Son yıllarda gen düzenleme teknolojilerindeki ilerlemeler ise Rh null'un laboratuvar ortamında üretilebilmesi konusunda umutları artırıyor.
DÜNYADA ALTI MİLYONDA BİR GÖRÜLÜYOR
BBC Türkçe’nin haberine göre, Rh null kan grubu bugüne kadar yalnızca 50 kişide tespit edildi. Bu gruba sahip bireyler, hiçbir kan grubundan nakil alamadıkları için yaralanma ya da ameliyat gibi durumlarda ciddi risk altında. Uzmanlar, olası acil durumlara karşı bu kişilere kendi kanlarını dondurarak saklamalarını öneriyor.
Rh null’u değerli kılan sadece nadirliği değil. Bu kan grubuna sahip kişilerin alyuvarlarında hiçbir Rh antijeni bulunmadığı için, bağışıklık sistemi açısından teorik olarak evrensel uyum sağlayabilecek tek kan tipi olabileceği değerlendiriliyor.
GEN DÜZENLEME TEKNOLOJİLERİ UMUT VERİYOR
Bilim insanları, Rh null’un yapısını çözmek ve laboratuvar ortamında üretmek için yoğun çalışmalar yürütüyor. İngiltere’de Bristol Üniversitesi’nden Prof. Ash Toye liderliğindeki ekip, 2018 yılında Rh null’a benzer hücreler üretmeyi başardı. CRISPR-Cas9 teknolojisi kullanılarak beş ana kan grubuna ait genler devre dışı bırakıldı ve çok çeşitli kan tipleriyle uyumlu yapay alyuvarlar üretildi.
Benzer çalışmalar ABD, Kanada ve İspanya'da da ilerliyor. ABD’deki Versiti Kan Araştırma Enstitüsü, kök hücrelerden Rh null benzeri kan üretimi üzerinde önemli başarılara imza attı. Kanada’daki Laval Üniversitesi ise A pozitif donörlerden alınan hücrelerde gen silme yöntemi kullanarak O Rh null kan oluşturmayı deniyor.
GENETİK MUTASYON SÜRECİN ANAHTARI
Araştırmacılar, Rh null kan grubunun genetik temelinin RHAG adlı proteindeki bir mutasyondan kaynaklandığını ifade ediyor. Bu mutasyon, alyuvarların yüzeyinde Rh antijenlerinin oluşmasını engelleyerek Rh null kanın ortaya çıkmasına neden oluyor.
TIBBİ DÖNÜŞÜM MÜMKÜN
Henüz klinik kullanıma hazır olmasa da “altın kan”ın laboratuvar ortamında üretilebilmesi yolunda atılan adımlar büyük önem taşıyor. Uzmanlar, çalışmaların başarıya ulaşması halinde kan nakli sisteminde devrim yaratabilecek yeni bir dönemin başlayabileceğini belirtiyor.
