Dünyada yarı iletken teknolojilerinden elektrikli araçlara, akıllı telefonlardan savunma sanayine kadar kritik öneme sahip olan nadir toprak elementleri yeniden küresel gündemin merkezine oturdu. Çin’in ihracat kısıtlamaları açıklaması sonrası gözler stratejik elementlerin en fazla bulunduğu ülkelere çevrildi.
ESKİŞEHİR'DEN DÜNYAYA
Türkiye, son yıllarda enerji ve maden politikalarını çeşitlendirme hedefi doğrultusunda yeni bir adım attı. Beylikova dünyanın en büyük ikinci nadir toprak elementi rezervi tespit edildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, söz konusu rezervin önemine dikkat çekerek şu ifadeleri kullanmıştı:
“Bu keşif ülkemizin sanayileşme süreci için tarihi bir eşiği temsil ediyor. Amacımız, nadir toprak elementi üretiminde dünyanın ilk beş ülkesi arasına girmek.”
ABD ÇİN HATTINDA YENİ KRİZ
Nadir elementler, günümüz teknolojisinin “gizli yakıtı” olarak görülüyor. Çin, 8 Kasım itibarıyla nadir toprak elementlerinin ihracatına yeni sınırlamalar getireceğini duyurdu. Buna karşılık ABD, 1 Kasım’dan itibaren tüm Çin menşeli ürünlere %100 ek gümrük vergisi uygulama kararı aldı. İki ülke liderinin önümüzdeki haftalarda bir araya gelerek ticaret krizini ele alması bekleniyor.
ESKİŞEHİR'DE BULUNAN NTE NEDEN GÜNDEMDE?
Nadir toprak elementleri; akıllı telefonlardan elektrikli araçlara, yenilenebilir enerji sistemlerinden yüksek teknoloji üretimine kadar stratejik sektörlerin temel hammaddesi durumunda. NTE yalnızca sanayi için değil, ulusal güvenlik politikaları açısından da kritik kabul ediliyor. Dolayısıyla, üretim ve ihracat zincirindeki her değişim dünya ekonomisini doğrudan etkiliyor.
DÜNYADA EN ÇOK NEREDE BULUNUYOR?
“Commodity Trading Club” tarafından paylaşılan verilere göre, dünya genelindeki toplam nadir toprak elementi rezervi 130 ila 160 milyon ton arasında. Bu rezervlerin yaklaşık %70’i Çin tarafından işletiliyor.
2024 verilerine göre en fazla rezerve sahip ülkeler şöyle sıralanıyor:
-
Çin: 44 milyon ton
-
Brezilya: 21 milyon ton
-
Hindistan: 6,9 milyon ton
-
Avustralya: 5,7 milyon ton
-
Rusya: 3,8 milyon ton
-
Vietnam: 3,5 milyon ton
-
ABD: 1,9 milyon ton
-
Grönland: 1,5 milyon ton
Çin açık ara farkla en büyük üretici konumunda. Ancak Brezilya’nın rezervlerini hızla artırması, Latin Amerika’nın sektördeki etkinliğini yükseltiyor. Avustralya ve Hindistan, tedarik zincirinde stratejik merkezler haline gelirken ABD, teknoloji üretiminde büyük paya sahip olmasına rağmen düşük rezerv miktarıyla dikkat çekiyor. Amerikan merkezli birçok teknoloji devi, nadir elementlerin tedariki konusunda dışa bağımlı durumda.
Eskişehir’deki dev rezerv, Türkiye’yi küresel nadir element haritasında güçlü bir konuma taşımaya aday.
