Açıklamada, NTE’lerin stratejik bir değere sahip olduğuna ve modern teknoloji için vazgeçilmez hammaddeler olduğuna dikkat çekildi. Başta elektrikli motorlar ve rüzgar türbinleri olmak üzere ileri teknolojili ürünlerde kullanılan nadir toprak elementlerinin, geleceğin enerji ve savunma teknolojilerinde kritik rol üstleneceği ifade edildi.
“SÜREÇ ÇEVRE VE HALK SAĞLIĞI GÖZETİLEREK YÜRÜTÜLMELİ”
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Eskişehir Bölge Temsilcisi Kenan Çalışır, madencilik faaliyetlerinde çevreye duyarlı yöntemlerin zorunlu olduğuna dikkat çekerek şu uyarılarda bulundu: “Kapalı devre su kullanımı, biyolojik liç teknikleri, çevre rehabilitasyonu ve daha temiz üretim teknolojileri uygulanmalıdır. NTE çıkarma sürecinde kullanılan kimyasal çözücüler ve asitler su ve toprak kirliliğine yol açabilir. Radyoaktif element içeren yataklarda atık yönetimi ayrıca önem taşır.”
Çalışır, tesislerin pilot çalışmalarla doğrulanması, sızdırmazlık sistemlerinin sağlanması, toprak ve su kirliliğinin sürekli izlenmesi gerektiğini belirtti.
BEYLİKOVA VURGUSU: “PLANLI İŞLETME ŞART”
Eskişehir Beylikova’da Eti Maden tarafından kurulan pilot tesis çalışmalarına değinen açıklamada, Malatya, Burdur ve Isparta’da sürdürülen aramalara da yer verildi. Ayrıca, 2020 yılında kurulan TENMAK bünyesindeki Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü’nün önemine dikkat çekildi.
Dünyada NTE talebinin özellikle yeşil enerji dönüşümü nedeniyle hızla arttığına işaret eden Çalışır, Türkiye’nin uluslararası iş birliklerinde yer almasının önemli olduğunu ancak planlı hareket edilmesi gerektiğini vurguladı: “Bu alan, altın madenciliğinde olduğu gibi doğayı ve halk sağlığını hiçe sayan uygulamalara terk edilmemelidir. Yasal düzenlemelerle süreç kontrol edilmeli, yabancı şirketlerin kar hırsına bırakılmamalıdır.”
“TAKİBİMİZ SÜRECEKTİR”
Kimya Mühendisleri Odası, piyasaya ve özel sektöre bırakılan kontrolsüz maden işletmeciliğinin ciddi çevresel tahribatlara yol açabileceğine dikkat çekerek şu mesajı verdi: “Ülkemizin ihtiyaçları belirlenmeli, planlı ve çevre-insan sağlığına uygun üretim yapılmalıdır. Altın madenciliğinde yaşanan olumsuzlukların tekrar etmemesi için sürecin takipçisi olacağız.”
