1995’deki genel seçimlerde Refah Partisi’nde Eskişehir 2’inci sıra milletvekili adayı, 1999’da Fazilet Partisi’nde 3’üncü sıra milletvekili adayı oldu. AK Parti’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. 2002 ve 2011 yılları arası AK Parti’den Eskişehir Milletvekilliği yaptı. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) ve Batı Avrupa Birliği Güvenlik ve Savunma Asamblesi (BAB) Türk Delegasyonu Başkanlığı görevlerinde bulundu. 23.dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı olan Murat Mercan, 2012-2014 tarihleri arasında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcılığı yaptı. 2017’de Tokyo Büyükelçisi, 2021’de Washington Büyükelçisi oldu. Geçtiğimiz ay yaş haddinden dolayı emekli olan Mercan’ın ABD’deki görevi sona erdi ve Türkiye’ye dönüş yaptı.
Murat Mercan, ABD dönüşü sonrası Eskişehir’de ilk kez Eskişehir Net’e konuştu. Eskişehir Net’ten Ayşe Kaytan Uçak’ın sorularını yanıtlayan Mercan, yerel seçimlerde sahada olacağını ve adayları destek vereceğini açıkladı.
ABD’deki göreviniz sonrası Türkiye’ye dönüş yaptınız. Bundan sonraki planlarınız nelerdir? Sizi siyasetin içerisinde yeniden görecek miyiz?
“ZEKATINI VERMEM LAZIM”
Bundan sonrası için herhangi bir planım yok. Hiçbir zaman da öyle bir planım olmadı. Allah bana göre bileceğim hemen hemen her mevkiiyi verdi. Bundan sonraki süreçte halkımız için ne faydalısı ise elimizden geldiğince bir şeyler yapacağız. Şu aşamada düşündüğüm tek şey nasıl yardımcı olabilirim. Milletvekilliği, bakan yardımcılığı ve büyükelçiliklerle birlikte büyük bir tecrübe birikimi oluştu. Bu birikimin öncelikle zekatını vermem lazım.
“BU KENTTE ÇOK ŞEY BORÇLUYUM”
Eskişehir benim için baba ocağıdır. Eskişehir’de doğmadım ama bütün her şeyimi bu kentte borçluyum. Eğitimimi burada gördüm, arkadaşlarım ve çevrem burada oluştu. Dünyayı burada gördüm ve tanıdım. Eskişehir’e hizmet etmek benim için çok önemli bir iş. Bu hangi mevkide ya da makamda olur, beni hiç ilgilendirmiyor. Kur’an-ı Kerim İnşirah Suresi vardır. O sureyi çok severim. Bir işi bitirdi mi başka bir işe koyulursun ve orada da elinden gelen her şeyi yaparsın. Bir mevki ve makam beklentisi ile yapmazsın.
“SİYASETTE HEP BİR EKSİĞİM OLDU”
Büyükelçiyken hiçbir şekilde siyasete girmemeye çok özen gösterdim. Hiçbir siyasi işin içinde olmadım, açıklama yapmadım. Herkesle iyi diyaloglarım oldu. Artık devlet memurluğu bitti ve emekli oldum. Eskişehir’de siyaset yaptığım süreçte hep bir eksiklik oldu. Biz Eskişehir’i maalesef AK Parti belediyeciliği ile tanıştıramadık. Bunun eksikliği ben şahsen her zaman hissettim. Onun için de şuanda canla başla arkadaşlarımızı kazandırmak için çalışacağım. Kazanırlarsa mutlu olacağım, döneceğim… Bu iş bitmiş olacak, başka bir iş çıkarsa o işi yapacağım.
“EN BÜYÜK HATA BENDEDİR”
2004 ve 2009 yerel seçimlerinde AK Parti’den Eskişehir milletvekiliydiniz. Partiyi yerel seçimlere taşıdınız ve seçimi kaybettiniz. AK Parti 2004’ten bu yana Eskişehir Büyükşehir Belediyesini neden alamıyor?
