Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sahte sigortalılık ve sahte boşanma yoluyla elde edilen haksız emeklilikleri tespit etmek için kapsamlı bir inceleme başlattı. Yetkililer, 81 ilde eş zamanlı yürütülen denetimlerin yapay zekâ desteğiyle gerçekleştirildiğini açıkladı. Sistem, prim geçmişi ve ihbar kayıtlarını analiz ederek şüpheli durumları belirliyor. 100 bini aşkın kişiye ulaşıldığı, bazı kişilerin aldıkları maaşları yasal faiziyle birlikte geri ödemekle yükümlü kılındığı bildirildi. SGK kaynakları, süreçte adli yaptırımların da devreye girebileceğini ifade etti.
Denetimlerde yapay zekâ dönemi başladı
SGK, son dönemde yapay zekâ teknolojisini denetim süreçlerine dahil etti. Yeni sistem, milyonlarca kaydı tarayarak prim ödemeleri, çalışma süreleri ve kimlik bilgileri arasındaki tutarsızlıkları saptıyor. Yetkililer, bu yöntemle manuel incelemelere kıyasla çok daha kısa sürede sonuç alınabildiğini belirtiyor. Denetimlerde sahte sigortalılık, sahte boşanma ve haksız gelir elde etme vakalarının öne çıktığı açıklandı.
Kuruma ulaşan her ihbar, dijital sistemler üzerinden doğrulama aşamasına alınarak analiz ediliyor. Bu analizler sonucunda usulsüzlük şüphesi yüksek olan kişiler tek tek inceleniyor. SGK, gerekli görülen durumlarda emekli aylıklarını askıya alarak inceleme tamamlanana kadar ödemeleri durdurabiliyor.
100 Bini Aşkın Kişiye Tebligat Gönderildi
Yapılan açıklamalara göre SGK, bugüne kadar 100 bini aşkın kişiye “savunma yazısı” gönderdi. Denetimlerin İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere 81 ilde sürdüğü bildirildi. Evlerine tebligat ulaşan kişilerden, yazının ardından 3 iş günü içinde kuruma başvuru yapmaları isteniyor. Aksi durumda haklarında yasal süreç başlatılacak.
SGK yetkilileri, söz konusu kişilerin, geçmişte aldıkları maaşları iki kat faizle geri ödeme cezası alabileceklerini belirtti. Bu cezalar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında uygulanıyor. Kurum, ayrıca haksız kazanç elde edenler hakkında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunabileceğini de açıkladı.
İncelemeler 81 İlde Genişletildi
SGK’nın oluşturduğu özel denetim birimi, büyükşehirlerden başlayarak denetim ağını ülke geneline yaydı. Özellikle son yıllarda artan sahte sigortalılık dosyalarının önüne geçilmesi hedefleniyor. Denetim ekipleri, işyeri kayıtlarından aile cüzdanlarına, boşanma belgelerinden prim bildirimlerine kadar çok sayıda veriyi çapraz kontrol ediyor.
Yetkililer, gelecek yıldan itibaren incelemelerin daha küçük nüfuslu illerde yoğunlaştırılacağını belirtti. Böylece haksız şekilde emekli maaşı alan kişilerin tamamına ulaşılması amaçlanıyor. SGK’nın, elde ettiği verileri Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) ve İçişleri Bakanlığı ile paylaştığı ifade ediliyor.
Usulsüzlüklerin Tespiti Nasıl Yapılıyor?
Uzmanlara göre, usulsüz emeklilik girişimleri genellikle sahte işyeri kaydı veya anlaşmalı boşanma üzerinden gerçekleştiriliyor. Yapay zekâ, bu tür durumları tespit etmek için sosyal güvenlik, nüfus ve adli kayıtlar arasındaki uyumsuzlukları analiz ediyor.
Bir kişinin aynı anda farklı şehirlerde sigortalı görünmesi, gerçekte çalışmadığı halde prim ödenmesi veya boşandığı eşiyle birlikte yaşamaya devam etmesi gibi durumlar sistem tarafından otomatik olarak şüpheli olarak işaretleniyor. SGK bu kayıtları doğrulamak için saha denetim ekiplerini görevlendiriyor.
Yapay zekâ analizlerinin doğruluk oranının yüzde 90’ın üzerinde olduğu belirtiliyor. Böylece hem hatalı ödemeler önleniyor hem de kurum kaynaklarının verimli kullanımı sağlanıyor.
Kurumdan Önemli Uyarı
SGK, denetim süreciyle ilgili vatandaşlara önemli bir uyarıda bulundu. Kurumdan yapılan açıklamada, “Evinize tebligat ulaşırsa 3 iş günü içinde en yakın SGK birimine başvuru yapmanız gereklidir. Başvuru yapılmadığı takdirde yasal süreç başlatılacaktır.” ifadelerine yer verildi.
Yetkililer, kişilerin savunma hakkını kullanmalarının, olası mağduriyetlerin önüne geçeceğini belirtti. Ayrıca vatandaşların, sahte sigortalılık veya usulsüzlük şüphesi taşıyan durumları “ALO 170” hattı üzerinden bildirebilecekleri hatırlatıldı.
SGK kaynakları, bu tür uygulamaların yalnızca haksız kazançların önüne geçmekle kalmayıp, gerçek emeklilerin haklarının korunmasını da sağladığını ifade ediyor.
Dijital Dönüşümle Şeffaf Takip Dönemi
SGK’nın dijital altyapısını güçlendirmesi, kurum içi denetim mekanizmalarının etkinliğini artırdı. Yapay zekâ destekli sistem, hem vatandaş hem de kurum açısından şeffaf bir takip süreci sunuyor. Denetimlerin tamamlanmasının ardından elde edilen verilerin, gelecekteki sigortalılık işlemlerine rehberlik etmesi bekleniyor.
Uzmanlara göre bu yeni sistem, kamu yönetiminde dijital dönüşümün en somut örneklerinden biri haline geldi. Böylece, hem mali kayıpların önüne geçilmesi hem de sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğinin güçlendirilmesi amaçlanıyor.
SGK, denetimlerin 2025 yılı boyunca da kesintisiz devam edeceğini ve usulsüzlük tespitinde sıfır tolerans politikası uygulayacağını bildirdi.
