Doğu Karadeniz’de çay hasadı devam ederken, özel sektör firmalarının uygulamaları bölgedeki üreticilerde ciddi rahatsızlık yarattı. Edinilen bilgilere göre, bazı özel çay işletmeleri yaş çay için kilogram başına sadece 16 TL teklif etti. Bu rakam, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın destekleme dahil açıkladığı 25,44 TL’lik fiyatın oldukça altında kalıyor.
Ancak üreticiyi esas sarsan gelişme ise ödeme takvimi. Bazı firmaların, üreticiye çay bedelini ancak 2026 yılı Ocak ayında ödemeyi taahhüt ettiği iddia ediliyor.
Üretici: “Bu Zulüm, Sabır Taşı Çatladı”
Yüksek enflasyon ve artan üretim maliyetleri altında ezilen çay üreticileri, bu uygulamaların "çiftçiyi kaderine terk etmek" anlamına geldiğini dile getiriyor. Gübre, mazot, işçilik ve bakım giderlerinin sürekli arttığı bir ortamda, çayın hem düşük fiyata satılması hem de ödemesinin neredeyse 1,5 yıl sonra yapılacak olması üreticiyi ekonomik çıkmaza sürüklüyor.
Üreticiler, “Bugünün maliyetleriyle çalışıyoruz ama parayı 2026'da alacağız. Bu ne demek? Açlığa mahkûm edilmek,” diyerek isyan ediyor.
Uzmanlardan Uyarı: Sabırla Çaykur’a Satın
Ziraat mühendisleri ve üretici dernekleri, bu tür uygulamaların çay tarımını sürdürülemez hale getirdiğini vurguluyor. Çaykur’un uyguladığı devlet destekli fiyat politikalarının üreticiyi koruduğu belirtilirken, üreticilere çağrılar yapılıyor:
“Çayınızı sabırla ve azar azar Çaykur’a satın. Piyasayı bu fırsatçı firmalara teslim etmeyelim.”
Uzmanlara göre, bu tür düşük fiyat ve geç ödeme yöntemleri tarımda güveni zedeliyor ve genç nüfusun üretimden kopmasına neden oluyor.
Gözler Devletin Müdahale Yetkisinde
Yaşanan gelişmelerin ardından kamuoyunda, devletin özel sektör üzerindeki denetim ve düzenleme yetkilerini kullanıp kullanmayacağı tartışılıyor. Çay üreticileri, devletin devreye girerek asgari fiyat ve ödeme takvimine dair bağlayıcı düzenlemeler getirmesini talep ediyor.
“Çayın stratejik bir ürün olduğunu söylüyorsak, üreticiyi korumak zorundayız,” diyen üretici temsilcileri, adil fiyat ve zamanında ödeme taleplerini yinelemeye devam ediyor.
