Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan yeni bir kanun teklifi, trafikte tehlikeli davranışlar sergileyen ve kuralları hiçe sayan sürücülere yönelik cezaların ciddi oranlarda artırılmasını öngörüyor. Karayolları Trafik Kanunu'nda önemli değişiklikler içeren teklif, AK Parti milletvekillerinin imzasıyla Meclis Başkanlığı'na iletildi. Teklifin yasalaşması durumunda, kırmızı ışıkta geçmenin cezası ilk ihlalde 5 bin lira olurken, aynı kural ihlalinin tekrarlanması halinde ceza miktarı 80 bin liraya kadar yükselebilecek. Ayrıca, seyir halindeyken cep telefonu kullanan sürücülere 5 bin lira, trafikte tehlikeli bir şekilde şerit değiştirerek "makas atan" sürücülere ise 90 bin lira idari para cezası uygulanması planlanıyor.
Trafik Zabıtası Yetkilerinde Düzenleme ve Araç Tescil Süreçleri
Sunulan kanun teklifi, trafik cezalarının artırılmasının yanı sıra trafik zabıtasının görev ve yetki alanlarında da bazı düzenlemeler içeriyor. Buna göre, otoyollardan sorumlu birimlerde görev yapan trafik zabıtası, sorumluluk sahalarıyla sınırlı kalmak kaydıyla, İçişleri Bakanı'nın uygun görmesi durumunda genel zabıta olarak da görevlendirilebilecek. Trafik zabıtasının bulunmadığı ya da yetersiz kaldığı yerlerde ise sorumluluk bölgesine göre genel zabıta, ilgili mevzuatta belirtilen esas ve usullere uygun şekilde trafiği düzenleme ve trafik suçlarına el koyma yetkisine sahip olacak. Teklifle ayrıca, elektronik ortamda tescili mümkün olan araçların satış tarihinden itibaren 3 iş günü içinde tescil edilme zorunluluğu getiriliyor. Araç sahiplerinin vefat etmesi durumunda mirasçılar, gerekli bilgi ve belgelerle birlikte vefat tarihinden itibaren 90 gün içinde ilgili tescil kuruluşuna başvurarak adlarına tescil belgesi almakla yükümlü olacaklar. Tescil işlemleri vefat tarihi itibarıyla yapılacak. Süresi sonunda mirasçılar adına tescil edilmeden karayoluna çıkarıldığı tespit edilen araçların sürücülerine 3 bin lira idari para cezası kesilecek ve araç, mirasçılar adına tescil işlemi tamamlanıncaya kadar trafikten men edilecek.
Plakasız ve Mevzuata Aykırı Plakalı Araç Kullanımına Ağır Yaptırımlar
Kanun teklifi, plakasız araç kullanımına ve plaka üzerinde yapılan usulsüzlüklere karşı da caydırıcı cezalar öngörüyor. Araçları, tescil belgesi ve tescil plakası alınmadan karayollarına çıkaran sürücülere uygulanacak idari para cezası 46 bin liraya yükseltilecek. Hurdaya çıkarılmış araçların kullanılması halinde de sürücülere aynı miktarda, yani 46 bin lira idari para cezası verilecek. Aykırılığı tespit edilen araç eğer trafikten çekilmiş ise, trafikten çekme tarihi itibarıyla trafik tescil kaydı açılacak ve durum ilgili vergi dairesine bildirilecek. Yönetmelikte belirtilen nitelik veya ölçülere aykırı plaka takan veya öngörülen sayıda plaka takmayan sürücülere 4 bin lira idari para cezası uygulanacak. Söz konusu araçlar, plakaları uygun hale getirilinceye kadar trafikten men edilecek. Tescil plakasının farklı okunmasına ya da okunamamasına sebep olacak şekilde plakasında değişiklik yapan sürücüler ise 140 bin lira gibi yüksek bir idari para cezasına çarptırılacak ve araçları 30 gün süreyle trafikten men edilecek. İhlalin tekrarı durumunda cezalar katlanarak artacak.
Sahte Plaka Kullanımı ve Sürücü Belgesi Geri Alma Şartları
Teklifte en dikkat çekici ceza artışlarından biri de sahte plaka kullanımıyla ilgili. Başka bir araca ait tescil plakasını, geçici tescil plakasını, plaka basım işlemini gerçekleştiren kuruluş tarafından verilmemiş bir plakayı, tescil kaydı bulunmayan bir plakayı veya tamamen sahte bir plakayı takan ya da kullanan kişilere 140 bin lira idari para cezası uygulanacak. Ayrıca, bu sürücülerin belgeleri 30 gün süreyle geri alınacak ve araçları da 30 gün süreyle trafikten men edilecek. Suçun bir yıl içinde tekrarlanması halinde ceza 280 bin liraya, sürücü belgesi geri alma süresi 60 güne ve araç men süresi de 60 güne çıkacak. Bununla da kalmayıp, bu kişiler Türk Ceza Kanunu'ndaki "Resmi belgede sahtecilik" suçundan da ayrıca cezalandırılacak. Menedilen araçların, men süresi sonunda tescil plakaları uygun duruma getirilmeden sahiplerine teslim edilmeyeceği de teklifte yer alıyor. Kanun teklifine göre, sürücü belgesi geri alma işlemleri kanunda belirlenen görevliler tarafından yapılacak ve geri alınan sürücü belgelerinin iade edilebilmesi için kanun kapsamında verilen tüm idari para cezalarının eksiksiz olarak tahsil edilmiş olması şartı aranacak.
Takograf, Taksimetre ve Hız Sınırlayıcılara Yönelik Sıkı Denetim ve Cezalar
Yeni düzenlemeler, ticari araçlarda kullanılan takograf, taksimetre ve hız sınırlayıcı cihazlara yönelik de önemli maddeler içeriyor. Cinslerine, özelliklerine ve kullanım amaçlarına göre, belirli araçlarda (yük taşımada kullanılan ve azami yüklü ağırlığı 3 bin 500 kilogramdan fazla olan motorlu taşıtlar ile belirli yolcu taşımacılığı yapan araçlar) takograf, taksi hizmeti veren otomobillerde taksimetre ve özellikleri yönetmelikle belirlenen araçlarda hız sınırlayıcı bulundurulması, bunların çalışır durumda olması ve aktif olarak kullanılması zorunlu hale getiriliyor. Taşıtlarda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenenler dışındaki takograf, taksimetre ve hız sınırlayıcıların kullanılması yasaklanacak. Bu cihazlara müdahalede bulunarak yanlış veri üretmelerini sağlamak veya bu durumdaki cihazları kullanmak da kesinlikle yasak olacak. Araçlarda yönetmelikte belirtilen nitelik ve niceliklere sahip gereçleri bulundurmayan sürücülere bin lira, takograf ve hız sınırlayıcı bulundurmayan veya kullanmayanlara 75'er bin lira, taksi hizmeti veren otomobillerde taksimetre bulundurmayan veya kullanmayan sürücülere ise 46 bin lira idari para cezası kesilmesi öngörülüyor. Trafik zabıtası, takograf kayıtlarını veri tabanı üzerinden de denetleyebilecek.
