2025 yılında Türkiye’de müze kazıları hariç yaklaşık 200 arkeolojik kazı gerçekleştirildi. Arkeologlar, tarih ve kültürel mirasın izini sürerken, Anadolu’nun binlerce yıllık medeniyetlerini gün yüzüne çıkarmaya devam etti.
Arkeolojik buluntuların gerçek değeri, sadece estetik görünüşlerinde değil; bize geçmiş toplulukların yaşamını ve ritüellerini anlatmalarında saklı.
Arkeofili, 2025 yılında Türkiye’de öne çıkan en dikkat çekici arkeolojik keşiflerini derledi.
10. Datça Açıkları’nda Osmanlı Batığı ve Hançer (Muğla)
Kızlan Osmanlı Batığı, Türkiye’de kazısı yapılan ilk ve tek 17. yüzyıl Osmanlı batığı olarak dikkat çekiyor. Kazıda Osmanlı yeniçeri silahları, Çin porselenleri, satranç takımları, el bombaları ve bir hançer bulundu.
Buluntu: Kıvrımlı Osmanlı hançeri, 36’dan fazla tüfek, 50+ humbara, kılıçlar, bakır mutfak eşyaları, pipolar ve satranç takımları.
Tarih: Hicri 1078 (1667–1668).
Kazı Başkanı: Prof. Dr. Harun Özdaş.
9. Sayburç’ta 10.500 Yıllık Ölüm Ritüeli Heykeli (Şanlıurfa)
Şanlıurfa’nın Taş Tepeler bölgesinde bulunan heykel, Çanak Çömleksiz Neolitik B dönemine ait ve erken toplumlarda ölüm ritüelleri hakkında önemli ipuçları veriyor.
Özellikler: Kaburgaları belirgin, ağzı dikilmiş, baş kısmında kafatası yüzme uygulamasına dair izler.
Kazı Başkanı: Doç. Dr. Eylem Özdoğan.
8. Aspendos’ta Roma Dönemi Hermes Heykeli (Antalya)
Aspendos Antik Kenti’nde ortaya çıkarılan mermer Hermes heykeli, Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait. Heykel, tüccarların, sürülerin ve yolların tanrısı olarak bilinen Hermes’i temsil ediyor.
Boyut: Kaide dahil 1,65 metre.
Kazı Başkanı: Doç. Dr. Mustafa Bilgin.
7. Troya’da 4.500 Yıllık Altın Halkalı Broş (Çanakkale)
Troya II tabakasında bulunan nadir altın broş, Erken Tunç Çağı’nın lüks tüketim ürünlerini ve uzak mesafeli ticareti gözler önüne seriyor.
Özellik: Yeşim taşı ve yerel üretim altın işçiliği.
Kazı Başkanı: Prof. Dr. Rüstem Aslan.
6. Limyra’da Kayıp Zeus Tapınağı (Antalya)
Finike’deki Limyra Antik Kenti’nde, uzun süredir yeri bilinmeyen Zeus Tapınağı nihayet ortaya çıkarıldı.
Özellik: Klasik Dönem mimarisi, 15 metre genişlik.
Kazı Başkanı: Dr. Martin Seyer.
5. Küllüoba Höyüğü’nde 5.000 Yıllık Ekmek (Eskişehir)
Kazılarda bulunan 5.000 yıllık ekmek, Tunç Çağı’nda ritüel amaçlı kapı eşiğine gömülmüş. Analizler, ekmeğin mayalanmış ve pişirilmiş olduğunu gösteriyor.
İçerik: Gernik buğdayı ve mercimek.
Kazı Başkanı: Prof. Dr. Murat Türkteki.
4. Körzüt Kalesi’nde Urartu Yerleşimi (Van)
Körzüt Kalesi’ndeki çivi yazılı taş bloklar sayesinde, Urartu dönemindeki yerleşimin adı “Haldi Patari” olarak belirlendi.
Önemi: Urartu dini ve siyasi yapısı hakkında önemli bilgi.
Kazı Başkanı: Doç. Dr. Sabahattin Erdoğan.
3. Gordion’da 2.700 Yıllık Kraliyet Mezarı (Ankara)
Friglere ait 8 metre yüksekliğinde ve 60 metre çapındaki mezar, Gordion’un siyasi ve kültürel tarihini ortaya koyuyor.
Özellikler: Ahşap konstrüksiyonlu mezar odası, kremasyon geleneği, bronz ve demir eserler.
Kazı Başkanı: Prof. Dr. Charles Brian Rose.
2. Çatalhöyük’te 8.000 Yıl Önce Kadın Merkezli Yaşam (Konya)
Genom çalışmaları, Çatalhöyük’te topluluk temelli, kadın merkezli sosyal yapı olduğunu gösterdi.
Özellikler: Kadınlar aynı evde kalırken erkekler ayrılıyordu; kız bebekler daha fazla mezar eşyasıyla gömülüyordu.
Kaynak: Science, 2025, Eren Yüncü et al.
1. Karahantepe’de Bilinen En Eski Üç Boyutlu Hikaye (Şanlıurfa)
Karahantepe’de bulunan taş figürler, bilinen en eski üç boyutlu anlatı olma özelliği taşıyor.
Özellikler: T biçimli dikilitaş üzerinde üç boyutlu insan yüzü ve minyatür hayvan figürleri.
Kazı Başkanı: Prof. Dr. Necmi Karul.
