TÜİK’in Eylül 2025 verilerine göre tarım ürünleri üretici fiyatları bir yılda neredeyse yarı yarıya arttı. En yüksek artış meyvelerde yaşandı. Bu tablo, önümüzdeki aylarda sebze-meyve ve et fiyatlarının market raflarına daha da zamlı yansıması anlamına geliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım-ÜFE) verilerine göre Eylül 2025’te tarımda fiyatlar bir önceki aya göre %5,80, geçen yılın aynı ayına göre ise %46,83 arttı. Tarım-ÜFE’nin Eylül ayında %46,83 artması, “zam zincirinin ilk halkasının” tarlada başladığını bir kez daha gösterdi.
Yani tarladaki fiyat artışı sofraya geç yansıyor ama mutlaka yansıyor.
Bu artış, çiftçinin tarladaki üretim maliyetlerinin ciddi biçimde yükseldiğini, dolayısıyla ürünlerin pazara daha pahalı geldiğini gösteriyor.
HANGİ ÜRÜN GRUBU NE KADAR ARTTI?
- Tek yıllık bitkisel ürünler (sebzeler, tahıllar vb.) → %5,10 arttı
- Çok yıllık bitkisel ürünler (meyveler, zeytin, fındık vb.) → %4,38 arttı
- Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünler (süt, et, yumurta) → %3,42 arttı
Sektörler bazında bakıldığında:
- Tarım ve avcılık ürünleri %6,28 yükseldi
- Ormancılık ürünleri %0,25 arttı
- Balıkçılık ürünleri ise %1,96 azaldı
MEYVE ÜRETİCİSİ ZİRVEDE: %155 ARTIŞ
Yıllık bazda en yüksek fiyat artışı “yumuşak çekirdekli meyveler” (şeftali, erik, kayısı gibi) grubunda görüldü. Bu gruptaki artış oranı %155,54’ü buldu.
Aylık bazda ise en fazla artış %19,63 ile “diğer ağaç ve çalı meyveleri” (ceviz, badem, fındık gibi) grubunda yaşandı.
Bu tablo, yazın meyve fiyatlarında görülen rekor artışların yalnızca manavlarda değil, üretici tarafında da ne kadar yüksek olduğunu gösteriyor.
ÇİFTÇİNİN GİRDİ MALİYETİ ARTIYOR
Tarım-ÜFE’deki yükselişin en önemli nedeni, çiftçinin üretim maliyetlerinin artması:
- Gübre, ilaç ve mazot fiyatları yüksek.
- Kuraklık ve iklim değişikliği, verimi düşürüyor.
- Taşıma ve işçilik maliyetleri yükseliyor.
Bu durum, üreticiye yansıyan fiyatların doğrudan pazarda ve markette tüketici fiyatlarına taşınmasına yol açıyor.
HALK İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?
Tarladaki bu artış, birkaç hafta veya ay içinde market raflarında, manav tezgâhlarında daha yüksek fiyatlar olarak karşımıza çıkıyor.
Örneğin:
- Üreticide şeftali ya da elma fiyatı ikiye katlanmışsa, bu ürün markette 20 TL iken kısa sürede 30-35 TL’ye çıkabiliyor.
- Hayvansal ürünlerdeki artış, et ve süt ürünlerinin raf fiyatlarını yukarı itiyor.
Kısacası, Tarım-ÜFE arttıkça sofradaki maliyet de artıyor. Bu tablo, gıda enflasyonunun önümüzdeki aylarda da yüksek seyredeceğinin sinyali.
