Her dört yılda bir bölgesel bazda Takdir Komisyonları tarafından belirlenen, emlak vergisine esas değerlerin, bazı bölgelerde 10 katın üzerinde çıkmasıyla artışı kimin yaptığı konusu gündem oldu.
Yapılan artışların belediyeler tarafından yapıldığına yönelik haberler yayılmakla birlikte, mevzuata göre takdir komisyonları belediyeler, defterdarlık, tapu müdürlüğü, ticaret odası temsilcilerinin de katılımıyla belli oluyor.
KANUN DEĞİŞİKLİĞİ HAZIRLIĞI YAPILIYOR
Yüksek oranlı artışın önüne geçebilmek adına AK Parti tarafından kanun değişikliği hazırlıkları yapılıyor. Ancak ilgili yasa Cumhurbaşkanı’na komisyonun 4 yıl için belirlediği rayiç değerin süresini, 4 yıl daha uzatma yetkisi veriyor. Buna göre Cumhurbaşkanı bu yetkisini kullanması durumunda kanun değişikliğine gerek kalmadan emlak vergisi sadece yeniden değerleme oranının yarısı kadar artırılarak sorun çözülebilir.
CHP YASA TEKLİFİ VERDİ
CHP, artışın yasal düzenleme ile sınırlandırılması için yasa teklifi verdi. CHP Ankara Milletvekili Adnan Beker, tarafından Meclis Başkanlığı’na sunulan yasa teklifi ile Emlak Vergisi Kanuna eklenecek tek maddelik bir düzenleme ile sorunun aşılacağı tahmin ediliyor.
Teklfte, takdir komisyonlarınca 2025 yılında 2026 yılı için takdir edilen asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri, 2025 yılı için uygulanan birim değerlerinin yüzde 50'sinden fazlasını aşması durumunda, 2026 yılına ilişkin bina ve arazi vergi değerlerinin hesabında, 2025 yılı için uygulanan asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerlerinin yüzde 50 fazlası esas alınacak. Takip eden 2027, 2028 ile 2029 yıllarındaki birim değerlerin hesabında ise 2026 yılındaki birim değerlerin esas alınması öngörülüyor.
Yasa teklifinin gerekçesinde, özellikle büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde yer alan birçok taşınmazın birim değerlerinde, takdir dönemleri arasında yüzde 500 ila yüzde 1.000’leri bulan artışlar meydana geldiği belirtilerek, “Söz konusu artışlar, taşınmazın gerçek ekonomik değerini yansıtmadığı gibi mükelleflerin vergi ödeme gücünü de gözetmemektedir. Bu durum, Anayasa'nın 2'nci maddesinde düzenlenen hukuk devleti ve sosyal devlet ilkeleri ile 73 'üncü maddesinde yer alan ‘mali güce göre vergilendirme’ esasını açık biçimde ihlal etmektedir” şeklinde konuşuldu.
ÇÖZÜM ALTERNATİFİ İÇİN NE KULLANILABİLİR?
1-Dava açma
Karar alınan bir alanda mükellefin açtığı bir dava neticesinde artış kararına dair kararın iptali diğer mükellefler için de uygulanır. Ancak mükelleflerin büyük bir kısmı dava açma süresi sınırlı olduğu ve davanın nasıl sonuçlanacağı bilinemeyeceği için olası bir iptalden yararlanamaz.
2 -Vergi oranı düşürülür
Emlak Vergisi Kanununun 8’nci Maddesi'ne göre, vergi oranlarının büyükşehirlerde binde 4, normal şehirlerde binde 2 olması öngörülüyor. Aynı maddede Cumhurbaşkanına bu oranları yarıya kadar indirmeye ve üç katına kadar artırma yetkisi veriyor. İndirim yetkisinin kullanılması durumunda matrah artmış olsa bile ödenecek vergi tutarında olağanüstü artış olmaz.
3-Cumhurbaşkanı önceki kararın süresini uzatır
Cumhurbaşkanı Takdir Komisyonlarının son aldığı kararın yürürlüğünü uzatma yetkisini kullanırsa, yasada da yer aldığı şekilde yeniden değerleme oranının yarısı kadar artar. Takdir Komisyonlarının artırdığı vergi oranları geçersiz olur.
4- Vergi oranları yasal düzenleme ile düşürülür
Daha etkili bir çözüm olarak, Cumhurbaşkanının sınırlı olan vergi indirim yetkisinden, daha yüksek oranlı bir indirimin yasal değişiklikle yapılarak sağlanabilir. Vergi oranının düşük belirlenmesi, konutların tapuda alım satımında da gerçek bedelinden gösterilmesine yol açacağı için, ‘gerçek değer’ ile ‘tapu değeri’ olmak üzere iki farklı fiyat uygulaması da ortadan kalkar.
ESAS DEĞER HANGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ ETKİLİYOR?
Emlak vergisi,
Değerli Konut Vergisi,
Tapu Harcı,
Damga Vergisi,
Veraset ve İntikal Vergisi,
Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı,
Gelir vergisi (gayrimenkul alım satım kazançlarında ve GMSİ),
4 YIL BOYUNCA DAVA İMKANI YOK
İstanbul Barosu tarafından artış oranlarına yönelik yapılan çalışmada, davanın yasal süre içinde açılmaması durumunda, 4 yıl boyunca dava açılmasının mümkün olmadığı görüldü. Çalışmada, “Takdir komisyonu kararına karşı dava açılmaması halinde bu karara istinaden 4 yıl boyunca tahakkuk ettirilecek emlak vergisine karşı dava açılması mümkün değildir. Bu nedenle asgari birim değerinin fahiş olarak arttırıldığı bölgelerdeki mükelleflerin takdir komisyonu kararlarına karşı dava açmasını önemle tavsiye etmekteyiz” ifadeleri yer aldı.