Burada en büyük eleştiriyi benim kendime yapmam lazım. 2004 yılında Eskişehir’de partinin kurmayı ya da abisi olarak ben vardım. Başka şehirlerde seçimi AK Parti kazanıp da Eskişehir’de kazanamadıysa bunun en büyük hatası bendedir. Eskişehir’de o dönemde halkımıza yeteri kadar ulaşamadık. Onların gönlüne giremedik, girseydik de mutlaka kazanırdık.
“HALK BİZE OY VERMEDİYSE, EKSİKLİK BİZDEDİR”
Eskişehir’de, AK Parti belediyeciliğinin olmamasının eksikliği hissediliyor. Eskişehir güzel bir şehir, her zaman da güzeldi. Altyapı ve üst yapı sorunlarını çözmüş olsaydı, bugün Eskişehir bambaşka bir yerde olabilirdi. Eğer halkımız belediyelerde AK Parti’ye oy vermediyse demek ki eksiklik bizdeydi. Biz iyi anlatamadık. Halkımızın gönlüne yeteri kadar giremedik. Eskişehir’in bugün birçok problemi var. 10-15 sene önceki problemler çözülseydi bugün Eskişehir’e çok daha fazla turist gelirdi. Eskişehir, Türkiye’nin gözbebeği olurdu. Daha canlı bir şehir olurdu. Sanayisi, hizmet sektörü çok daha hızlı büyürdü. Üniversiteleri daha etkili olabilirdi. Daha fazla duyulurdu. Eskişehir’i dünyada duyurma imkanımız vardı. O zaman yapamadığımız şeylerden dolayı AK Parti belediyeciliğini Eskişehirlilere tanıtamadık. Benim siyasi hayatımda belki de en çok üzüldüğüm şey bu oldu.
“ODUNPAZARI’NI ODUNPAZARI YAPAN BURHAN BAŞKANDI…”
Aslında Eskişehir AK Parti belediyeciliği sadece iki dönem tanıştı. Odunpazarı’nı Odunpazarı yapan Burhan (Burhan Sakallı) başkanın yaptığı çalışmalardır. Odunpazarı’nın kültürel değerini hem korudu hem de canlandırdı. Eskişehir’de, Odunpazarı kimliğini oluşturan Burhan beydi. Tepebaşı’nda temel altyapı sorunları vardı, o sorunları çözmeye çalıştık. Tepebaşı’nda belediyenin binası yoktu.
“HATİPOĞLU VİZYON SAHİBİ, GENÇ BİR ARKADAŞIMIZ”
Odunpazarı ve Tepebaşı adaylarımız kendi ilçelerinde çok başarılı oldular. Sivrihisar’ın marka değerini Hamid Yüzügüllü kazandırdı. Eskiden Sivrihisar gelip, geçilen bir yerdi, şimdi ise “Sivrihisar” diye bir marka ortaya çıktı. Hamid’in yarattığı Sivrihisar algısını biz Tepebaşı’nda yaratabilirsek, beş sene sonra bambaşka bir Tepebaşı olur.
Yine Beylikova Belediye Başkanımız Özkan Alp ilçede çok büyük yatırımlar yaptı. Arkadaşlarımız hem Eskişehirliler hem de tecrübeleriyle bir belediyecilik vizyon oluşturmuşlar. Nebi başkan (Nebi Hatipoğlu) Eskişehir’in en başarılı işadamlarından. Sıfırdan başlayıp hiçbir destek almadan işletmesini büyütmüş, binlerce insana iş sağlamış, vizyonu, hayalleri olan ve bu hayalleri gerçekleştirme iradesine sahip genç bir arkadaşımız. Eskişehir’de, eski dönemlere bakacak olursak, ben kendi dönemim adına söyleyeyim bizim adaylarımızın Eskişehir vizyonu bu kadar fazla yoktu. Şimdiki adaylarımızın hem tecrübeleri hem de Eskişehir’de yaptıklarıyla bu vizyonu çok açık ortaya koyuyor. Kararlılar ve çalışıyorlar. Biz de elimizden gelen desteği vermeye çalışıyoruz. Eskişehir için çok ümitliyiz.
