Türkiye'de yüksek enflasyonun etkisiyle 200 TL'lik banknotların alım gücünün düşmesi, kamuoyunda uzun süredir 500 TL'lik yeni banknotların basılacağı yönündeki iddiaların dile getirilmesine neden oluyordu. Günlük alışverişlerde bile en büyük banknotun yetersiz kalması, vatandaşların ve ekonomistlerin bu konudaki beklentilerini artırmıştı. Konuyla ilgili spekülasyonlar devam ederken, en yetkili isim olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, konuya ilişkin nihai açıklamayı yaparak tartışmalara nokta koydu.
Karahan: "Yeni Banknot Gündemimizde Değil"
TCMB Başkanı Fatih Karahan, yılın son Enflasyon Raporu sunumunun ardından gazetecilerin sorularını yanıtlarken, yeni banknot basımıyla ilgili merak edilenleri de açıkladı. Karahan, 200 TL'nin üzerinde bir banknot basımının şu an için gündemlerinde olmadığını net bir dille ifade etti. Başkan, yeni banknot basımı yerine mevcut durumun getirdiği farklı bir ekonomik faydaya odaklandıklarını belirtti. Karahan’ın sözleri, yeni banknot beklentisi içinde olanları şaşırttı.
Kayıt Dışılıktan Kayıt İçiliğe Geçiş Vurgusu
Fatih Karahan, yeni banknot basılmamasının ardındaki stratejiyi açıklarken, kayıt dışı ekonomiyle mücadele vurgusu yaptı. Büyük banknotların olmamasının, vatandaşları ve işletmeleri nakit kullanımından ziyade kartlı ödemelere yönlendirdiğini söyledi. Karahan, bu durumun, kayıt dışı olan birçok ödemenin bankacılık sistemi üzerinden kayda geçmesini sağladığını belirtti. TCMB Başkanı, "Nakit kullanımına yönelik bir taraftan teknik ihtiyaca bakıyoruz ama bir taraftan da şu anki mevcut durumun sebep olduğu kayıt dışılıktan kayıt içiliğe geçişten de aslında mutluluk duyuyoruz" ifadelerini kullandı. Bu açıklama, Merkez Bankası'nın para politikası hedeflerinin yanı sıra, ekonominin geneline yayılan kayıt dışılıkla mücadeleyi de önemsediğini gösterdi.
Kartlı Harcamalardaki Artışın Anlamı
Ödemelerin nakitten çok kartla yapıldığının altını çizen Karahan, bu durumun ekonomik verilerin okunmasında da önemli bir etki yarattığını dile getirdi. Karahan, "Nakitten çok kartla ödemeler yapıldığı için kartla yapılan harcamalar aslında talep görünümünü olduğundan yüksek gösterebiliyor" dedi. Başkan, bu konuya ilişkin daha önce bir blog çalışması yayımladıklarını da hatırlattı. Ayrıca, kredi büyümesindeki artışın önemli bir kısmının kredi kartları kaynaklı olduğunu vurguladı. Ancak Karahan, kredi kartı kullanımının tamamının bireysel kredi olarak değerlendirilmemesi gerektiğini, çünkü harcamaların büyük bir kısmının faize maruz kalmadan ödeme döneminde kapatıldığını belirtti.
Ödeme Alışkanlıklarındaki Değişim Memnuniyet Yaratıyor
TCMB Başkanı, yaşanan bu sürecin Türkiye'deki ödeme alışkanlıklarında önemli bir kırılmaya ve değişime işaret ettiğini söyledi. Nakit yerine kart kullanımının yaygınlaşmasının, kayıt dışılığı azaltan ve ekonomiyi daha şeffaf hale getiren bir unsur olduğunu belirtti. Karahan, "Bu da dediğim gibi kayıt dışılıktan kayıt içiliğe teşvik eden bir unsur olduğu için bundan aslında mutluluk duyuyoruz" değerlendirmesini yaptı. Merkez Bankası'nın bu yaklaşımı, para basma kararının sadece enflasyonist baskılar ve teknik ihtiyaçlar doğrultusunda değil, aynı zamanda ekonominin yapısal sorunlarıyla mücadele kapsamında da değerlendirildiğini ortaya koydu. Karahan'ın açıklamalarıyla birlikte, 500 TL'lik banknotların en azından yakın bir gelecekte tedavüle girmeyeceği kesinleşmiş oldu.
