Türkiye’de son haftalarda yaşanan gıda zehirlenmesi vakaları endişeyi artırırken Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı vatandaşlara kapsamlı uyarılarda bulundu.
Bakanlık, özellikle doğadan rastgele toplanan zehirli bitkiler ile toplu yemeklerde hazırlanan gıdaların tehlike oluşturduğunu ve vakalardaki artışın temel sebepleri arasında yer aldığını belirtiyor.
Uyarılarda masum görünen bazı bitkilerin güçlü toksinler içerdiğini ve bu maddelerin kısa sürede görme kaybı, bilinç bozukluğu, solunum yetmezliği gibi ağır tablolara neden olabileceğini ifade ediyor. Bakanlık, etiketsiz, menşei bilinmeyen ve kayıt dışı ürünlerin tüketilmesinin ciddi sağlık riski yarattığını, özellikle internet üzerinden satılan “organik” veya “ev yapımı” ibareli ürünlerde kontrolsüzlük riski bulunduğunu vurguluyor.
TOPLU YEMEKLERDE VAKALAR
Son dönemde görülen çok sayıda zehirlenme vakasının düğün, eğlence, mevlit, taziye ve yurt yemekleri gibi toplu organizasyonlarda yaşandığı belirtiliyor. Tek tencerede pişirilen yemeklerin uzun süre beklemesi, yanlış taşıma koşulları, çapraz bulaşma ve hijyen eksiklikleri bu olayların ana nedenleri arasında gösteriliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı ise 81 ilde yürüttüğü denetimleri yoğunlaştırmış durumda. 2025 boyunca yapılan 1 milyon 103 bin 52 denetimde uygunsuzluk tespit edilen işletmelere 25 bin 749 idari para cezası verildi; toplam yaptırım tutarı 2 milyar 206 milyon 162 bin 590 TL’ye ulaştı ve 495 işletme hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. İstanbul’da faaliyette olan 135 bin 717 gıda işletmesinde yıl boyunca 192 bin 148 kontrol yapıldı; 8 bin 26 işletmeye ceza kesildi ve 79 dosya savcılığa iletildi. Beşiktaş Ortaköy’deki 138 işletmede ise 202 resmî kontrol gerçekleştirildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı, tüketicilerin gıda okuryazarlığını artırmak için sosyal medya, okul eğitimleri ve işletmelerde bilgilendirme çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye ayrıca Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin #SafeSafe2Eat kampanyasına katılarak bilinçlendirme faaliyetlerini genişletti. Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü “Gıda Kaynaklı Zehirlenmelerde Erken Bildirim Programı” kapsamında olası salgın belirtileri hızlı şekilde takip ediliyor. Şikayet üzerine yapılan kontrollerde ürünlerden numune alınarak Halk Sağlığı Laboratuvarlarında inceleniyor. Uygunsuzluk tespit edilmesi halinde dosya eş zamanlı olarak savcılığa ve ilgili kurumlara aktarılıyor.
VATANDAŞLARA ÖNEMLİ UYARILAR
Pişen yemeklerin kısa sürede tüketilmesi, oda sıcaklığında uzun süre bekletilmemesi, sıcak tutulacak gıdaların 65°C altında 3 saatten fazla durmaması öneriliyor. Catering firmalarının Bakanlık İşletme Kayıt Belgesine sahip olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli. Çiğ ve pişmiş gıdaların aynı ekipmanla hazırlanmasına izin verilmemeli, et–pilav–salata gibi ürünler kapalı kaplarda taşınmalı. Kullanılan suyun içilebilir nitelikte olması, kuyu ve tanker sularında analiz raporunun bulunması gerektiği vurgulanıyor. Artan yemeklerin ertesi gün yeniden ısıtılarak servis edilmemesi gerekiyor. Bulantı, karın ağrısı, halsizlik gibi belirtiler yaşayanların 112’ye yönlendirilmesi gerektiği hatırlatılıyor. Toplu yemek servisi yapan işletmelerin her öğünden 72 saat numune saklama zorunluluğu bulunuyor. Açıkta satılan gıdalardan uzak durulmalı; doğadan toplanan mantar, ot ve meyveler uzman onayı olmadan tüketilmemeli. Bozulmuş, rengi değişmiş ya da şişmiş konserveler kesinlikle yenmemeli. Şüpheli ürünler ALO 174 Gıda Hattı veya WhatsApp İhbar Hattı’na bildirilmeli; vakayla ilişkili ambalaj ve ürünler saklanmalı.
