Antik Yol üzerindeki önemli kavşaklardan olan Han, Hristiyanlığın Barınağı olarak ifade ediliyor. Han için Selçuklu ve Osmanlı'nın mola yeri tabiri de kullanılıyor. Han'da eski dönemlere ait 100'den fazla mezar bulundu. Tekli ve oda tipi mezarlar... Roma ve Bizans kaya yerleşimlerine sahip Han'da nekropolün MS 1. Yüzyıl'dan 6. Yüzyıl'a kadar kullanıldığı belirlendi.
Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde Han her zaman önemli ve stratejik konuma sahipti.
Han'daki kazılar Eskişehir Müze Müdürlüğü tarafından 1992 yılında başlatıldı. Fakat kazı çalışmaları süreklilik arz etmedi. Bu durum Han'daki tarihi hazinenin toprak altında gömülü kalmasına neden oldu. 1992 yılından itibaren kazı çalışmaları düzenli olarak yapılsaydı Han şu an ülkemizin çok önemli bir turizm noktası olurdu.
1992'de başlayan kazı çalışması Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Oğuz Alp danışmalığında yapıldı. Zaman zaman çalışma yapılsa da çok verimli olamadı. Çalışmalar çoğu zaman yapılmadı. Son olarak 2005 yılında başladı ne yazık ki o da kısa sürdü.
Han Yer Altı Şehri'nde yaklaşık 20 yıldır faaliyet yok.
Son yerel seçimde göreve gelen Belediye Başkanı Bekir Belceli, ilçenin kaderini değiştirecek çalışmaları başlatmakta kararlı. Ankara'yı sık sık ziyaret eden Belceli, kazıların 2026 yılında yeniden başlatılacağı sözünü aldı.
Uzmanlar 1. Derece SİT Alanı olan Han Yer Altı Şehri'nin büyüklüğünü anlatmak için "İlçe merkezinin altında 150-160 kuyu tespit edildi. Tüneller var, ucu nereye çıkıyor bilemiyoruz. Han ilçe merkezinin altı komple Yer Altı Şehri olabilir. Yıl boyunca kazılsa bile 100 yıl sürecek bir alandan, çalışmadan bahsediyoruz. Yer Altı Şehri'nin tamamını ortaya çıkarmak istersek ilçe merkezini taşımamız gerekebilir" diyor.
Han Kaymakamlığına ait web sitesinde alanın büyüklüğünü anlatmak için "Han Yer Altı Şehri'nin, yaklaşık 1.5 kilometre kare kadar bir alanı kapladığı tahmin edilmektedir" deniliyor.
