Milyonlarca çalışanı ilgilendiren yeni bir içtihat, iş hukukunda önemli sonuçlar doğurdu. Yargıtay, işçinin işe başladığı gün ile SGK’ya bildirilen sigorta giriş tarihi arasında fark varsa, kıdem tazminatında esas alınacak tarihin fiili başlangıç olduğunu açıkladı. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, Dünya Gazetesi’ndeki yazısında bu konunun ayrıntılarını paylaştı. Erdursun’a göre, bazı işverenler sigorta girişini geç yaparak işçilerin hak kaybına yol açıyor. Ancak Yargıtay kararları, bu uygulamayı çalışan lehine olacak şekilde düzeltiyor.
İşverenlerin Sorumlulukları
İşçinin işe girişini geç bildirmek yasa dışı kabul ediliyor. İş Kanunu ve 5510 sayılı Kanun’a göre bu durumun ciddi yaptırımları var. Kıdem tazminatı, fiili başlangıca göre daha uzun süre üzerinden hesaplanıyor. SGK, işverene geriye dönük prim borcu çıkarabiliyor. Ayrıca idari para cezası ve gecikme zammı yükümlülükleri gündeme geliyor.
Çalışanların Hak Arama Yolları
Çalışanlar, fiili işe başlama tarihine göre kıdem tazminatı talep edebiliyor. Sigortasız geçen sürelerin hizmet cetveline eklenmesi de mümkün. Önce arabuluculuk yoluna başvuruluyor. Sonuç alınamazsa hizmet tespiti davası açılıyor. Tanıklar, bordro kayıtları ve banka hareketleri bu davalarda delil olarak kullanılabiliyor.
SGK’nın Uygulayacağı Yaptırımlar
SGK, sigortasız işçi çalıştırıldığını tespit ederse geriye dönük prim talep edebiliyor. Bu süre 10 yıl olarak belirlenmiş durumda. Ayrıca her yıl artan idari para cezaları uygulanıyor. İşveren teşviklerden yararlanamıyor. Mahkeme kararlarıyla sigortasız günler hizmet süresine ekleniyor.
Zamanaşımı ve Yargıtay’ın Mesajı
Hizmet tespiti davası için süre çalışmanın bitiminden itibaren 5 yıl. SGK ise 10 yıl boyunca prim ve ceza talep edebiliyor. Bu sürelerin takibi hak kaybını önlemek için kritik. Yargıtay kararlarında, tanık beyanıyla sabitlenen sigortasız dönemler kıdeme dahil ediliyor. Uzmanlara göre bu karar hem işverenlere hem de çalışanlara açık bir mesaj niteliği taşıyor.
