koşulları ve prim ödeme süresini eksiksiz yerine getirmesi temel bir gereklilik.
Kısmi Emeklilik ve Temel Koşullar
Tam emeklilik için gereken prim gün sayısını dolduramayan veya yaş haddini beklemek istemeyenler için kısmi emeklilik, yani yaştan emeklilik bir seçenek olarak öne çıkıyor. Kısmi emeklilik hakkından yararlanabilmek için genel olarak 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartı aranmakla birlikte, sigorta başlangıç tarihine göre yaş koşulu değişiklik gösterebiliyor. Örneğin, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için 3600 gün prim ve 15 yıl sigortalılıkla birlikte kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş gibi kademeli yaş şartları bulunuyordu. Daha sonraki dönemlerde sigortalı olanlar için ise prim gün sayısı ve yaş koşulları farklılaşıyor.
İşe Başlama Tarihi /Tamamlaması Gereken – Tamamlaması Gereken – Yaş – Prim
01.04.1981 öncesi ise 20 Yok 5000
01.04.1981-08.09.1981 arasında 20 38 5000
09.09.1981-23.05.1984 arasında 20 40 5000
24.05.1984-23.05.1985 arasında 20 41 5000
24.05.1985-23.05.1986 arasında 20 42 5075
24.05.1986-23.05.1987 arasında 20 43 5150
24.05.1987-23.05.1988 arasında 20 44 5225
24.05.1988-23.05.1989 arasında 20 45 5300
24.05.1989-23.05.1991 arasında 20 46 5375
24.05.1990-23.05.1991 arasında 20 47 5450
24.05.1991-23.05.1992 arasında 20 48 5525
24.05.1992-23.05.1993 arasında 20 49 5600
24.05.1993-23.05.1994 arasında 20 50 5675
24.05.1994-23.05.1995 arasında 20 51 5750
24.05.1995-23.05.1996 arasında 20 52 5825
24.05.1996-23.05.1997 arasında 20 53 5900
24.05.1997-23.05.1998 arasında 20 54 5975
24.05.1998-23.05.1999 arasında 20 55 5975
24.05.1999-08.09.1999 arasında 20 56 5975
1999 VE 2008 Arası Sigortalı Olan Kadınlar
08.09.1999 ile 30.04.2008 tarihleri arasında sigortalı olarak işe başlayan kadınlar iki yöntemle emekli olmaya hak kazanırlar. Normal emeklilik şartlarına göre kadınların emekli olabilmesi için 58 yaşını tamamlaması gerekir. Ayrıca yaş şartıyla birlikte 7000 prim gün sayısı şartı bulunur. Kadınlarda erken emeklilik şartları kapsamında normal emeklilik şartları dışında bulunan kadınlar bazı şartları sağlarsa 4500 gün ile emekliliğe hak kazanabilirler. 58 yaş şartını tamamlayan kadınlar 20 yıldır sigortalılıkları var ve 4500 prim gününü doldurduysa o zaman kısmi emekli olmaya hak kazanırlar.
C) 01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olan kadınların emeklilik yaş tablosu
01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri arasında 7 bin 200 günü tamamlayan çalışan kadın için 59 yaş
01.2038 ila 31.12.2039 tarihleri arasında 7 bin 200 günü tamamlayan çalışan kadın için 60 yaş
01.2040 ila 31.12.2041 tarihleri arasında 7 bin 200 günü tamamlayan çalışan kadın için 61 yaş
01.2042 ila 31.12.2043 tarihleri arasında 7 bin 200 günü tamamlayan çalışan kadın için 62 yaş
01.2044 ila 31.12.2045 tarihleri arasında 7 bin 200 günü tamamlayan çalışan kadın için 63 yaş
01.2046 ila 31.12.2047 tarihleri arasında 7 bin 200 günü tamamlayan çalışan kadın için 64 yaş
01.2048 tarihinden itibaren ise 65 yaş
5400 Günle Emeklilik
İlk defa 01.05.2008 tarihinden sonra sigortası başlayan kadınlar 4a sigorta hizmet kolu kapsamında kısmi olarak emeklilik şartı 5400 gün olarak uygulanmaktadır. Emeklilik yaşlarının tespiti 5400 günü tamamladıkları yada tamamlayacakları zamana göre tespit edilir. Bu doğrultuda;
12.2005 tarihine kadar 5400 prim gününü tamamlayan kadınlar 61 yaşında emekli olmaya hak kazanırlar. Diğer kadınlar ise;
01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri arasında 5400 prim gününü tamamlayan kadınlar 62’de,
01.2038 ila 31.12.2039 tarihleri arasında 5400 prim gününü tamamlayan kadın 63’te,
01.2040 ila 31.12. 2039 tarihleri arasında 5400 prim gününü tamamlayan kadın 64’te,
01.2042 tarihinden itibaren ise 65 yaşında emekliliğe hak kazanırlar.
Erkeklerde Emeklilik Yaşı ve Şartları (4A SSK Tam Emeklilik)
Dönem Sigorta Süresi Yaş Prim Ödeme Gün Sayısı
Öncesi - 23.11.1980 25 Yıl - 5000 Gün
24.11.1980 - 23.05.1982 25 Yıl - 5075 Gün
24.05.1982 - 23.11.1983 25 Yıl - 5150 Gün
24.11.1983 - 23.05.1985 25 Yıl - 5225 Gün
24.05.1985 - 23.11.1986 25 Yıl - 5300 Gün
24.11.1986 - 23.05.1988 25 Yıl - 5375 Gün
24.05.1988 - 23.11.1989 25 Yıl - 5450 Gün
24.11.1989 - 23.05.1991 25 Yıl - 5525 Gün
24.05.1991 - 23.11.1992 25 Yıl - 5600 Gün
24.11.1992 - 23.05.1994 25 Yıl - 5675 Gün
24.05.1994 - 23.11.1995 25 Yıl - 5750 Gün
24.11.1995 - 23.05.1997 25 Yıl - 5825 Gün
24.05.1997 - 23.11.1998 25 Yıl - 5900 Gün
24.11.1998 - 07.09.1999 25 Yıl - 5975 Gün
08.09.1999 - 30.04.2008 - 60 Yaş 7000 Gün
01.05.2008* - 31.12.2015 - 60 Yaş 7200 Gün
01.01.2016 - 31.12.2017 - 61 Yaş 7200 Gün
01.01.2018 - 31.12.2019 - 62 Yaş 7200 Gün
01.01.2020 - 31.12.2021 - 63 Yaş 7200 Gün
01.01.2022 - 31.12.2023 - 64 Yaş 7200 Gün
01.01.2024 ve Sonrası - 65 Yaş 7200 Gün
İşte Bu Borçlanma Türlerine Genel Bir Bakış
Askerlik Borçlanması: Muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er veya erbaş olarak geçen süreler ile yedek subay okulunda geçen süreler.
Doğum Borçlanması: Kadın sigortalıların 3 çocuğa kadar doğumdan sonraki çalışmadıkları 2 yıllık süreler ve doğum sonrası yarı zamanlı çalışılan süreler.
Ücretsiz İzin Borçlanması: Memurların, mevzuata göre aylık ücretsiz izin süreleri, Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri.
