Bizde otomobil yapılamaz diyenler utansınlar

Bu çalışmada dönemin gazetelerinin Devrim’in üretim haberini nasıl ‘gördüğünü’ ortaya koymaya çalıştık. Kimi benzinin bitmesini, kimi Gürsel’in sözünü öne çıkarmış.

Gürsel’in “Bir aşağılık duygusu ile bizde otomobil yapılamaz diyenler utansınlar. Hayır, işte bizde de otomobil yapılabiliyor’ cümlesi unutulmaz sözler arasında yer almıştır.

Akşam Gazetesi 30 Ekim’de Cemal Gürsel’i Devrim’e binerken gösteren büyükçe bir fotoğrafın altına “Seri halinde Türk tipi otomobil imal edilecek” başlığı atmış. Devamında “Gürsel, hediye edilen otomobille gezinti yaptı. Benzin bitip yarı yolda kalınca ‘Şark kafasıyla benzin koymuşlar’ dedi. İlk sayfada “Türkiye’de ilk olarak yapılan ‘Devrim’ marka otomobillerden siyahı, dün sabah saat 10’da Meclis binası önünde Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e hediye edilmiştir. Gürsel kendisine hediye edilen siyah otomobile binerek şehirde küçük bir gezinti yapmıştır. Otomobilin benzini az konduğu için ufak gezintiden dönüşte benzin bitmiş ve Gürsel Anıt-Kabre sarı renkteki diğer otomobille gitmek zorunda kalmıştır” denilmiş.

Fotoğraf altı yazısında ‘Devrim Otomobili’ başlığıyla “İlk Türk otomobili dün Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e hediye edildi. Başkan otomobilde kısa bir gezinti yaptı. Ancak, otomobile az benzin konulduğu için gezinti yarıda kaldı. Bunun üzerine Gürsel, etrafındakilere ‘Avrupa kafası ile otomobil yaptık, şark kafasıyla benzin koyduk’ diye takıldı. Türk tipi otomobile ‘Devrim’ ismi verildi. Fotoğrafta, Gürsel ‘Devrim’ otomobiline binerken görülmektedir.

Cumhuriyet, “İlk Türk otomobili Gürsel’e hediye edildi” başlığıyla okurlarına duyurmuş. Habere “Cumhurbaşkanı, otomobillerin seri olarak ve daha ucuza imalini emretti” diye devam etmiş. Cumhuriyet’in ilk sayfasında “Devrim ismini taşıyan Türk yapısı ilk binek otomobili bugün Büyük Millet Meclisi önünde yapılan törenle Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e hediye edilmiştir” ifadesi de yer almış.

Haberin fotoğrafında Gürsel, elinde bastonuyla Devrim’in önünde görülüyor. Söz konusu fotoğrafın altında “Türk yapısı otomobil gürsel7e hediye edilirken ve otomobilin planlarını hazırlayan Yüksek Mühendis Emin Bozoğlu” yazıyor.

Havadis’in başlığı “İlk Türk otomobili, Ankara’da dün Başkan Gürsel’e gösterildi” şeklinde. Devamında “Devrim markalı otomobil, Eskişehir’de D.D.Y. Fabrikalarında, Türk mühendis ve işçileri tarafından imal edilmiş bulunuyor” denilmiş. Yine ilk sayfada “Eskişehir devlet Demiryolları fabrikalarında imal edilen Devrim, markalı ilk Türk otomobili, bugün saat 10’da Büyük Millet Meclisi binası önünde törenle Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e takdim edilmiştir. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, beraberinde Başbakan Vekili Fahri Özdilek, Ulaştırma Bakanı Orhan Mersinli ve Ankara Vali ve belediye Başkanı Nuri Teoman olduğu halde Büyük Millet Meclisinin önüne gelmiş ve askeri törenle karşılanmıştır. Şeref kıtasını selamlayan Cumhurbaşkanı, doğruca Türk otomobillerinin bulunduğu kısma gitmiş ve Ankara radyosu mikrofonlarına şunları söylemiştir…

Gürsel’in ‘Tecrübe Eskişehir’ plakalı fotoğrafını kullanan gazete, fotoğraf altı için “Eskişehir DDY atölyelerinde yapılan ilk Türk otomobili dün Gürsel’e gösterilmiştir. Yukarıdaki fotoğrafta, Başkan Gürsel Devrim markalı ilk Türk otomobilinin yanında görülüyor” demiş.

