Geç belirti vermesi nedeniyle “sessiz katil” olarak tanımlanan pankreas kanserinde erken tanının hayati önem taşıdığını dile getiren Gürkan, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2022 yılında dünya genelinde yaklaşık 500 bin, Türkiye’de ise 5 binden fazla yeni vaka tespit edildiğini ifade etti. Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gürkan, “1-30 Kasım Pankreas Kanseri Farkındalık Ayı” kapsamında önemli değerlendirmelerde bulundu.
“Hastalık genellikle ileri evrede fark ediliyor”
Pankreasın sindirim sisteminin kritik organlarından biri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Gürkan, kanserin çoğunlukla bez hücrelerinde kontrolsüz büyüme sonucu oluştuğunu aktardı.
“Pankreas kanseri erken dönemde belirti vermez. Hastalık ilerledikçe karın ağrısı, sarılık, iştahsızlık, ani kilo kaybı ve sindirim problemleri ortaya çıkar. Ne yazık ki pek çok hastada teşhis konulduğunda kanser ileri evreye ulaşmış olur” dedi.
“Sigara riski 2-3 kat artırıyor”
Pankreas kanserinde en önemli risk faktörlerinin sigara ve obezite olduğuna dikkat çeken Gürkan, “Sigara içenlerde pankreas kanseri riski 2-3 kat artıyor. Türkiye’de kanser kaynaklı ölümlerin yaklaşık yüzde 30’u sigara ile ilişkilidir. Obezite ve tip 2 diyabet de riski iki katına çıkarır” diye konuştu. Ayrıca genetik yatkınlık, ileri yaş, kronik pankreatit ve sağlıksız beslenmenin de risk faktörleri arasında yer aldığını söyledi.
“Yaşam tarzı değişiklikleri riski düşürüyor”
Pankreas kanserlerinin yaklaşık yarısının önlenebilir nedenlerle ilişkili olduğunu belirten Prof. Dr. Gürkan, şu önerilerde bulundu:
“En önemli adım sigarayı bırakmaktır. Bıraktıktan 10 yıl sonra risk yüzde 50 azalır. Akdeniz tipi beslenme, sağlıklı kilonun korunması, alkol tüketiminin sınırlanması ve diyabetin kontrolü riski azaltır.”
“Belirtiler ciddiye alınmalı”
Erken teşhisin yaşam süresini uzattığına işaret eden Gürkan, “Özellikle 50 yaş üstü bireyler düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemeli. Karın ağrısı, sarılık ve açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtilerde mutlaka uzman hekime başvurulmalıdır. Gerekli durumlarda BT, MR ve endoskopik ultrasonografi gibi görüntüleme yöntemleri uygulanmalıdır” ifadelerini kullandı.
“Cerrahi, erken dönemde en etkili yöntem”
Prof. Dr. Gürkan, pankreas kanserinde cerrahinin erken evrede en başarılı tedavi yöntemi olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Whipple ameliyatı ile tümörlü bölgenin temizlenmesi hedeflenir. Deneyimli merkezlerde bu cerrahi sonrasında 5 yıllık sağkalım oranı yüzde 20-30’a ulaşabilmektedir. Ancak ameliyat sonrası dönemde pankreas yetmezliği, diyabet ve beslenme sorunları görülebilir. Bu nedenle multidisipliner yaklaşım büyük önem taşır.”
Prof. Dr. Gürkan, toplumun pankreas kanserine karşı bilinçlenmesinin hayati önem taşıdığını belirterek, “Erken tanı, sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve risk faktörlerinden kaçınma, bu hastalıkla mücadelede en güçlü silahlarımızdır” dedi.