“ESKİŞEHİR PARTİZAN BİR ŞEHİR DEĞİL”
Nebi Hatipoğlu, İYİ Parti’den istifa ederek AK Parti’ye katıldı ve büyükşehirden aday gösterildi. Adayın başka bir partiden gelmesi AK Parti tabanı açısından bir tepki olarak sandığa yansır mı?
Eskişehir partizan bir şehir değil. Bizim Eskişehirli olmayan adaylarımız da vardı. Şuan ki adaylarımızın hepsi doğma büyüme Eskişehirliler. Eskişehir’de parti bazlı siyaset çok önemli değil. Önemli olan kimin hizmet edeceğidir. Nebi Hatipoğlu’nun tek derdi Eskişehir’e hizmet etmek. Belediye başkanının vizyonu olması gerekiyor. Nebi Hatipoğlu, küçücük bir atölyeden kendi tırnaklarıyla bütün Avrupa’ya ihracat yapan bir müteşebbis. Eskişehir markasını yükseltmek istiyor. Normal bir milletvekilinin böyle hayalleri ve iddiaları olmasa niye aday olsun ki? Adaylığın Nebi Hatipoğlu’na kazandıracağı bir şey yok. Risk aldı ve bir karar verdi. Ayrıca Nebi beyin Türkiye’de yaptığı bir ilk değil. Yılmaz Hoca’da (Yılmaz Büyükerşen) ilk DSP’den adaydı, sonra CHP’den aday oldu. Nebi Bey sağ bir partiden sol bir partiye geçmedi. O bakımdan ben bunu bir avantaj gibi de görüyorum. Adayımız da öyle bir hizmet aşkı var ki bütün her şeyi riske atarak, göze alarak aday oldu. İnanıyorum ki halkımızda bunları takdir edecektir.
“BELEDİYE PAYI İKİ, ÜÇ KAT ARTTI”
CHP’li belediye başkanları, iktidarın Eskişehir’i cezalandırdığını iddia ediyor. Bu iddiayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kanuna göre hangi partiden olursa olsun bütün belediyelerin bütçeden aldıkları bir pay vardır. “Hükümet, Eskişehir’in hakkı olan şu kadar parayı belediye CHP’li olduğu için vermedi” diye bir şey yok. Büyükşehir sınırları genişlediği için Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin kamudan aldığı pay iki, üç katı arttı. Eskişehir’de bir trafik sorunu var ancak çözmek için bir proje ortaya çıkmadı. Eskişehir’de yine su çok pahalı fakat devlet para vermediği için pahalı değil. Bu tür projeler kamu tarafından engellenmedi. Eskişehir belediye başkanlarının bu iddialarını doğru bulmuyorum. Yorulduysanız, yıprandıysanız, yaşlandıysanız hayalleriniz hem daha az oluyor hem de bu hayallerinizi gerçekleştirme iradesi eskisine göre daha az oluyor. Eskişehir’i Eskişehir yapan 10 tane şeyi saysanız birisi Odunpazarı’dır. Odunpazarı’nın temellerini biz attık. Hızlı tren olmasaydı Eskişehir’e bu kadar turist gelmezdi. Eskişehir hızlı tren sayesinde ulaşılabilir bir şehir haline geldi.
“ÇEVRE YOLU İÇİN GAYRETLİ OLMAMIZ LAZIMDI”
Eskişehir’in yıllardır çözülmeyen bir çevre yolu ve ilçe bağlantı yolları sorunu var. Sanayiyi limana bağlanamıyor… Sanki uzun bir süredir Eskişehir’e hükümet yatırımları durdu gibi. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Evet, bunlar doğru. Çevre yolu konusunda belki daha gayretli olmamız lazımdı. Bunu bundan sonra ne olursa olsun yapmak lazım. Eskişehir ile ilgili Ankara’da, bakanlıklarda, Cumhurbaşkanlığımızda ne gerekiyorsa yapacağız. Çevre yolu yapılacaksa yine işbirliğiyle yapılır. Nebi başkanın çok kararlı ve kafasındaki projeleri uygulama noktasında Ankara’da yeteri kadar baskıyı yapacağını ve kapıları aşındıracağına inanıyorum. Daha önce biz milletvekili olarak bunları yapmadıysak eğer bu bizim kendi eksikliğimiz. Demek ki yeteri kadar anlatmadık. Ben Nebi Hatipoğlu’nda böyle bir irade ve azim görüyorum.
