Milyonlarca emekliyi, dul ve yetimi yakından ilgilendiren bir kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gündemine geldi. Görüşmeleri devam eden tasarıya göre, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) çeşitli nedenlerle borcu olanların aylıklarından kesinti yapılması planlanıyor. Konunun detayları, Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan tarafından bir okurunun sorusu üzerine kamuoyu ile paylaşıldı. Öngörülen kesinti oranının üst sınırı, maaşların dörtte birine denk gelen yüzde 25 olarak belirlendi. Uygulamanın yürürlüğe giriş tarihi ise 1 Ocak 2026 olarak hedefleniyor.
Maaş Kesintisi Kimleri Etkileyecek?
Yeni düzenleme, geniş bir kitleyi kapsayacak şekilde tasarlandı. Düzenlemenin merkezinde, SGK'dan düzenli olarak gelir veya aylık alan vatandaşlar bulunuyor. Kapsama sadece emekli maaşı alanlar değil, aynı zamanda vefat eden sigortalıların geride kalan hak sahipleri de dahil edildi. Yani, dul ve yetim aylığı (ölüm aylığı) alan kişilerin maaşları da borç durumlarına göre kesintiye uğrayabilecek. Ayrıca, meslek hastalığı veya iş kazası sonucu sürekli iş göremezlik geliri alan vatandaşlar da düzenlemenin muhatapları arasında yer alıyor. Kesintinin temel şartı, kişinin kendisinin veya hak sahibi olduğu sigortalının SGK'ya vadesi geçmiş bir borcunun bulunmasıdır. Kurum, alacaklarını tahsil etmek için yasal bir zemin oluşturmayı amaçlamaktadır. Kesinti oranı, borcun miktarına bakılmaksızın aylık gelirin yüzde 25’ini geçemeyecek.
Hangi Borçlar Kesintiye Neden Olacak?
Maaşlardan yapılacak kesintiye neden olacak borç kalemleri de netleştirildi. En yaygın borç türlerinden biri olan genel sağlık sigortası (GSS) prim borçları, kesintinin ana gerekçelerinden birini oluşturacak. Özellikle herhangi bir sigortalı işte çalışmayan veya öğrenci olmayan kişilerin adına biriken GSS primleri, düzenleme kapsamında tahsil edilecek. Geçmiş dönemlere ait ödenmemiş tüm prim borçları da aynı şekilde işleme alınacak. Geçmişte Bağ-Kur'lu olarak kendi işini yapmış ancak primlerini düzenli ödememiş olan emekliler de risk altında bulunuyor. Benzer şekilde, yanında işçi çalıştırıp sigorta primlerini SGK'ya eksik ya da hiç yatırmamış olan işveren emeklilerin maaşlarından da kesinti yapılabilecek. Borcun kaynağı ne olursa olsun, SGK kayıtlarında görünen vadesi geçmiş tüm borçlar için kesinti mekanizması işletilecek.
Yürürlük Tarihi ve Uygulama Detayları
Meclis'teki komisyonlarda görüşülen yasa teklifinin genel kurulda kabul edilip yasalaşması halinde, uygulama hemen başlamayacak. Vatandaşların durumlarını gözden geçirip hazırlık yapabilmeleri için belirli bir geçiş süresi öngörüldü. Kanunun yürürlüğe giriş tarihi 1 Ocak 2026 olarak belirlendi. Söz konusu tarihe kadar vatandaşların borç durumlarını kontrol etme ve ödeme imkanı olacak. Kesintilerin nasıl yapılacağı, hangi sırayla uygulanacağı ve itiraz süreçleri gibi teknik ayrıntılar ise Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenecek. SGK, altyapısını hazırlayarak 1 Ocak 2026 itibarıyla borçlu olanların maaşlarından otomatik olarak kesinti yapmaya başlayacak. Düzenleme, kurumun tahsilat oranlarını artırmayı hedefleyen önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Borç Sorgulama ve Ödeme Yöntemleri
Vatandaşların maaşlarından kesinti yapılıp yapılmayacağını öğrenmeleri için kolay bir yol bulunuyor. Genel sağlık sigortası veya diğer prim borçlarına ilişkin tüm bilgilere e-Devlet Kapısı üzerinden erişim sağlanabilmektedir. "SGK Borç Sorgulama" hizmetini kullanarak T.C. kimlik numarası ve şifre ile giriş yapan herkes, adına kayıtlı bir borç olup olmadığını anında görebilir. Borcu olduğunu öğrenen kişiler, kesinti uygulamasının başlayacağı 1 Ocak 2026 tarihini beklemeden harekete geçebilir. İsteyen vatandaşlar, borçlarının tamamını online olarak veya SGK müdürlüklerine giderek ödeyebilir. Borcunu kapatan kişilerin maaşlarından herhangi bir kesinti yapılmayacak. Yüksek meblağlı borçlar için gelecekte olası bir yapılandırma kanununu beklemek de bir diğer seçenek olarak duruyor.