Hürriyet, “Gürsel, seri halinde otomobil imali istiyor” başlığını tercih etmiş. Fotoğraf olarak da Gürsel’i Devrim’in içinde gösteren bir kare kullanılmış. Fotoğraf altı yazıda “Başkan Gürsel dün yerli otomobile binmiş ve bu konuda ilgililere bazı direktifler de vermiştir. Resimde Cumhurbaşkanı Gürsel ve Eskişehir’de yapılan ilk Türk otomobilinin şoför mahalli görülmektedir” ifadeleri var.

“Türk yapısı ilk otomobil dün Cumhurreisine hediye edildi” diye devam eden haber, ilk sayfada “Büyük Millet Meclisinin met halinde büyük bir kalabalık, biri sarı, biri siyah iki otomobilin etrafında toplanmış, merakla seyrediyor. Saatler sabahın onunu gösteriyor, bir Devlet Başkanı bunlardan birine biniyor” cümleleriyle bitiyor.

Milliyet, “Devrim, Ankara sokaklarını dolaştı” diyerek duyurmuş. Habere “Eskişehir’de yapılan otomobillerden biri dün Cumhurbaşkanı Gürsel’e armağan edildi. Seri imalata geçiş için bütün hazırlıklar tamam” diyerek devam edilmiş.

Haber ilk sayfada “Eskişehir Devlet Demiryolları Fabrikalarında imal edilen iki Türk otomobili dün Ankara sokaklarında dolaştırılmış ve halka gösterilmiştir. Devrim markalı otomobillerden siyah renklisi Başkan Gürsel’e armağan edilmiştir. B.B.M’si binası önünde Ulaştırma Bakanı Orhan Mersinli’den otomobilin kontak anahtarını alan Başkan Gürsel, ‘Bu eseri meydana getiren devlet demiryollarının kıymetli mühendis ve işçilerini tebrik ederim. Bir aşağılık duygusuyla bizde otomobil yapılamayacağı iddia edilmişti. Bizde otomobil yapılabilir işte örneği’ demiştir. Bu sırada otmobiller hakkında bilgi veren Mersinli, siyah ve duman renkli bu iki otomobilden başka iki otomobilin de imal edilmekte olduğunu bildirmiş ve Başkan Gürsel, Anıt-Kabre gitmek üzere siyah renkli Devrim’e binmiştir.

Gürsel ve Fahri Özdilek’in bindikleri siyah otomobil, yüz metre gider gitmez durmuş ve kalabalık arabanın başına toplanmıştır. Bunun üzerine şoför kıpkırmızı kesilmiş ve Gürsel’e ‘Paşam benzin bitti’ demiştir. Gürsel ve Özdilek arabadan inmişler Gürsel ‘Arabayı yaptık Avrupa kafasıyla, benzini ikmal etmedik şark kafasıyla’ diyerek bu unutkanlığı tenkit etmiştir. Gürsel, Özdilek ve Mersinli ile otomobiller hakkında konuşmuş ‘Bu yapılan otomobil, sanayi tarihimizde yeni bir hamle olarak kaydedilecektir…” diye sona eriyor.

Fotoğraf altı yazısında “Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel dün kendisine armağan edilen siyah renkli devrim otomobilinden inerken” yazıyordu.

Son Havadis, haberi fotoğrafsız bir şekilde ve diğer gazetelere oranla daha küçük duyurmuş. Gazete ‘C. Gürsel’in bindiği, yerli otomobilinin benzini bitti’ başlığını tercih etmiş. “Gürsel ‘arabayı Avrupa kafasıyla yaptık, benzini şark kafasıyla ikmal ettik’ dedi” diye devam eden haber, “Eskişehir cer atölyelerinde imal edilen ilk Türk tipi otomobillerden iki tanesi bugün saat 10’da yeni B.M. Meclisinin önünde Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e gösterilmiştir. Eskişehir Tecrübe plakalı ‘Devrim’ marka otomobillerden siyah olanı Cemal Gersel’e hediye edilmiştir. Basın mensuplarıyla büyük bir halk kalabalığının huzurunda yapılan merasimde Cumhurbaşkanı Gürsel bir konuşma yaparak çok mütehassıs olduğunu bildirmiştir” şeklinde sona eriyor ilk sayfada.

