Vatandaşların en sık yönelttiği sorulardan biri, “Hem kendi emeklilik maaşımı hem de vefat eden anne veya babamdan kalan yetim maaşını birlikte alabilir miyim?” sorusu. SGK’dan gelen son bilgilere göre bu hak, herkes için geçerli değil ve tamamen sigorta kollarına göre değişiyor. Uzmanlar, yanlış bilgilerle yapılan işlemlerin hak kaybına yol açabileceğini belirtiyor. Bu nedenle, kişisel durumlara uygun bilgi almak için resmi kurumlara başvurulması gerekiyor.
Farklı Sigorta Kolları Çifte Maaşın Anahtarı
SGK mevzuatına göre, 2008’de SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tek çatı altında birleşse de hak sahipliği hâlâ bağlı olunan kuruma göre belirleniyor. Yani sistem tek kurum altında toplansa da her sigorta kolu kendi içinde bağımsız değerlendiriliyor.
SSK (4A): Özel sektörde çalışanlar
Bağ-Kur (4B): Kendi işini yapanlar, esnaf ve sanatkârlar
Emekli Sandığı (4 C): Devlet Memurları
Bu ayrım, aynı anda iki maaş alınıp alınamayacağının temel belirleyicisi durumunda. Farklı sigorta kollarından maaş alınması hâlinde, SGK iki geliri de kesintisiz şekilde ödemeye devam ediyor.
En Avantajlı Senaryo: Farklı Kurumlara Bağlılık
Uzmanlara göre en avantajlı durum, vefat eden ebeveynin Emekli Sandığı (4C) mensubu, hak sahibi çocuğun ise SSK (4A) veya Bağ-Kur (4B) üzerinden emekli olduğu senaryoda ortaya çıkıyor.
Bu durumda kişinin hem kendi emekli maaşı hem de Emekli Sandığı’ndan aldığı yetim aylığı kesintiye uğramıyor. SGK, farklı sosyal güvenlik kollarından doğan hakları ayrı değerlendirdiği için herhangi bir iptal işlemi uygulanmıyor. Kamuoyunda “çifte maaş hakkı” olarak bilinen bu durum, özellikle farklı kurumlara bağlı ailelerde sıkça görülüyor.
Aynı Sigorta Kolunda Çifte Maaş Mümkün Değil
Bazı durumlarda ise SGK tek maaş hakkı tanıyor veya kişiye tercih yaptırıyor. Vefat eden ebeveynin ve hak sahibi çocuğun aynı sigorta koluna bağlı olması durumunda iki maaş birden alınamıyor.
Örneğin, ebeveyn SSK’lı, çocuk da SSK üzerinden emekli olmuşsa yalnızca yüksek olan maaş ödeniyor. SGK, düşük olan maaşı iptal ediyor. Benzer şekilde, devlet memuru olarak emekli olan kişilerin yetim maaşları da çoğu durumda kesiliyor. Bu uygulama, aynı kurumdan iki ayrı gelir elde edilmesini önlemek amacı taşıyor.
Evlilik Durumunda Maaş Kesiliyor
SGK mevzuatına göre, kız çocukları evlendiklerinde hangi kurumdan olursa olsun aldıkları yetim aylığı sona eriyor. Evlenme sonrası maaş kesintisi, yeniden dul kalınmadıkça geri getirilemiyor. Bu nedenle birçok kişi evlilik öncesinde SGK’ya bilgi vererek durumu resmiyete bildiriyor. Erkek çocuklarda ise yetim aylığı, eğitim süreci tamamlandığında ya da yaş sınırına ulaşıldığında kesiliyor.
Hak Kaybı Yaşamamak İçin Yapılması Gerekenler
Uzmanlar, hak kaybı yaşanmaması için vatandaşların e-Devlet üzerinden hem kendi hem de vefat eden ebeveynlerinin “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü” belgelerini kontrol etmelerini öneriyor. Böylece hangi sigorta kollarına tabi olunduğu net biçimde görülebiliyor.
En doğru bilgilendirme için ise doğrudan Sosyal Güvenlik Merkezleri’ne başvurulması gerekiyor. SGK yetkilileri, her bireyin durumu farklı olduğu için genel bilgilere güvenilmemesi gerektiğini vurguluyor. Bu sayede yanlış yönlendirmelerden kaynaklanabilecek maaş kesintisi veya hak kaybı riski ortadan kaldırılabiliyor.
SGK, son dönemde vatandaşlardan gelen sorular doğrultusunda bilgilendirme çalışmalarını artırdı. Kurumun açıklamasına göre, farklı sigorta kollarına tabi olunması halinde çifte maaş hakkı korunuyor; ancak aynı kurumdan alınan maaşlarda tercih zorunluluğu devam ediyor.
