Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine gelen torba yasa teklifi, iletişim sektöründe güvenlik standartlarını yükseltmeyi hedefliyor. Mobil hat sahibi olmak isteyen vatandaşları ve yabancıları kapsayan düzenleme ile denetim mekanizmaları sıkılaştırılıyor. Hazırlanan taslak metin, dolandırıcılık faaliyetlerinin önlenmesi adına operatörlere önemli sorumluluklar yüklüyor. Abonelik işlemlerinde kimlik doğrulama süreçleri teknolojik altyapı ile güçlendirilerek sahteciliğin önüne geçilmesi amaçlanıyor. Yeni dönemde hem bireysel kullanıcılar hem de kurumsal hat sahipleri için farklı prosedürler devreye giriyor.
Kimlik Doğrulamasında Teknoloji Dönemi
Elektronik Haberleşme Kanunu’nda yapılması planlanan değişiklikle birlikte, hat açılışında kimlik kontrolü daha güvenli hale getirilecek. Mevcut sistemdeki açıkların kapatılması için çipli kimlik kartlarının kullanımı zorunlu hale geliyor. Elektronik kimlik doğrulama özelliği bulunmayan kimlik belgeleri abonelik işlemlerinde geçerli olmayacak. Vatandaşların güvenliğini sağlamak amacıyla biyometrik verilerin kullanımı yasaya dahil ediliyor. Ayrıca abonelik işlemleri sırasında yüz tanıma, parmak izi özetine ilişkin biyometrik doğrulama veya şifre temelli kimlik kontrolü uygulanabilecek. Teknolojinin sunduğu imkanlar sayesinde başkası adına hat açma gibi yasa dışı eylemler engellenecek. Yasa tasarısı, Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu bireyleri de kapsıyor. Yurt dışından gelen kişilerin kayıt süreçlerinde operatörler daha titiz davranmak zorunda kalacak. Eğer yabancı kişinin elektronik doğrulama özelliği bulunmuyorsa, operatörler kimlik teyidini Göç İdaresi Başkanlığı’ndan alacak. Hatlarını yeni kurallara uygun hale getirmeleri için 6 aylık süre tanınacak.
Pasif Numaralar İçin Sıkı Takip
Düzenlemenin dikkat çeken bir diğer maddesi ise aktif olmayan hatların kapatılması. Sistemin güncel kalması ve atıl numaraların temizlenmesi için periyodik taramalar yapılacak. Buna göre operatörler, abonelerinin hayatta olup olmadığını ya da tüzel kişi ise faaliyetini sürdürüp sürdürmediğini 3 ayda bir kontrol edecek. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü verileri ile operatör kayıtları düzenli olarak karşılaştırılacak. Resmi teyit alınamayan hatlar otomatik olarak iptal edilecek. Vefat eden kişilerin hatlarının kötü niyetli kullanımlarının önüne geçilmesi planlanıyor. Şirketlerin kapanmasına rağmen açık kalan kurumsal hatlar da söz konusu denetimden nasibini alacak. İletişim sektöründeki abone kirliliğinin ortadan kaldırılması hedefleniyor. Pasif durumdaki numaralar havuzdan çıkarılarak güvenlik riski minimize edilecek. Vatandaşların e-Devlet üzerinden üzerlerine kayıtlı hatları sorgulaması önem arz ediyor.
Yabancı Uyruklulara Özel Sistem
Ülke güvenliğini ilgilendiren konularda yabancı uyruklular için farklı bir prosedür işletilecek. Yabancılara, mobil iletişim hatlarına özgü özel numaralar tahsis edilecek. Yapılan ayrım sayesinde iletişim trafiğinin takibi ve analizi daha sağlıklı yürütülecek. İlgili madde, sadece diplomatlar ve aileleri için geçerli olmayacak. Uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde diplomatik misyon temsilcilerine ayrıcalık tanınıyor. Turist veya yerleşik yabancıların kullandığı hatlar belirli bir kod sistemiyle ayrıştırılacak. Geçici süreyle ülkede bulunanların iletişim ihtiyaçları kayıt altına alınacak. Göç idaresi ile entegre çalışacak sistem sayesinde kaçak kullanımların tespiti kolaylaşacak. Operatörlerin yabancı müşterilere hat satarken uyguladığı kurallar katılaştırılıyor. Kayıt dışı iletişimin engellenmesi ulusal güvenlik stratejisinin bir parçası olarak görülüyor.
Hat Sınırlaması ve Para Cezaları
Tasarıda yer alan maddeler arasında bireysel hat sahipliğine getirilen sınırlamalar dikkat çekiyor. Operatörler artık bir kişinin adına sınırsız sayıda hat açamayacak. Dolandırıcıların çok sayıda hat alarak izlerini kaybettirme yöntemine set çekiliyor. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından belirlenecek limitin üzerinde abonelik yapılamayacak. Kurumun belirleyeceği üst sınırın aşılması durumunda sorumluluk operatör firmalarına ait olacak. Yasalara uyum sağlamayan firmalar için ciddi maddi yaptırımlar öngörülüyor. Mevcut kurala aykırılık halinde şirketlere her bir hat için 20 bin TL idari ceza uygulanacak. Tasarıda sunulan düzenlemelerin temel hedefi; dolandırıcılık, kimlik hırsızlığı ve yasa dışı finansal işlemlerde kullanılan sahte hatların önüne geçmek. Yasal takipten kaçmak için açılan çok sayıda mobil hattın kapatılması ve suç tespitinin kolaylaştırılması amaçlanıyor. TBMM’de görüşmeleri devam eden tasarının yasalaşması halinde abonelik sisteminde köklü bir dönüşüm yaşanacak.
