Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan yeni bir kanun teklifi, emeklilik sisteminde önemli bir değişikliği gündeme getirdi. Teklif, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) prim borcu bulunan emeklilerin aylıklarından kesinti yapılmasını öngörüyor. Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, düzenlemeden etkilenecek emekli sayısının bir milyonu aştığı resmi olarak açıklandı. Yapılacak kesintinin üst sınırı, aylığın yüzde 25'i olarak belirlendi. Söz konusu düzenleme, kurumun tahsil edemediği alacaklarını tahsil etmesine yönelik yasal bir altyapı oluşturmayı hedefliyor.
Uygulamanın Gerekçesi: Statüler Arasındaki Farklılık
SGK Başkan Yardımcısı İsmail Ertüzün, düzenlemenin gerekçesini TBMM Plan Bütçe Komisyonundaki görüşmelerde detaylarıyla açıkladı. Ertüzün, mevcut sistemde emeklilik statüleri arasında borç sorgulaması açısından bir farklılık bulunduğuna dikkat çekti. Kanuna göre BAĞ-KUR’lulara malullük ve yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmesi gerekiyor. Prim borcunu ödemeyen BAĞ-KUR’lu veya hak sahiplerine emekli aylığı ya da dul ve yetim aylığı bağlanmıyor. Buna karşılık, memurlara ya da 4/a (SSK) statüsünde çalışanlara emekli aylığı bağlanacağı zaman herhangi bir borç sorgusu yapılmıyor. Ertüzün, "Örneğin devlet memuru olan bir kişi belli dönemde memuriyetten ayrıldığında genel sağlık sigortası prim borcu doğmuş, daha sonra tekrar memuriyete girmiş ya da sigortalı bir işte çalışmaya başlamış. Bu durumdaki kişiler emekliliğe hak kazandıklarında prim borcu var mı yok mu diye sorgulama yapılmadan emekli aylığı bağlanıyor" dedi. Geçmişte prim borcu bulunduğu emekli aylığı bağlandıktan sonra ortaya çıkabiliyor. Düzenleme, tüm emeklilik statüleri için borç tahsilatında standart bir uygulama getirmeyi amaçlıyor.
SGK Başkan Yardımcısı Ertüzün Rakamları Açıkladı
Komisyondaki sunumunda sayısal veriler de paylaşan SGK Başkan Yardımcısı İsmail Ertüzün, düzenlemeden etkilenecek kişi sayısının oldukça yüksek olduğunu belirtti. Ertüzün, söz konusu madde kapsamındaki kişilerin ya memuriyetten ya da SSK’dan emekli olmuş ve ara dönemlerde Genel Sağlık Sigortası (GSS) borcu doğmuş kişiler olduğunu söyledi. Sadece bu kapsamda yer alan kişi sayısının 961 bin olduğu açıklandı. Ayrıca, 1999 yılı öncesi sigortalılığı başlamış ve GSS borcu bulunan 304 bin kişinin daha bulunduğu ifade edildi. Rakamlar toplandığında, bir milyonu aşan bir kitlenin doğrudan düzenlemenin muhatabı olduğu anlaşılıyor. Verilen sayılar, emekli aylığı bağlandıktan sonra tespit edilen borç miktarının ne denli büyük olduğunu gözler önüne seriyor.
Dul ve Yetim Aylıkları da Kapsam Dahilinde
Meclis'e sunulan kanun teklifi, yalnızca emeklilerin kendilerini değil, aynı zamanda hak sahiplerini de etkileyecek maddeler içeriyor. Kanun teklifi Genel Kurul’da aynen kabul edilirse, dul ve yetim aylığı almakta olan kişilerin maaşlarından da kesinti yapılabilecek. Kesintinin uygulanabilmesi için, aylık aldıkları dosyadaki vefat etmiş sigortalının SGK'ya prim borcunun bulunması şartı aranacak. Hak sahiplerinin ölüm aylığından da yüzde 25’e kadar kesinti yapılması mümkün olacak. Böylece, vefat eden sigortalının geride bıraktığı prim borcu, mirasçılarına bağlanan aylıktan tahsil edilmiş olacak. Bu madde, düzenlemenin kapsamını daha da genişletiyor.
Yürürlük Tarihi ve Geçiş Süreci
Prim borcu bulunan emeklilerin aylıklarında kesinti yapılmasına dair düzenlemenin yürürlüğe giriş takvimi de netleştirildi. Düzenleme, yasalaşmasının ardından hemen uygulanmaya başlanmayacak. Vatandaşlara borçlarını gözden geçirmeleri ve ödeme yapabilmeleri için bir zaman tanınacak. Yasanın yürürlük tarihi 1 Ocak 2026 olarak belirlendi. Borcu bulunan emeklilerin aylıklarından, belirtilen tarihten itibaren kesinti yapılmaya başlanacak. Ocak 2026 maaşları, borçlu olanlar için kesintili olarak hesaplara yatırılacak. Emekliler, e-Devlet üzerinden SGK borçlarını sorgulayarak durumlarını kontrol edebilir ve yürürlük tarihine kadar borçlarını kapatma yoluna gidebilirler.
