Türkiye’de gayrimenkul satışlarında yaygın bir sorun olan rayiç bedelin düşük gösterilmesi, devlete milyarlarca liralık vergi kaybına neden oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu kaybı önlemek için düğmeye bastı. Son 5 yılın alım satımları mercek altına alınırken, ilk etapta 200 bin kişi tespit edildi. Bu kişilere SMS’ler ve tebligatlar gönderilmeye başlandı. Vergi dairesine çağrılan vatandaşların 15 gün içinde başvuruda bulunması gerekiyor.
Son 5 Yıl Tek Tek Inceleniyor
Vergi kayıplarını azaltmak amacıyla başlatılan çalışmada, 2020’den bu yana gerçekleşen tüm satışlar tek tek araştırılıyor. Özellikle gerçek değer yerine rayiç bedelin düşük gösterildiği işlemler ön plana çıkarılıyor. İncelemeler kapsamında emlak satış bedelleri, bölgesel emsal fiyatlarla ve yapay zeka destekli analizlerle karşılaştırılıyor. Böylece satışın piyasa değerinin altında olup olmadığı kolayca ortaya çıkarılıyor.
“devletten Para Çalınıyor”
Gayrimenkul Uzmanı Şenay Araç, düşük bedel göstermenin mali boyutunu örneklerle açıkladı. Araç, “9 milyon liralık bir evi 3 milyon lira olarak gösterirseniz, ödemeniz gereken tapu harcı 360 bin TL yerine 120 bin TL oluyor. Bu da devlete 240 bin TL’lik kayıp anlamına geliyor. Aslında bu durum devletten para çalmakla eşdeğer” ifadelerini kullandı.
Önce SMS, Sonra Tebligat
Denetimlerde yakalanmamak artık mümkün değil. Şenay Araç, “Önce cep telefonunuza bilgilendirme SMS’i geliyor. Ardından resmi tebligat gönderiliyor. Sonrasında vergi dairesine gidip görüşme yapmanız isteniyor” dedi. Avukat Mustafa Zafer ise, eksik ödemelerin tamamlanması halinde sorun yaşanmayacağını vurguladı.
15 Gün Içinde Başvurmayan Yanacak
Tebligat alanların 15 gün içinde vergi dairesine gitmesi gerekiyor. Süresinde başvuru yapmayanlar için ceza katlanarak artıyor. Eksik ödenen tapu harcı ve vergi borçlarının üzerine yüzde 53 oranında ek ceza uygulanıyor. Bu nedenle uzmanlar, tebligat alan vatandaşların süreci ciddiye alması gerektiğini belirtiyor.
Kritik 5 Yıl Detayı
Uzmanlara göre yalnızca rayiç bedel değil, satışın zamanlaması da önemli. Gayrimenkul satın alındıktan sonraki 5 yıl içinde satılırsa “değer artış kazancı vergisi” doğuyor. Bu verginin Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirilmesi gerekiyor. Son yıllarda yapılan tüm satışlarda hem rayiç bedel hem de değer artış vergisi titizlikle denetleniyor.
