1999 öncesinde sosyal güvenlik sistemine dahil olanlar için emeklilik süreci daha esnek kurallarla işliyor. Bu dönemde sigortalı olanlar, belirli bir prim gününü tamamladıklarında yaş koşuluna takılmadan emekli olabiliyor. 5000 ile 5975 gün aralığında prim ödemiş olan kişiler, emeklilik yaşına ulaşmadan da maaş almaya hak kazanıyor. Ancak prim gününü bu aralıkta tamamlayamayanlar için sistem, kısmi emeklilik gibi alternatif bir model sunuyor. Kısmi emeklilikte ise yaş sınırı uygulanmaya devam ediyor.
Kısmi Emeklilikte Yaş Engeli Duruyor
Kısmi emeklilik hakkından faydalanmak isteyen kadın çalışanlar için yaş sınırı 58 olarak belirlenmiş durumda. Erkeklerde bu yaş şartı 60 olarak uygulanıyor. EYT düzenlemesi bu yaş koşullarını ortadan kaldırmıyor. Yani prim gününü eksik tamamlayanlar, belirlenen yaşa gelmeden maaş hakkı elde edemiyor. Bu nedenle tam emeklilik için belirlenen kriterleri karşılayanlar daha avantajlı konumda yer alıyor.
Tam emeklilikte yeni kriterler devrede
Sigorta başlangıcı Eylül 1999 sonrası olanlar için emeklilik sürecinde daha yüksek prim günleri gerekiyor. Tam emekli olabilmek için 7000 prim gününün tamamlanması şart koşuluyor. Bu koşulu sağlayan kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurduklarında emekli maaşı alabiliyor. Daha az prim ödeyenler için 4500 günle kısmi emeklilik hakkı var. Ancak bu noktada da belirli bir yaşın doldurulması şartı aranıyor.
25 Yıl Sigortalılık Şartı Kısmi Emekliliği Etkiliyor
Kısmi emeklilik hakkı elde edebilmek için yalnızca prim günü değil, aynı zamanda SGK'lı olunan süre de belirleyici oluyor. En az 25 yıllık sigortalılık süresi aranan bu modelde, yaş ve prim günü birlikte değerlendirmeye alınıyor. Özellikle 1 Mayıs 2008’den sonra işe girenlerde sistem daha karmaşık hale geliyor. Bu tarihten itibaren sigortalı olan bireyler için emeklilik yaşı, prim gününün tamamlandığı tarihe göre belirleniyor. Prim şartı 7200 gün olarak sabitlenirken, yaş sınırı 2 yılda bir artış gösteriyor.
Giriş Tarihi Emeklilik Şartlarını Değiştiriyor
2008 sonrası işe başlayanlar için kısmi emeklilikte de değişken kriterler uygulanıyor. Haziran 2008 sonrası sigortalı olanlar, 4600 gün primle emeklilik hakkı elde edebiliyor. Ancak bu tarih ilerledikçe gerekli prim gün sayısı da yükseliyor. 2016 ve sonrasında işe girenler için bu rakam 5400 güne çıkıyor. Yaş şartı ise daha ileri tarihlere öteleniyor.
Yaş Yükseldikçe Emeklilik Gecikiyor
Prim gününü 31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayan kadınlar, 61 yaşında kısmi emekli olabiliyor. Erkekler ise aynı koşullarda 63 yaşında emekli maaşı almaya başlıyor. Yeni sistem, prim günü yeterli olmayanlar için yaş şartını oldukça yukarı çekiyor. Uzayan sigorta süreleri ve artan yaş kriterleri nedeniyle çalışanlar daha geç emekli olma riskiyle karşı karşıya kalıyor. Bu yüzden prim birikimi planlaması erken yapılmalı.