“UZLAŞI OLSAYDI, HER ŞEY DAHA GÜZEL OLURDU”
“Yerelde belediye iktidar partisinden olursa o şehre hizmet gelir” diye bir algı yaratılmaya çalışılıyor. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu “yerel yönetim AK Parti’de olursa her şey olur” anlamına gelmesin. Bunu Ankara’da kovalayacak, irade ortaya koyacak, yılmadan, yorulmadan ve azimle çalışacak yerel yöneticilerin olması lazım. Eskişehir’de hızlı trenin yer altına alınması… Eğer uzlaşma olsaydı daha da ileri taşınabilirdi. Trafik daha da rahatlayabilirdi. Şahsen benim büyükşehir ile yeteri kadar anlaşamamış olmam projeyi bu halde bıraktı. Bu haliyle de güzel ama daha güzel olabilirdi. Kemal Unakıtan, Eskişehir’de çok işler yaptık.
Türkiye’de bir belediye başkanının Ankara’ya gidip de yetkililerle görüşmediği bir durum söz konusu değildir. Hele ki Eskişehir’deki belediyeler.
“ANKARA’DA PROJELERİ KOVALAYACAK İRADE SAHİPLER”
Belediye başkanı olarak hazırladığınız projeye sahip çıkmanız önemlidir. Bizim belediye başkanlarımızın en büyük görevi Ankara’da bu projeleri kotarmak, hayata geçirmek ve çalışmak olacak. Açıkçası Kuzey Çevre Yolu olmadan, tramvayın trafiğe etkisi üzerine ciddi bir çalışma yapmadan Eskişehir’de trafiğini çözmek çok kolay değil. Yeni dönemde arkadaşlarımızın iradesi, Ankara ile olan diyalogları ve önümüzdeki dört yılda Cumhurbaşkanımızın desteğini Eskişehirlilerimizin fırsat bilip şimdiye kadar yapılamamış işleri yapmak lazım.
EN ÇOK BAĞ EVİNDE OTURMAYI ÖZLEDİ
Eskişehir’den 5 yıldır uzaksınız? Özlediğiniz dostluklar, mekanlar oldu mu?
Eskişehir’de çok arkadaşım var. Eskişehir’de en çok bağdaki evimde oturmayı özledim. Gaga’da gidip oturmayı çok seviyorum. Birsen çok değişti…
Bundan sonraki süreçte sizi Eskişehir’de daha sık görecek miyiz?
Bir süre yaşayacağım tabi ki. Eskişehir benim memleketim. Ankara’da bir evim var. Gidip, geleceğim.
SEÇİM ÇALIŞMALARINDA YER ALACAK
Seçim sürecinde adayların çalışmalarına katılıp, destek verecek misiniz?
Nerede istiyorlarsa gideceğim. “Hocam sana şurada ihtiyaç var, gelir misin” dediklerinde yanlarında olacağım. Akşamları oturup, onlarla konuşacağım. Onlar bana bilgi verecek, ben de onlara bilgi vereceğim.
“GÜCÜMÜ ESKİŞEHİR İÇİN KULLANACAĞIM”
Sizin için “Murat Mercan çok güçlü, Ankara’da bir dediği iki edilmez. Her an herkese ulaşabilir” deniliyor. Çok güçlü müsünüz?
Ben kendimi hiçbir zaman çok güçlü ya da güçsüz hissetmedim. Murat Mercan ya da herhangi biriyle ilgili bir algı oluşuyorsa, o algının da mutlaka bir doğruluk payı vardır. Ben güçlüyüm anlamında söylemiyorum. Evet, bir Murat Mercan algısı var. Ama bu algı için reklam ya da piar yapmadım, yapmam da. Eğer böyle bir güç varsa bu gücü şehrim için kullanacağımı herkesin bilmesi lazım. Ne kadar var bunu zaman gösterecek.
