Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan 36 maddelik yeni torba yasa teklifi, sosyal güvenlik ve vergi sisteminde köklü değişiklikleri beraberinde getiriyor. Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, yapılan düzenlemenin temel hedeflerinin kayıt dışı ekonomiyle mücadele etmek ve sistemin finansal sürdürülebilirliğini güçlendirmek olduğunu belirtti. Yasa teklifinin birçok maddesinin 01.01.2026 tarihinden itibaren geçerli olması planlanıyor. Teklif, vergilendirme kapsamının genişletilmesi, kayıt dışılıkla mücadelede etkinliğin artırılması ve sosyal güvenlik sisteminin finansal yapısının güçlendirilmesi gibi hedeflere odaklanıyor. Uzmanlar, teklifin yasalaşmasıyla birlikte milyonlarca vatandaşın mali yükümlülüklerinin yeniden şekilleneceğini ifade ediyor.
Vergi ve Prim Affı Beklentisi Karşılık Bulmadı
Kamuoyunda bir süredir konuşulan vergi ve prim affı söylentilerine ilişkin açıklama yapan Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, böyle bir çalışmanın şu anda gündemde olmadığını vurguladı. Vergi ve SGK borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili son düzenlemenin 2023 Mart ayında yapıldığını hatırlattı. Son dönemde bankacılık sektöründe takibe dönüşüm oranının artmasıyla birlikte BDDK tarafından 2024 Eylül ve 2025 Temmuz aylarında, ihtiyaç kredileri ile bireysel kredi kartlarına yeniden yapılandırma imkânı sağlanmıştı. Ancak TBMM'ye sunulan torba yasada vergi ve sigorta primleri için bir yapılandırma düzenlemesi bulunmuyor. Yavuz Kurt, ilgili bakanlıklar nezdinde böyle bir hazırlığın henüz olmadığını da sözlerine ekledi. Uzman, finansal istikrar ve bütçe dengeleri göz önünde bulundurularak kısa vadede yeni bir yapılandırmanın gündeme gelebileceğini düşündüğünü belirtti.
Çalışma Hayatında Prim Yükü Artıyor
Yasa teklifinin en dikkat çekici maddelerinden birini sosyal güvenlik prim oranlarındaki artış oluşturuyor. İşveren ve çalışanlardan alınan malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı yüzde 20'den yüzde 21'e yükseltiliyor. Yapılacak 1 puanlık prim artışı, yüzde 11 olan işveren hissesine ilave edilerek işveren prim hissesi yüzde 12 olacak. Böylelikle toplamda işçi ve işveren hisseleri ile birlikte yüzde 37,75 olan sigorta prim oranı yüzde 38,75 olarak uygulanacak. Ayrıca hali hazırda asgari ücretin 7,5 katı olarak uygulanmakta olan sigorta primi tavanı asgari ücretin 9 katına çıkarılacak. İşverenlere sağlanan 5 puanlık sigorta işveren hissesi indirimi ise imalat sektörü dışında kalan sektörlerde 2 puana düşürülüyor. Teklifle birlikte ilk defa sigortalı olan genç girişimciler (18-29 yaş arası) için 1 yıl süre ile uygulanan Bağ-Kur prim teşviki de sonlandırılacak. İsteğe bağlı sigortalıların ödediği prim oranları da yüzde 1 artırılıyor.
Kira Gelirleri ve Emlak Satışlarında Yeni Vergi Düzeni
Torba yasa, gayrimenkul sahiplerini de yakından ilgilendiren önemli vergi değişiklikleri içeriyor. Teklife göre, konut sahiplerinin yıl içinde elde ettikleri kira gelirleri için uygulanan 47 bin TL (2025 yılı için) tutarındaki istisna uygulaması kaldırılıyor. Söz konusu istisna, sadece sosyal güvenlik kurumlarından emekli, maluliyet, dul ve yetim aylığı alanların Türkiye sınırları içerisinde sahibi oldukları meskenlerden elde ettikleri kiralar için uygulanmaya devam edecek. Emlak satışlarında da önemli bir düzenleme yapılıyor. Gayrimenkullerin gerçek bedelinden daha az matrah beyan edilerek alış veya satışının yapıldığının tespiti halinde tapu harç bedeli üzerinden uygulanan yüzde 25'lik vergi ziyaı cezası yüzde 100'e çıkarılacak. Ayrıca, gayrimenkullerin devir ve iktisap bedelleri de artık emlak vergisi değerinden az gösterilemeyecek.
Borçlanma Maliyetleri Yükseliyor, BES'te Yetki Değişiyor
Sosyal güvenlik sistemindeki borçlanma maliyetlerinde de ciddi bir artış öngörülüyor. Askerlik, avukatlık stajı ve memurların aylıksız izin süreleri gibi hizmet borçlanmaları için yüzde 32 olarak hesaplanan prim tutarı, doğum borçlanması hariç diğer hizmet borçlanmalarında prime esas günlük kazancın yüzde 45'i üzerinden hesaplanacak. Anılan değişiklikle birlikte 2025 yılı için günlük borçlanma maliyetinin 277 TL'den 390,08 TL'ye çıkması bekleniyor. Uzmanlar, borçlanma yapacak olanların elini çabuk tutması gerektiğini belirtiyor. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) de önemli bir yetki devri yapılıyor. Güncel uygulamada katılımcıların ödedikleri katkı paylarının yüzde 30'u oranındaki Devlet Katkısı, yasa teklifi ile Cumhurbaşkanı'nın yetkisine bırakılıyor. Yeni düzenlemeyle Cumhurbaşkanı, söz konusu oranı yüzde 50'ye kadar artırma ya da sıfıra kadar indirme yetkisine sahip olacak.
