Bu hak, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında güvence altına alınmış durumda. Gerekli şartları taşıyan sigortalılar, normal emeklilik yaşını doldurmadan aylık almaya başlayabiliyor.
Erken emeklilik için temel kriter, çalışma gücünün en az yüzde 60 oranında kaybedildiğinin belgelenmesi. Bu oran, tam teşekküllü hastanelerden alınan sağlık raporuyla tespit ediliyor. Raporun ardından SGK’nın sağlık kurulları nihai kararı veriyor. 10 yıl sigortalılık süresi ve 1800 gün prim ödeme şartı da başvuru için zorunlu tutuluyor.
Kimler Başvurabilir?
Malulen emeklilik hakkından yararlanmak isteyen SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamındaki çalışanlar farklı prosedürleri izliyor. SSK’lıların işten ayrılması, Bağ-Kur’luların ticari faaliyetlerini sonlandırması, devlet memurlarının ise görevlerini bırakması gerekiyor. Tüm başvurular, SGK tarafından belirlenen kurullar tarafından değerlendirilerek sonuçlandırılıyor.
Bu süreçte en kritik unsur, sağlık durumunun iş gücü üzerindeki etkisinin belgelenmesi. Çalışma kapasitesinin büyük oranda azaldığı durumlarda erken emeklilik hakkı doğabiliyor. Ancak her hastalık otomatik olarak bu hakkı sağlamıyor; değerlendirme tamamen bireysel raporlar üzerinden yapılıyor.
Malulen Emeklilikte Sık Görülen Hastalıklar
SGK’nın tanımladığı hastalık grupları arasında özellikle kanser türleri öne çıkıyor. Baş ve boyun, akciğer, mide, bağırsak, cilt, meme, rahim, prostat ve kan kanseri gibi rahatsızlıklar bu kapsama dâhil. Ayrıca nörolojik hastalıklar da malulen emeklilikte önemli bir yer tutuyor. Beyin tümörü, Parkinson, Multiple Skleroz (MS), epilepsi, demans, serebral palsi ve zeka geriliği gibi durumlar iş gücü kaybına neden olabiliyor.
Psikiyatrik ve Kalp-Damar Hastalıkları da Listede
Psikiyatrik rahatsızlıklardan şizofreni ve bipolar bozukluk, erken emeklilik değerlendirmesine giren hastalıklar arasında yer alıyor. Bunun yanında kalp yetmezliği, kalp kapak hastalıkları, kalp ve akciğer nakli, ağır solunum yolu rahatsızlıkları (örneğin KOAH) da malulen emeklilik kapsamında değerlendiriliyor. Bu hastalıklar, kişinin iş yaşamında sürekli performans göstermesini zorlaştırdığı için SGK tarafından titizlikle inceleniyor.
Organ Nakilleri ve Duyu Kaybı Durumları
Böbrek veya karaciğer nakli geçiren kişiler de erken emeklilik için başvuruda bulunabiliyor. Siroz ve AIDS (HIV) gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar da SGK’nın kapsamı içinde. Ayrıca görme kaybı, işitme kaybı, denge bozuklukları, kol veya bacak kaybı, Behçet hastalığı, ciddi anemi ve tüberküloz gibi rahatsızlıklar da değerlendirilen durumlar arasında bulunuyor.
Sağlık Raporunun Önemi ve SGK’nın Rolü
Malulen emeklilikte nihai karar, SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık kurullarının incelemesi sonucu veriliyor. Rapor, kişinin iş gücü kaybının yüzde 60 ve üzeri olduğunu kanıtladığı takdirde emeklilik hakkı doğuyor. Bu oran altındaki kayıplar için farklı destek mekanizmaları gündeme geliyor.
SGK uzmanları, başvurularda en çok yapılan hatanın eksik belge sunmak olduğunu belirtiyor. Başvurunun eksiksiz yapılması, sürecin hızlanmasını sağlıyor. Başvuru sonucu olumlu olan kişiler, emeklilik maaşlarını düzenli olarak alabiliyor.