Eskişehir bir üniversite şehri, sizde aynı zamanda akademisyensiniz. Bu anlamda hep bir vakıf üniversitesinin eksikliği hep hissedildi. Burada bir kuruculuk ya da yatırımcı çekme konusunda bir rol üstlenir misiniz?
Yeni bir yapı yapmak yerine var olan yapıları güçlendirmemiz lazım. Eskişehir’de yeni bir üniversite ihtiyaç mıdır? Onu bilmiyorum, araştırmak lazım. İhtiyaçsa bu kendiliğinden kurulur. Müteşebbisler bir araya gelirler ve üniversiteyi kurarlar.
“EN BÜYÜK EKSİKLİK KAPLICALAR”
Dünyanın iki büyük şehrinde büyükelçilik yaptınız. Eskişehir’in ne kenti olduğu konusunda kafalar karışık. Siz Eskişehir’in ne şehri olduğu konusunda bir yön verebiliyor musunuz?
Bazı şehirler kozmopolit şehirlerdir. Onun kendine özgü bir güzelliği var. Herkes Eskişehir’e gezmeye, alışveriş yapmaya, üniversiteye, çalışmaya gelmek istiyor. Bunun nedeni Eskişehir’in kozmopolit olmasıdır. Sanatı, kültürü, parkı var. Ulaşımı kolay. Eskişehir’de, Eskişehir’i belli bir konsepte indirgersek, Eskişehir’in o güzel özelliğini biz kaybetmiş oluruz. Eskişehir çok kültürlü ve çok çeşitlilikle ortaya çıkmış bir şehir. Bu kadar farklı dinamiklerin olması Eskişehir için bir avantaj. Türkiye’nin ya da dünyanın her hangi bir yerine gittiğiniz de “Eskişehir çok güzel bir şehir” diyor. “Niye güzel” diye sorduğunuz da, “Porsuk” diyor, “Eskişehirspor” diyor, “çiböreği” diyor. Çocukluğumuzda Eskişehir’e turist mi gelirdi? Millet zenginleştikçe turizm arttı. Bu yeni iş alanları yarattı.
Eskişehir’e gelen öğrencilerin önemli bir kısmı bu şehirde kalmak istiyor. Eskişehir’de çeşitliliği muhafaza etmek ve zenginleştirmek lazım. Bence en büyük eksikliğimiz Eskişehir’in kaplıcalarıdır. Kaplıca meselesini bir konsepte oturtup, o vizyona uygun bir yapılaşmayı sağlayamadık. Bizim siyasetçiler ve belediye başkanları olarak vizyonumuz Eskişehir’in cazibesini değişen şartlara göre korumaya devam etmek. Eskişehir bu dinamizmi devam ettirmesi gerekiyor. Onun için de belediye başkanları çok önemli.
“Eskişehir’in abisi yok, bu kente liderlik edecek biri yok” diye bir tespit var. Eskişehir’in abisi yok mu? Siz Eskişehir’in abisi olur musunuz?
Daha iyi koordinasyon olabilir miydi? Evet olabilirdi. Hükümetiyle, valiliğiyle, kaymakamlıklarıyla, belediyeleriyle, muhtarlarıyla çok daha iyi bir koordinasyon olabilirdi. Başka şehirlerde de her zaman aynı problemler var. Hayatın kendisi bu kadar çok öngörülebilir, planlanabilir ve koordine edilebilir değil. Eskişehir’in abisi olur musun? Böyle bir ihtiyaç olsa kendiliğinden olur.
Eskişehirspor için ne düşünüyorsunuz?
Nebi Hatipoğlu’nun Eskişehirspor’a çok büyük katkıları oldu. Yine olacaktır. Bu markayı tekrar yükseltmemiz lazım. Bunu da sağlam bir altyapı ile yapmamız gerekiyor. Amatör kümedir, gençlerdir… Eskişehir, Avrupa maçlarının oynandığı bir şehir olmalıdır.
