Son aylarda hızla artan konut fiyatları vatandaşların tepkisini çekerken, Ticaret Bakanlığı devreye girdi. Bakanlık, gelen şikâyetler üzerine ilan sitelerinde detaylı incelemeler başlattı. İlk büyük ceza Ankara’da kesildi. Site içindeki 4+1 daire, 1 Eylül’de 6 milyon 750 bin TL’den satışa çıkarılmıştı. Ancak yalnızca bir ay sonra fiyat 8 milyon TL’ye yükseltildi. Yüzde 18’lik bu artışın piyasa verileriyle örtüşmemesi üzerine ilan kaldırıldı ve ilan sahibine 100 bin TL idari para cezası uygulandı.
Fahiş Fiyat Artışlarına Sıkı Denetim
Ticaret Bakanlığı, konut piyasasındaki spekülatif fiyat artışlarını yakın takibe aldı. Mayıs ayından bu yana yürütülen denetimlerde, 1.416 kişi hakkında toplam 172 milyon TL, ayrıca 56 kişi hakkında 34,9 milyon TL idari para cezası uygulandı. Yetkililer, “Piyasa istikrarını bozan her türlü spekülatif hareket cezalandırılacak” açıklamasını yaptı. Uzmanlara göre bu adım, konut piyasasında dengeyi yeniden sağlamak adına önemli bir dönüm noktası niteliğinde.
Yeni Dönem: Fiyat Artışı İçin Gerekçe Şartı
Yeni düzenlemeye göre, bir evin satış fiyatı ekonomik verilerle uyumlu değilse veya makul bir gerekçeye dayanmıyorsa, cezai işlem kaçınılmaz olacak. Emlak hukuku uzmanları, “Enflasyon yüzde 40 iken fiyatını yüzde 100 artırırsan, Bakanlık bunun nedenini sorar. Eğer bölgedeki imar değişmiş, ulaşım hattı geçmiş ya da değer artışı yaratacak somut bir gelişme varsa bu haklı gerekçedir. Aksi durumda ceza uygulanır.” değerlendirmesinde bulundu.
Bu yaklaşım, piyasada fiyatlandırma disiplininin sağlanmasını ve konut değerlerinin gerçek ekonomik temellere dayanmasını hedefliyor.
Sahte İlanlara E-Devlet Freni
2023 yılında devreye alınan Elektronik İlan Denetleme Sistemi (EİDS), piyasadaki sahte ilanların önüne geçilmesini sağladı. Artık satış ilanları yalnızca mülk sahibi ya da e-Devlet üzerinden yetkilendirilmiş kişiler tarafından verilebiliyor. Bu sistem sayesinde “naylon ilan” olarak adlandırılan sahte paylaşımlar büyük ölçüde azaldı.
Emlak sektöründeki uzmanlara göre bu uygulama, fiyat manipülasyonlarını azaltarak alıcı ve satıcı arasında daha şeffaf bir piyasa ortamı yaratıyor.
Şişirilmiş Fiyatlar Artık Riskli
Gayrimenkul danışmanları, birçok satıcının ilan fiyatlarını piyasa değerinin üzerinde belirlediğini, ancak bu stratejinin artık riskli hale geldiğini belirtiyor.
“Bazı satıcılar kısa vadede fiyat artışı yapamayacaklarını bildikleri için ilanı baştan yüzde 10-15 yüksek fiyatla giriyor. Fakat artık bu da riskli. Her zam artışı denetim altında. Fiyatı alıcı değil, piyasa belirleyecek.” uyarısı yapıldı.
Yeni düzenleme, özellikle yatırım amaçlı çok sayıda gayrimenkul bulunduran kişilerin fiyat manipülasyonu yapmasını da engelleyecek.
Ceza Bireysel Satıcılara da Uygulanıyor
Yeni sistem yalnızca aracı firmaları değil, bireysel ilan sahiplerini de kapsıyor. Ankara’daki örnekte olduğu gibi, tek bir dairesini satan kişi bile haksız fiyat artışı yaparsa cezadan muaf tutulmuyor. Uzmanlar, “Bir kişinin elinde birden fazla gayrimenkul bulunup, bölgedeki rayiç fiyatı manipüle edecek şekilde artış yapması halinde cezai yaptırım uygulanabilir.” açıklamasında bulundu.
Bu sayede konut piyasasında fiyatların kontrolsüz biçimde yükselmesinin önüne geçilmesi hedefleniyor.
