Eskişehir Lokantacılar ve Kasaplar Esnaf Odası Başkanı Bahar Bilen, şehir merkezindeki AVM ve restoran yoğunluğu ile ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu. Bilen, gelişmiş ülkelerde AVM’lerin genellikle şehir dışında kurulduğunu hatırlatarak, şu ifadeleri kullandı,
"Gelişmiş ülkelerde bildiğiniz gibi AVM’ler şehrin dışında oluyor. İnsanların toplu tüketimi ve her türlü alışverişlerini şehir merkezinden uzaklaştırmak, şehir esnafını zarara uğratmamak ve onları kollayıp korumak için AVM’leri şehir dışında yapıyorlar. Ama bizim ülkemizde ne yazık ki adım başı AVM olmaya başladı. Şu an Eskişehir'de 4 olan AVM sayısı birkaç yıl sonra 6'ya ulaşacak. Bu da sektör olarak bizi rahatsız ediyor. Çünkü orada küresel firmalar, zincir mağazalar ve büyük marketler faaliyet gösteriyor. Dolayısıyla yaptıkları kampanyalar bizim sektörümüzü ciddi şekilde etkiliyor.
Bu durumdan mutlu değiliz. AVM’lerin yakınlarına da çok sayıda esnaf açılıyor. Özellikle üniversite bölgelerinde bunu sıkça görüyoruz. Ülkemizde kontrolsüz bir büyüme var. Yasalar çerçevesinde anayasanın 173. maddesinden sık sık bahsediyorum. Devlet, esnaf ve sanatkârını koruyucu tedbirler alır denmiş ama ülkemizde böyle bir tedbir uygulanmıyor."
"Lokanta ve kasaplık mesleğinin geleceği açısından da durum tehlikeli"
"Ne yazık ki kontrolsüz çoğalmalar oluyor. Adım başı işletmeler üst üste açılıyor. Bu da haksız rekabeti doğuruyor. Haftalık, aylık açıklamalarda da görüyorsunuz; açılanlar, kapananlar. Kapanan işletmeler genelde maliyet hesabı bilmeyen, sektör dışından gelip şansını deneyen kişiler oluyor. Çünkü maliyet bilmeyince işlerini yürütemiyorlar. İşini bilen, bu işin eğitimini almış insanlar ise yollarına devam ediyor. Ama çoğalma kadar kapanma da oluyor. Bunun önüne geçmek için yasalarla düzenleme yapılması lazım. Aynı tür işletmeler arasında nüfusa oranlı mesafeler olmalı. Çünkü konu insan sağlığı; bu şakaya gelmez. Haksız rekabet ürün kalitesini düşürüyor, gıda terörünü beraberinde getiriyor, merdiven altı üretimlere yol açıyor. Devlet, anayasanın 173. maddesini ve perakende yasasını revize etmeli. AVM’ler şehir dışına taşınmalı. Şehir merkezinde AVM olmamalı.
Lokanta ve kasaplık mesleğinin geleceği açısından da durum tehlikeli. Orantısız büyüme, “rekabet iyidir” anlayışıyla savunulamaz. Gıdada rekabet olmaz; söz konusu insan sağlığıdır. Bugün ucuz ve kalitesiz yiyeceklere yönelirsek, yarın servetimizi doktorlara veririz. Obezite ve kanser gibi sorunlar zaten aldı başını gidiyor.
Devlet, nasıl cami, okul, sağlık ocağı planlaması yapıyorsa, aynı şekilde fırın, lokanta, pastane gibi işletmelerin de nüfusa oranlı planlamasını yapmalı. Yeni imar planlarında hangi dükkânın lokanta, hangisinin pastane olacağı şimdiden belirlenmeli. Yan yana aynı türden işletmeler açılmamalı. Denetim artırılmalı, ürün standartları getirilmeli ve esnafın para kazanması sağlanmalı."
"Türkiye genelinde simit 20 liraya çıkmışken, biz hala 15 liradan satıyoruz"
"Şehir merkezindeki lokantalara ve restoranlara aracı olan müşteriler otopark sorunu nedeniyle rahat rahat gelemiyor. Otopark konusunda da Büyükşehir Belediyesi’nin katlı otopark sayısını artırması gerekiyor. Geçmişte 3-4 katlı otoparklar yapılmış. Bunlar 10-12 katlı olmalı. Fiyatlar düşürülmeli. Yol kenarlarında parklanma kaldırılmalı. İnsanlar otoparka yönlendirilmeli. Abonman fiyatları toplu taşıma ücretleriyle denk hale getirilerek cazip hâle getirilmeli. AVM’lerde de otopark var ama orada da ilk 1-2 saat ücretli. Bu sebeple aracı olan insanlar da bu yüzden AVM’lerde yemek yemeyi tercih ediyor.
Şehrimizde açılan işletme sayısı giderek artıyor. Kapatan esnaf sayısı çok daha az. Bu da haksız rekabeti büyütüyor. “Üye sayınız artıyor, mutlu olmalısınız” diyorlar ama biz aksine mutsuz oluyoruz. Çünkü aynı türden işletmeler yan yana açılınca esnaf arkadaşlarımız da mutsuz oluyor.
Yeni fiyat tarifesi ise genelde yılda iki kere güncelleniyor. Yılbaşında ve talep olursa yaz aylarında düzenleme yapılıyor. Şu anda olağanüstü bir zam talebi yok. Ancak simit konusunda baskılar var. Türkiye genelinde simit 20 liraya çıkmışken, biz hala 15 liradan satıyoruz. Büyük ihtimalle Ocak ayında simide zam yapılacak"
