Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat öncülüğünde yürütülen “Yazılıkaya/Midas Kalenin Yapay Zeka Destekli Simülasyonu ve Sanal Tur Uygulaması” projesi, arkeolojide dijital dönüşümün önde gelen örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor.
Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri desteğiyle gerçekleştirilen çalışmada, Frig uygarlığının merkezi Midas Vadisi, yapay zekâ teknolojileriyle üç boyutlu olarak modellendi. Bölgenin kültürel dokusu, tarihsel sahneleri ve ritüelleri yapay zekâ aracılığıyla yeniden canlandırıldı.
Projenin önemine değinen Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat, “Her kazı, yalnızca geçmişi ortaya çıkarmak değil; insanlık hafızasını geleceğe taşımaktır. Midas Vadisi’nde yürüttüğümüz çalışmalar, Friglerin doğayla, inançla ve sanatla kurduğu bağı yeniden görünür kılıyor” dedi.
Kazı çalışmaları kapsamında Frig dönemine ait mekanlar, kaya anıtları ve günlük yaşam izleri detaylı biçimde belgeleniyor. Kayaya oyulmuş sunaklar ve kabartmalar, Friglerin dini ritüelleri hakkında eşsiz bilgiler sunuyor.
Projeyle birlikte Midas Vadisi, ilk kez yapay zeka destekli sistemlerle 3D olarak modellenerek sanal ortama aktarıldı. Drone fotogrametrisi, dijital haritalama ve derin öğrenme algoritmalarıyla elde edilen veriler, 360 derece sanal tur aracılığıyla ziyaretçilere binlerce yıl öncesinin Frig köyünü adım adım gezme imkanı sağlıyor.
Ayrıca yapay zekâ destekli video canlandırmaları, Frig halkının dini törenlerini, yaşam ritüellerini ve dönemin mimarisini bilimsel verilere dayalı olarak yeniden sahneye taşıyor. Böylece Midas Vadisi artık sadece kazı alanında değil, dijital dünyada da erişilebilir bir kültürel miras haline geliyor.
Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat, projenin bilimsel olduğu kadar kültürel bir sorumluluk da taşıdığını vurgulayarak, “Yapay zeka bize geçmişin hikâyelerini yeniden anlatma gücü veriyor. Bu, sadece bir kazı çalışması değil; Frig kültürünü gelecek kuşaklara ulaştırmanın çağdaş bir yolu” ifadelerini kullandı.
