İstanbul’da gayrimenkul sahibi olmak artık sadece konut fiyatları açısından değil, tapu işlemleri yönünden de ciddi bir bütçe gerektiriyor. Belediyelerin güncellediği emlak rayiç bedelleri bazı bölgelerde metrekare bazında 10 katına ulaştı. Bu artış doğrudan tapu harcı ve emlak vergisi tutarlarını etkiliyor. Sessiz sedasız yürürlüğe giren düzenleme, taşınmaz alım-satımı yapacak vatandaşlar için yeni bir mali yük anlamına geliyor. Özellikle merkezi semtlerdeki konut işlemlerinde büyük meblağlarla karşılaşılabiliyor.
Tapu Harcında Artış Vatandaşı Zorluyor
Tapu işlemlerinde uygulanan yüzde 4’lük toplam harç oranı, rayiç bedelin yükselmesiyle doğrudan katlanıyor. Hem alıcıdan hem satıcıdan yüzde 2 oranında alınan bu harç, eskiden 500 bin TL olan bir taşınmaz için 20 bin TL iken, artık 5 milyon TL’lik yeni değerle birlikte 200 bin TL’ye kadar çıkabiliyor. Vatandaşların bu farktan çoğu zaman işlemler sırasında haberi oluyor. Ani farklar bütçeleri zorlayabilirken, işlem iptalleri de yaşanabiliyor. Konut alacaklar tapu dairesine gitmeden önce yeni değerleri kontrol etmeli.
Vergi Kalemlerinde de Yükseliş Var
Rayiç bedel artışı yalnızca tapu harcını değil, yıllık ödenen emlak vergisini de yukarı çekiyor. Belediyeler, vergi hesaplamasında bu değerleri baz aldığı için emlak vergisi katlanarak artabiliyor. Özellikle İstanbul gibi büyükşehirlerde rayiçlerde yaşanan 5 ila 10 katlık artış, senelik vergi ödemelerini de doğrudan etkiliyor. Konut sahiplerinin, yıl boyunca karşılaşacakları yeni giderleri planlı şekilde göz önünde bulundurması gerekiyor. Yeni dönemde hem alım-satım yapanlar hem de konutunu elinde tutanlar için yük artmış durumda.
Gayrimenkul Alım-Satımı Yavaşlayabilir
Uzmanlara göre, yükselen işlem maliyetleri piyasada kısa vadede durgunluk yaratabilir. Yatırım amacıyla konut almak isteyenler, yüksek harç ve vergi yükü nedeniyle kararlarını erteleyebilir. Özellikle büyük metrekareli taşınmazlarda ortaya çıkan maliyet farkı yüz binlerce lirayı bulabiliyor. Bu durum, satış sürecinde tarafların anlaşmasını da zorlaştırabilir. Maliyet kalemlerindeki artış, konut piyasasının genel hareketliliğini etkileyebilir.
Rayiç Bedel Nasıl Öğrenilir?
Rayiç bedel, bir taşınmazın belediyelerce belirlenen ortalama piyasa değeridir. Bu değer her yıl güncellenir ve tapu harcı, vergi, satış beyanı gibi işlemlerde esas alınır. Belediyeden öğrenilebilecek güncel rayiç değeri üzerinden tüm resmi işlemler hesaplanır. İşlem yapılmadan önce bu değerin kontrol edilmesi, sürpriz maliyetlerin önüne geçebilir. Yanlış ya da düşük beyan ise idari yaptırımlara yol açabilir.
