İran Meclisi, Para ve Bankacılık Kanunu’nda yaptığı değişiklikle ulusal para biriminden dört sıfırın kaldırılmasını öngören yasa tasarısını kabul etti. Resmi haber ajansına göre, meclis oturumunda 263 milletvekilinden 144’ü “evet”, 108’i “hayır” ve 3’ü “çekimser” oy kullandı. Kabul edilen düzenlemeye göre, mevcut 10 bin Riyal, 1 Yeni Riyal’e eşit olacak ve para biriminin alt birimi Kıran (Kuruş) olarak kullanılacak. Düzenleme, İran’daki günlük işlemleri kolaylaştırmayı ve ulusal para biriminin itibarını güçlendirmeyi hedefliyor.
Geçiş Süreci Üç Yıl Sürecek
Yeni yasa kapsamında, Yeni Riyal ile mevcut Riyal’in birlikte dolaşımda olacağı geçiş süreci en fazla üç yıl sürecek. Bu süre zarfında eski banknot ve madeni paralar kademeli olarak tedavülden kaldırılacak. Geçiş tamamlandığında, eski Riyal üzerinden yapılan tüm sözleşme ve borçlar yalnızca Yeni Riyal veya alt birimi Kıran üzerinden ödenecek. İran Merkez Bankası, Yeni Riyal karşısında döviz kurlarını belirleyecek.
Amaç Para Sistemini Sadeleştirmek
İran Meclisi Ekonomi Komisyonu Başkanı Şemseddin Hüseyni, düzenlemenin yasal boşlukları giderdiğini ve Merkez Bankası yasasıyla uyum sağladığını belirtti. Hüseyni, uygulamanın amacının yüksek değerli banknot kullanımını azaltmak, muhasebe sistemlerindeki karmaşıklığı ortadan kaldırmak ve ulusal paranın itibarını güçlendirmek olduğunu vurguladı. Düzenleme, hem günlük işlemlerin kolaylaşmasını sağlayacak hem de finansal sistemde şeffaflığı artıracak.
Tasarı Daha Önce de Gündeme Gelmişti
2020 yılında hazırlanan benzer bir tasarıda, para biriminden dört sıfırın kaldırılması ve Tümen’in ana para birimi olarak kullanılması öngörülmüştü. Ancak Anayasayı Koruyucular Konseyi, tasarıdaki bazı ifadeleri belirsiz bularak itiraz etmiş ve tasarı askıya alınmıştı. Bu nedenle, söz konusu düzenleme uzun süre gündeme gelmemişti.
Yeni uygulamanın yürürlüğe girmesiyle İran’da para birimi işlemleri daha basit ve anlaşılır hale gelecek, ulusal para biriminin güvenilirliği artırılacak. Geçiş süreci boyunca vatandaşlar ve kurumlar kademeli olarak Yeni Riyal’e adapte olacak.
