Avrupa Birliği (AB), uzun süredir devam eden enerji bağımlılığı ve iklim değişikliğiyle mücadele hedefleri doğrultusunda tarihi bir karara imza attı. Üye ülkeler, doğalgaz kombilerinin de aralarında bulunduğu fosil yakıtlarla ısınma yöntemlerini 2040 yılına kadar tamamen terk etme konusunda anlaştı. Süreç, 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla doğalgaz kombilerine yönelik her türlü finansal teşvikin kesilmesiyle başlayacak. AB'nin gündemindeki temel motivasyonlardan biri, özellikle Rusya-Ukrayna krizi ile daha da belirginleşen enerji arz güvenliği endişeleri ve Rus doğalgazına olan yüksek bağımlılığın azaltılması. Yeni strateji, aynı zamanda Birliğin iddialı karbon nötr hedeflerine ulaşmasında da kilit bir rol oynayacak.
Enerji Bağımsızlığı Arayışı ve Rusya Faktörü
Rusya-Ukrayna arasında yaşanan kriz, Avrupa ülkelerini enerji kaynakları konusunda dışa olan bağımlılıklarının ne denli kritik olduğu gerçeğiyle yüzleştirdi. Özellikle doğalgaz tedarikinde büyük oranda Rusya'ya bağımlı olan AB üyesi devletler, söz konusu durumun olası risklerini azaltmak ve enerji egemenliklerini güçlendirmek adına acil ve etkili adımlar atma gerekliliği duydu. Doğalgaz tüketimini düşürmeye yönelik desteklerin sonlandırılması kararı alınırken, güneş, rüzgar ve jeotermal gibi yenilenebilir ve temiz enerji kaynaklarına yapılacak yatırımların kapsamı ve miktarı artırılıyor. Atılan adımlar, AB'nin hem çevresel sorumluluklarını yerine getirmesini hem de enerji tedarikinde daha güvenli bir pozisyona ulaşmasını amaçlıyor.
Fosil Yakıtlardan Yenilenebilir Enerjiye Geçiş
Avrupa Birliği'nin enerji geleceğinde fosil yakıtların yerini yenilenebilir kaynakların alması hedefleniyor. Binalarda Enerji Performansı Direktifi (EPBD) kapsamında alınan kararlar, oldukça iddialı. Direktife göre, 2030 yılından itibaren yeni inşa edilecek tüm binaların "Sıfır Emisyon Binaları" olması zorunlu hale gelecek; yani fosil yakıtlardan kaynaklanan yerinde karbon emisyonu olmayacak. Kamu binaları için süreç daha da erken başlayacak ve 1 Ocak 2028 itibarıyla sıfır emisyon standardına geçilecek. Nihai hedef ise 2050 yılına kadar AB'deki tüm mevcut bina stokunun sıfır emisyonlu binalara dönüştürülmesi.
Doğalgaz Kombilerine Veda Takvimi
Doğalgaz kombilerinin sonunu getirecek süreç, belirli bir takvim çerçevesinde işleyecek. AB kurumları, "2040 yılına kadar doğalgaz kombilerinin kullanımdan kaldırılması amacıyla" Ulusal Bina Yenileme Planları'na özel bir yol haritası eklenmesi konusunda uzlaştı. En önemli adımlardan biri ise 1 Ocak 2025'ten itibaren AB ülkelerinin, fosil yakıtlarla çalışan kombilerin kurulumu için herhangi bir mali teşvik sağlamayacak olması. Mevcut durumda üye devletlerin onlarca yıldır fosil yakıtlı kombileri sübvanse ettiği düşünüldüğünde, kararın "dönüm noktası niteliğinde bir politika değişikliği" olduğu vurgulanıyor.
Çevresel ve Ekonomik Etkiler
Doğalgaz kombilerinin kullanımdan kaldırılması ve fosil yakıtlarla ısınmaya son verilmesi kararı, hem çevresel hem de ekonomik açıdan önemli sonuçlar doğuracak. Ev ısıtmasının, tüm AB'nin karbondioksit emisyonlarının yaklaşık %12'sini oluşturduğu belirtiliyor. Dolayısıyla, fosil yakıtlardan arındırılmış bir ısınma sistemine geçiş, Birliğin iklim hedeflerine ulaşmasında büyük bir katkı sağlayacak. Aynı zamanda, enerji verimliliği yüksek teknolojilere ve yenilenebilir enerji çözümlerine (örneğin ısı pompaları) olan talebin artması bekleniyor. Nitekim Avrupa ısı pompası satışları 2022 yılında %39 artarak yaklaşık 3 milyona ulaştı; ısı pompalarının kombilere göre 3 ile 5 kat arası daha verimli çalıştığı ifade ediliyor. AB'nin yeni enerji eylem planı, 2040'a kadar toplamda 260 milyar avro tasarruf sağlayarak sanayi, işletmeler ve hane halklarının üzerindeki enerji maliyetlerini hafifletmeyi de amaçlıyor.
