Türk Tabipleri Birliği (TTB), geçen yaz Eskişehir’de meydana gelen ve 10 görevlinin şehit olduğu orman yangınına ilişkin hazırladığı “Eskişehir Orman Yangını İnceleme Raporu”nu kamuoyuyla paylaştı.
Raporda, yangınların nedenlerinden müdahale süreçlerine, yapısal sorunlardan politika önerilerine kadar geniş bir değerlendirme yer aldı.
Yangının Başlangıcı ve Etkileri:
İşte raporda yer alan değerlendirmeler: "22 Temmuz 2025 sabahı başlayan yangın, Eskişehir’in Seyitgazi ilçesi Fethiye Mahallesi yakınlarında başlayarak Afyonkarahisar İhsaniye ilçesi Sarıcaova köyüne kadar ilerlemiştir. 715 hektar orman alanı yanmıştır. Yangında 10 kişi hayatını kaybetmiş, biri ağır olmak üzere 20 kişi yaralanmıştır. Sarıcaova köyü tedbir amaçlı tahliye edilmiş, yangın kontrol altına alındıktan sonra halk geri dönmüştür. Etkilenen alanın tamamına yakını verimli devlet ormanıdır; 53.100 m³ dikili ağaç zarar görmüştür.
Müdahale Sürecinde Yaşananlar:
Yangın sürecinde koordinasyonsuzluk, organizasyon eksikliği ve iletişim sorunları yaşanmıştır. AFAD’ın koordinasyon görevinde sıkıntılar, orman bölge müdürlüğü ile belediyeler arasında iletişim kopuklukları görülmüştür. 12 saat boyunca telsiz ve cep telefonu iletişimi kesilmiştir. Havadan müdahale yetersiz kalmış, ulaşım güçlükleri yaşanmıştır. Personel planlaması zayıf, vardiyalar uzun, dinlenme ve beslenme koşulları yetersizdir. Deneyimsiz ve mevsimlik personel çokluğu, orman alanlarının ve coğrafyanın bilinmemesi riskleri artırmıştır.
Güvenlik ve söndürme ilkeleri doğru uygulanmamış, araç parkları ve kaçış yönleri hatalı olmuştur. Ekipman eksiklikleri, eğitim yetersizliği, gaz maskesi ve koruyucu donanım kullanımına dair bilinçsizlik öne çıkmıştır. İş makinelerinin personele zimmetlenmesi yangın sırasında risk doğurmuştur. Yangın sonrası rehabilitasyon çalışmaları yalnızca kesim ihalesiyle sınırlı kalmıştır.
Afet Risk Azaltma Yaklaşımıyla Saha Notları:
Emekçiler: Eğitimlerin kısa ve teorik olduğu, mevsimlik ve deneyimsiz personelin çoğunlukta bulunduğu, mobbing ve sendikal baskıların yaygın olduğu belirtilmiştir. İtfaiye meslek tanımı eksikliği, düzensiz vardiyalar, kişisel koruyucu donanım (KKD) eksiklikleri, sağlık emekçilerinin güvensiz koşullarda çalışması ve iş kazası kayıtlarının tutulmaması sorunları öne çıkmıştır. Hayatını kaybeden gönüllülerin AFAD akreditasyonlu bir STK üyesi olduğu, sahaya hangi statüyle geldiklerinin belirsiz olduğu belirtilmiştir.
Toplum: Orman köylülüğünün bitirilmesiyle toplumun ormanlarla ekolojik bağının koptuğu, ormanların sahiplenilme ve korunma refleksinin azaldığı vurgulanmıştır. Madencilik ve yerleşim faaliyetleri orman tahribatını artırmıştır. Yangın söndürmeye katılan halkın koordinasyonsuz hareket ettiği gözlemlenmiştir.
Değerlendirme:
Orman yangınlarının yalnızca “neden” ve “sonuç” düzeyinde ele alınması eleştirilmiştir. Eskişehir yangını örneğinde yangına zemin hazırlayan yapısal ve politik etkenlerin, müdahale sürecinde yaşanan kurumsal ve insani sorunların, ardından gelen sonuçların bütüncül biçimde analiz edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Yangınların kök nedenlerine odaklanılması, yönetimsel, kurumsal ve toplumsal düzeyde önleyici düzenlemelerin yapılması gerekliliği ön plana çıkarılmıştır."
