Esnafın vergilendirilmesine yönelik kapsamlı değişiklikler içeren yasal düzenlemeler resmiyet kazandı. Resmi Gazete’de yayımlanan Torba Kanun ve Cumhurbaşkanı kararlarıyla birlikte 2026 yılı itibarıyla birçok alanda yeni düzenleme hayata geçirilecek. Ticaret hayatını doğrudan etkileyecek olan kararlar arasında ulaşım sektörünü ilgilendiren maddeler öne çıkıyor. Bahsi geçen değişikliklerin en dikkat çekenlerinden biri ise büyükşehirlerde faaliyet gösteren esnafın vergilendirme yöntemine ilişkin oldu. Türkiye genelindeki büyükşehirlerin tamamında standart bir vergi rejimine geçilmesi hedefleniyor. Alınan kararlar, esnafın muhasebe süreçlerini ve vergi yükümlülüklerini yeniden şekillendirecek.
Ulaşım Esnafına Gerçek Usul Şartı
1 Ocak 2026’dan itibaren ticari taksi, dolmuş, minibüs ve otobüs gibi şehir içi yolcu taşımacılığı yapan esnaf için vergilendirme sistemi değişiyor. Daha önce sadece 13 büyükşehirde uygulanan gerçek usulde vergilendirme, kalan 17 büyükşehri de kapsayacak şekilde genişletildi. Böylece Türkiye’deki 30 büyükşehrin tamamında aynı işi yapan esnaf, aynı vergi rejimine tabi olacak. Yeni düzenlemeyle birlikte şehir içi yolcu taşımacılığı yapan esnaf, basit usulden çıkarılarak gerçek usulde vergilendirilecek. Söz konusu değişimle beraber KDV, gelir vergisi ve stopaj gibi ek vergi yükümlülükleri devreye girecek. Esnafın mali sorumlulukları artarken beyanname süreçleri de farklılaşacak.
Muafiyet Kapsamında Kalan Bölgeler
Büyükşehir statüsündeki illerde yaşayan ancak kırsal niteliği devam eden bölgelerdeki esnaf için istisnalar tanındı. Büyükşehir sınırları içinde yer almasına rağmen nüfusu 30 binin altında olan ilçelerde faaliyet gösteren taksi ve diğer şehir içi taşımacılık yapan mükellefler, gerekli şartları taşımaları halinde basit usulden yararlanmaya devam edebilecek. Ayrıca büyükşehirlerde mahalle statüsüne dönüşen ve nüfusu 2 binin altında kalan bazı köy ve beldelerde faaliyet gösteren mükellefler de basit usul vergilendirme hakkını koruyacak. Kırsal kalkınmayı desteklemek ve küçük esnafı korumak adına getirilen muafiyetler, belirli nüfus kriterlerine bağlandı.
Vergi Yükü ve Muhasebe İşlemleri
Sistem değişikliği, esnafın ödeyeceği vergi kalemlerinde artışa neden olacak. Basit usule tabi esnaf yalnızca ticari kazancı üzerinden tek bir vergi öderken, gerçek usulde vergilendirilen mükellefler KDV, gelir vergisi ve stopaj gibi birden fazla vergi kalemiyle karşı karşıya kalacak. İlgili durum, 2026 itibarıyla yüz binlerce esnafın yeni vergi yükümlülükleriyle tanışması anlamına geliyor. Gerçek usule geçecek mükelleflerin kayıt, defter ve beyanname işlemleri Defter Beyan Sistemi üzerinden yürütülecek. İşlemlerin kolaylaştırılması adına 1 Ocak 2026’dan itibaren kayıtlar, mükelleflerin bağlı oldukları meslek odaları ve birlikler aracılığıyla da yapılabilecek.
Ticari Hayatta Diğer Yenilikler
Vergi düzenlemelerinin yanı sıra ticaretin farklı alanlarında da yeni kurallar yürürlüğe giriyor. 2026 yılıyla birlikte farklı alanlarda da önemli düzenlemeler yürürlüğe girecek. Tüketici güvenliğini artırmak amacıyla oyuncak ithalatında imalatçı ve ithalatçı bilgileri zorunlu hale gelirken, yeni kurulacak şirketler için Elektronik Ticari Defter Sistemi (ETDS) uygulaması başlayacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın düzenlemesiyle yerli katkı oranı yüzde 51’in altında olan ürünler için “yerli katkı oranı raporu” hazırlanacak. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın düzenlemesi kapsamında ise amatör balıkçılık yapanlar için Amatör Balıkçı Belgesi zorunluluğu getirilecek. Tüm sözü edilen değişiklikler, kayıtlı ekonomiyi güçlendirmeyi ve sektörel standartları yükseltmeyi amaçlıyor.
