Türkiye'de akaryakıt satışlarının daha şeffaf ve izlenebilir hale getirilmesi, bu sayede kayıt dışı ekonomiyle daha etkin mücadele edilmesi amacıyla hayata geçirilen Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) için geri sayım devam ediyor. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), sistemin işlerlik kazanması için ilgili paydaşlara yönelik getirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmesi için belirlenen sürelerin bir kısmının dolduğunu, en kritik son tarihlerden birinin ise yaklaştığını hatırlattı. Akaryakıt istasyonları ve belirli araç sahipleri, bu tarihlere dikkat etmek zorunda.
UTTS'ye Geçiş Sürecinde Kritik Tarih
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) kapsamında yapılması gereken başvuru süreçlerinin ve gerekli işlemlerin tamamlanması için son tarih olarak 30 Nisan 2025'i belirlemiştir. Bu tarih, sistemin tam anlamıyla işlerlik kazanması ve gerekli entegrasyonların tamamlanması açısından kritik bir öneme sahiptir. GİB, belirtilen bu tarihe kadar işlemlerini bitirmeyen mükellefler ve araç sahiplerinin çeşitli cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceği yönünde net bir uyarıda bulunmuştur. Bu durum, tüm ilgili tarafların sürece ciddiyetle yaklaşması gerektiğini göstermektedir.
Sistemin Donanım Gereksinimleri ve Yasal Dayanağı
UTTS'nin sorunsuz bir şekilde çalışabilmesi için hem akaryakıt istasyonlarına hem de belirli taşıt türlerine özel donanımların takılması zorunludur. Akaryakıt istasyonlarındaki pompa tabancalarına Taşıt Tanıma Okuyucu Cihazı (TTO) ve tabanca aparatlarına Tabanca İletişim Modülü (TİM) monte edilmesi gerekmektedir. Ticari amaçla kullanılan işletme veya kiralık taşıtlara ise Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılması zorunlu tutulmuştur. Bu donanımlar, akaryakıt alımının plaka bilgisiyle eşleştirilerek otomatik olarak kaydedilmesini sağlayacaktır. Sistemin yasal zemini, Resmi Gazete'nin 5 Ekim 2023 tarihli sayısında yayımlanan "Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği" ile oluşturulmuştur. Tebliğ, sistemin amaçlarını ve uygulama detaylarını ortaya koymaktadır.
Farklı Taşıt Türleri İçin Belirlenen Süreler
UTTS donanımlarının taşıtlara entegrasyonu için çeşitli kategorilere ayrılmış son tarihler bulunmaktadır. İşletmeye dahil olan veya kiralanan ve işte kullanılan taşıtlara, 31 Ocak’a kadar TTB taktırılması zorunluydu. Ancak, benzin veya motorin dışındaki yakıt türlerini kullanan taşıtların depoları için bu süre daha uzundur ve 31 Aralık 2025'te sona erecek. Mevcut durumda taşıt tanıma sistemi kullanan ancak UTTS kapsamına tam olarak girmeyen araçlar için ise TTB taktırma zorunluluğu 1 Temmuz 2025'ten itibaren başlayacak. Bu farklı tarihler, sektördeki çeşitliliği ve geçiş süreçlerinin yönetimini yansıtmaktadır.
Montaj İçin Son Tarih ve GİB Uyarısı
Akaryakıt istasyonu işleten mükellefler ve taşıt sahipleri için en yakın ve dikkat edilmesi gereken tarih, gerekli donanımların montajının tamamlanması gereken son gündür. Cihaz, iletişim modülü ve diğer UTTS donanımlarına ilişkin işlemleri internet sitesi üzerinden başvuru yaparak tamamlamaları ve montajlarını 30 Nisan'a kadar gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Bu tarihe uyulmaması, ciddi cezai yaptırımları beraberinde getirebilir. UTTS kapsamındaki akaryakıt satışlarında, taşıt plakasına ait bilgiler yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik olarak aktarılacaktır. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) açıklamasında, "Olası hak kayıplarının yaşanmaması için akaryakıt istasyonu işleten mükellefler ile TTB taktırılması zorunlu taşıt sahiplerinin, genel tebliğin ilgili düzenleme ve sürelerine eksiksiz uyarak yükümlülüklerini zamanında yerine getirmeleri büyük önem taşımaktadır" ifadeleriyle, sürecin aksatılmaması gerektiği vurgulanmıştır. Detaylı bilgilere utts.gov.tr internet adresinden erişilebilir.
