Araca binmek, motoru çalıştırmak ve ilk iş olarak radyoyu açmak, milyonlarca insanın her gün yaptığı otomatik bir davranıştır. Ancak ABD’de Michigan Üniversitesi’nde araştırmacı olan ve sosyal medyada "Dr. Bing" adıyla bilinen nörolog Baibing Chen’e göre bu alışkanlık beyin sağlığı açısından zararlıdır. TikTok’ta 150.000’den fazla takipçisi bulunan Dr. Chen, 22 Ağustos’ta yayımladığı bir videoda şu öneride bulundu: "Bir dahaki sefere araba kullanırken, en az 10-15 dakika tamamen sessiz bir şekilde sürün. Garip gelebilir ama beyniniz için çok faydalı."
Beynin "varsayılan mod" ihtiyacı
Dr. Chen’e göre, gün boyunca sosyal medya, haberler ve sürekli etkileşimle beyin durmaksızın veri akışına maruz kalmaktadır. "Beynimiz sürekli çalışır ve veri işler. Ancak bir nörolog olarak söylüyorum ki, bunun bir bedeli vardır," diyen Chen, beynin dinlenmeye ve kendi düşüncelerini işlemeye zaman bulamadığını belirtmektedir. Bir podcast dinlemek ya da bir işe odaklanmak gibi harici bir görev olmadığı zaman, beyinde nörobilimde "varsayılan mod ağı" adı verilen özel bir sistem devreye girmektedir. Dr. Chen, "Bu ağ, beynin kendi içine döndüğü, düşünceleri ve duyguları işlediği, ilk bakışta ilgisiz görünen fikirler arasında bağlantılar kurduğu bir moddur," şeklinde açıklama yapmaktadır. Uzmana göre bu mod; yaratıcılık, problem çözme becerisi ve öz değerlendirme için temeldir. Bu beyin aktivitesinin önemi, Imaging Neuroscience dergisinde 5 Haziran 2025’te yayımlanan ve Kanadalı araştırmacıların bu "varsayılan mod" aktivitesini MR’da görüntülediği bir çalışmayla da ortaya konmuştur.
Gündüz sıkılmayan beyin, gece uyutmaz
Peki gün içinde bu "sıkılma" ve serbest düşünme anları yaşanmazsa ne olur? Dr. Chen’e göre, beyin bu işlemi başka bir zamanda gerçekleştirmeye çalışır: yatağa girildiğinde. "Eğer gün içinde beyninize kendi düşüncelerini işlemesi için hiç boşluk bırakmazsanız, bunu yapmak için tek fırsatı siz uyumaya çalışırken bulur. Bu durum, uykuya dalmakta zorlanmanın en önemli nedenlerinden biridir," uyarısında bulunmaktadır. Nörolog, bir dahaki sefere araba kullanırken, yürüyüş yaparken ya da bir yerde beklerken telefon ve kulaklığı bir kenara bırakıp zihnin serbestçe dolaşmasına izin verilmesini önermektedir.