Son Posta, ilk sayfada ‘duman renkli’ Devrim’in fotoğrafını tercih etmiş. Başlığı ise ‘Gürsel dün yerli otomobile binip Ankara’da dolaştı’ şeklinde. Devamında “Eskişehir Devlet demiryolları fabrikalarında imal edilen ‘Devrim’ markalı ilk Türk otomobili bugün saat 10’da Büyük Millet Meclisi önünde törenle Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e takdim edilmiştir. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, beraberinde Başbakan vekili Fahri Özdilek, Ulaştırma Bakanı Orhan Mersinli ve Ankara Vali ve Belediye Başkanı Nuri Teoman olduğu halde Büyük millet meclisinin önüne gelmiş ve askeri törenle karşılanmıştır. Şeref kıtasını selamlayan Cumhurbaşkanı, doğruca Türk otomobilinin bulunduğu kısma gitmiş ve Ankara radyosu mikrofonlarına şunları söylemiştir” denilmiş.

Gazete fotoğraf altı yazısı için “Gürsel, ilk Türk otomobiline biniyor” cümlesini kullanmış.

Tercüman, ‘Türk yapısı ilk otomobil’ başlığı ve ‘Seri halde imal edilmesi için bir rapor hazırlandı’ cümlesiyle duyurmuş. Devamında da ‘Gürsel dün Türk malı otomobille Anıt Kabre gitti’ denilmiş. Habere “Demiryollarının Eskişehir’deki fabrikalarında yapılan ilk Türk otomobili bu sabah Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e takdim edilmiştir. Cumhurbaşkanı Gürsel, otomobille 4-5 dakikalık gezinti yapmış ancak meclisin giriş…” diye devam edilmiş.

Gürsel’i otomobilin önünde gösteren bir kare kullanan gazete fotoğraf altına “Dün ankara’da ilk Türk otomobili Devrim’in hizmete girişi münasebetiyle bir merasim yapılmıştır. Resimde 2. Cumhuriyetin ilk Reisicumhuru Gürsel ve Devrim görülmektedir” yazılmış.

Ulus’un başlığı “İlk Türk otomobili” şeklinde. Habere ‘devrim markalı otomobiller törenle Gürsel’e verildi’ diye devam edilmiş. İlk sayfada şu ifadelere de yer verilmiş: “Eskişehir Devlet Demiryolları Cer Atölyesinde yapılan iki Türk otomobili dün saat 10’da yapılan bir törenle Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e takdim edilmiştir. Biri bej, diğeri siyah renkte olan Devrim, markalı Türk otomobillerini Türkiye Büyük Millet Meclisinin önünde gören Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel şunları söylemiştir: Bu eseri meydana getiren Devlet Demiryolları kıymetli mühendis ve işçilerini tebrik ederim.”

‘İlk Türk otomobili’ başlığı kullanılan fotoğraf altı yazısında “Eskişehir DDY Cer atölyelerinde tamamen Türk mühendisleri ve işçileri tarafından imal edilen Devrim marka ilk iki Türk otomobili dün Cumhurbaşkanı cemal Gürsel’e takdim edilmiştir. Gürsel, Türk otomobiliyle birlikte Anıt-Kabir’e kadar gitmiştir” denilmiş.

Vatan Gazetesi, haberi ‘C. Gürsel, ilk Türk otomobiline bindi’ başlığıyla duyurmuş. Devamında “Devlet Başkanı: “Bizde otomobil yapılamaz diyenler utansınlar. İşte bizde de yapılabiliyor, dedi” ifadeleri var. Haber şöyle devam etmiş: “Eskişehir devlet demiryolları Fabrikalarında imal edilen Devdim, markalı ilk Türk otomobili, dün saat 10’da Büyük Millet meclisi binası önünde törenle Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e takdim edilmiştir. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, beraberinde Başbakan vekili Fahri Özdilek, Ulaştırma Bakanı Orhan Mersinli ve Ankara Vali ve Belediye Başkanı Nuri Teoman olduğu halde Büyük Millet Meclisinin önüne gelmiş ve askeri törenle karşılanmıştır.

Şeref kıtasını selamlayan Cumhurbaşkanı, doğruca Türk otomobillerinin bulunduğu kısma gitmiş ve Ankara radyosu mikrofonlarına şunları söylemiştir: “Bu eseri meydana getiren Devlet demiryolları kıymetli mühendis ve işçilerini tebrik ederim. Bir aşağılık duygusu ile bizde otomobil yapılamaz diyenler utansınlar. Hayır, işte bizde de otomobil yapılabiliyor.”

Fotoğraf altına “Gürsel, ilk Türk otomobiline binmeye hazırlanıyor” cümlesiyle birlikte parantez içinde ‘Bir emeline daha kavuştu’ denilmiş.