Yurt dışında yaşayan milyonlarca Türk vatandaşı için Türkiye’den emeklilik artık daha erişilebilir hale geliyor. SGK uzmanı Özgür Erdursun’un açıklamalarına göre, borçlanma, EYT, isteğe bağlı sigorta ve şirket ortaklığı gibi yöntemlerle yurt dışındaki vatandaşlar Türkiye’den emekli olabiliyor. Ancak sistem karmaşık detaylar içeriyor ve her yöntem herkese uygun değil. İşte adım adım emeklilik yolları…
1. Yurt dışı borçlanması
Yurt dışında çalışmış veya ev kadını olarak yaşamış Türk vatandaşları, 3201 sayılı yasa kapsamında Türkiye’de hizmet kazanmak için borçlanma yapabiliyor.
Ağustos 2019 öncesi: Türkiye’deki son sigorta statüsüne göre (SSK, Bağkur, Emekli Sandığı) işlem yapılıyordu. Ağustos 2019 sonrası: Tüm borçlanmalar Bağkur (4B) statüsüne sayılmaya başlandı.
Borçlanılan süre kadar prim kazanılıyor. Her gün için yaklaşık 390 TL asgari ödeme yapılması gerekiyor. Günlük ödeme üst sınırı ise yaklaşık 2.925 TL.
2. Anlaşmalı ülkelerde ilk iş günü sayılıyor
Türkiye’nin sosyal güvenlik anlaşması yaptığı ülkelerde (Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika vb.) yurt dışındaki ilk işe başlama tarihi, Türkiye’deki sigorta başlangıcı olarak kabul ediliyor.
Bu uygulama özellikle SSK emekliliği için büyük avantaj sağlıyor. Ancak Bağkur emekliliğinde sadece borçlanılan süre kadar geriye gidilebiliyor. Örneğin 2025’te 7.200 gün borçlanan bir kişi, işe başlama tarihini 2005’e çekebilir.
3. Yurt dışında da yaşa takılmayanlar var
EYT düzenlemesiyle, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar yaş şartı aranmaksızın emekli olabiliyor. Sosyal güvenlik anlaşması olan ülkelerde çalışmaya başlanmışsa, o tarihler Türkiye’deki giriş olarak sayıldığı için yurt dışındaki vatandaşlar da EYT kapsamında erken emeklilik hakkı elde edebiliyor.
4. Çalışmayanlar için açık kapı
Yurt dışında yaşayan ancak çalışmayan kişiler (ev hanımı, öğrenci, işsiz vb.) Türkiye’de isteğe bağlı sigorta yaptırarak prim ödeyebiliyor.
Fransa, İsviçre, İsveç: Bu ülkelerde çalışmayanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir. İngiltere: Çalışanlar da sigorta yaptırabilir (istisnai durum). Diğer ülkelerde çalışanlar isteğe bağlı sigorta yaptıramaz.
5. Türkiye’de şirket ortaklığı ile Bağkur sigortası
Yurt dışında yaşayan bir Türk vatandaşı, Türkiye’de şirket ortağı ise aktif olarak çalışmasa bile Bağkur sigortası üzerinden prim ödeyebiliyor. Ancak şahıs firması açmak yeterli değil; şirket ortaklığı şart. Bu yöntem özellikle diğer emeklilik yollarına uygun olmayan kişiler için alternatif olabilir.
6. Dava açarak hak kazanmak mümkün
Bağkur emekliliğinde yurt dışı sigorta başlangıcının Türkiye’de geçerli sayılması bazı durumlarda yargı yoluyla mümkün olabiliyor. Ancak dava süreci uzman desteği gerektiriyor ve herkes için geçerli olmayabilir.
7. Kimler borçlanamaz?
Borçlanma yapılırken dikkat edilmesi gereken önemli bir detay: Yurt dışında sosyal yardım, işsizlik maaşı veya sosyal destek alanlar bu haklardan faydalanırken borçlanma yapamaz. Yardım süresi sona erdikten sonra başvuru yapılması gerekiyor.
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları için Türkiye’den emeklilik artık birçok farklı yol üzerinden mümkün. Ancak hangi yöntemin uygun olduğu kişisel duruma göre değişiyor. Bu nedenle SGK uzmanları, emeklilik planı yapılmadan önce profesyonel danışmanlık alınmasını öneriyor.
Borçlanma, EYT, isteğe bağlı sigorta ya da şirket ortaklığı gibi yollarla milyonlarca gurbetçi, Türkiye’den emekli olma şansına sahip.
