2 Eylül 1922’de kazanılan kurtuluşunun 103. yılında Eskişehir, milli mücadeledeki tarihi önemini bir kez daha gündeme taşıdı. Anadolu Üniversitesi T.C. Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Yakut, İngiliz ve Yunan işgalleri sırasında şehrin yaşadığı zorlukları ve stratejik rolünü anlattı. Prof. Dr. Kemal Yakut, Eskişehir’in hem askeri hem stratejik açıdan büyük önem taşıdığını belirterek, şehrin milli mücadelede adeta bir askeri karargah niteliğinde olduğunu söyledi.
"MİLLİ MÜCADELENİN TEMEL DAYANAKLARINDAN BİRİ OLMUŞTUR"
Yakut, İngiliz ve Yunan işgallerine dikkat çekerek, "Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra bir İngiliz yüzbaşısının Eskişehir'in işgal edilmesi gerektiğine dair hazırladığı raporun Londra'ya gönderildiğini biliyoruz. Nitekim kısa süre sonra 1919'da İngilizler şehre girmiş ve önemli noktaları işgal etmeye başlamıştır. Ardından 19 Temmuz 1921'de Yunan işgali başlamış, Eskişehir iki kez düşman işgaline maruz kalmıştır. Bu süreçte halkın gösterdiği direniş, milli mücadelenin temel dayanaklarından biri olmuştur" dedi.
"MİLLİ DEVLETİN TEMELLERİNİ GÜÇLENDİRMİŞTİR"
Yakut, şehrin milli mücadeledeki stratejik önemini anlatırken, "Eskişehir'de 1. ve 2. İnönü savaşları yapılmış ve bu zaferler halkın inancını artırarak milli devletin temellerini güçlendirmiştir. Ankara nasıl mücadelenin siyasi merkezi olmuşsa, Eskişehir de askeri merkezi olmuştur. Mustafa Kemal Paşa defalarca Eskişehir'e gelmiş, Batı Cephesi karargâhının burada bulunması nedeniyle savaşın planlamasında kritik kararlar alınmıştır. 2 Eylül 1922'de Türk süvarilerinin şehre girişiyle büyük bir sevinç yaşanmış, halk askerlere ellerinde ne varsa ikram etmiştir" ifadelerini kullandı.
"RAHMETLE ANIYORUM"
Yunan işgalinin şehre verdiği zararı ve kurtuluş sonrası atılan adımları aktaran Yakut, "Yunan kuvvetleri geri çekilirken şehri büyük ölçüde ateşe vermiş, mahalleler, camiler, okullar ve işletmeler yakılmıştır. Köprübaşı, Arifiye ve pek çok bölge tamamen harap olmuştur. Ancak hemen ertesi gün yönetim devralınmış, demiryolu ve telgraf hatları onarılmış, eğitim için okullar yeniden faaliyete geçirilmiştir. Ardından dönemin belediye başkanı Hasan Basri Aytöre, şehrin yeniden kalkınması için girişimlerde bulunmuştur. Mustafa Kemal Atatürk'ün 1923'teki Eskişehir ziyaretinde halkın fedakarlığını dile getirmesi, bu mücadelenin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha göstermiştir. Bu vesileyle tüm şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmetle anıyorum" diye konuştu.
