İki gün süren kurultayın açılış oturumunda gerçekleşen konferans, büyük bir katılımla ilgiyle takip edildi.
Kurultayın açılış konferansı, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Okan Yeşilot tarafından verildi. “Türk Devletleri Teşkilatı’nın Geleceği: İmkânlar ve Riskler” başlıklı konuşmasında Yeşilot, Özetle:
Türk Dünyasının bölgesel ve küresel ölçekte artan jeopolitik önemini tarihsel, kurumsal ve stratejik boyutlarıyla değerlendirdi.
Prof. Dr. Yeşilot, konuşmasında Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) tarihsel kökenlerini, 1992’den itibaren başlayan iş birliği süreci ve 2009’daki Nahçıvan Anlaşması ile kurulan Türk Konseyi’nin, 2021’de Türk Devletleri Teşkilatı adını alarak yeni bir evreye geçtiğini vurguladı. Teşkilatın kurumsal yapısını ve işleyiş mekanizmalarını detaylandıran Yeşilot, Dönem Başkanlığı, Devlet Başkanları Konseyi ve çeşitli alt kuruluşlar (TÜRKSOY, TÜRKPA, Türk Akademisi vb.) üzerinden yürütülen iş birliklerinin günümüzdeki etkisini anlattı.
Sunumun dikkat çeken bir diğer boyutu da Türk Devletleri Teşkilatı’nın karşı karşıya olduğu zorluklardı. Prof. Dr. Yeşilot, jeopolitik rekabet, bölgesel güvenlik sorunları, enerji-su paylaşımı gibi meselelerin yanı sıra, kültürel entegrasyonda yaşanan dil ve alfabe birliği eksikliklerini de teşkilatın önündeki temel risk alanları arasında sıraladı.
Prof. Dr. Okan Yeşilot, sunumunda Türk Devletleri Teşkilatı’nın kurumsal gelişiminde zirveler sürecinin oynadığı merkezi role dikkat çekti. SSCB’nin dağılmasından sonra 1992’de başlayan Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirveleri’nin, teşkilatın oluşumunda bir hazırlık aşaması niteliği taşıdığını vurguladı.
Teşkilat, 2011’den itibaren yılda bir düzenli şekilde yapılan tematik zirvelerle faaliyet alanlarını genişletmiş; bugüne kadar 13 resmî, birkaç da olağanüstü ve gayri resmî zirve gerçekleştirmiştir. Her bir zirvenin farklı bir temaya odaklandığını ifade eden Yeşilot, örneğin 2011’deki Almatı Zirvesi’nde ekonomik iş birliği, 2012 Bişkek Zirvesi’nde eğitim ve bilim, 2014 Bodrum Zirvesi’nde turizm, 2021 İstanbul Zirvesi’nde ise “Türk Dünyası 2040 Vizyonu”nun kabulü gibi önemli kararların alındığını aktardı.
Konferansın sonunda Yeşilot, Türk Dünyası 2040 Vizyonu’na ve yakın zamanda Macaristan’ın ev sahipliğinde gerçekleşen Budapeşte Zirvesi’ne de değinerek, TDT’nin Avrupa kıtasıyla ilişkilerinde yeni bir dönem başlattığını ifade etti. Bu bağlamda, TDT’nin sadece kültürel değil, aynı zamanda ekonomik, diplomatik ve güvenlik boyutlarında da küresel ölçekte daha etkili bir aktör hâline gelme potansiyeline sahip olduğunu belirtti.
Büyük bir ilgili topluluğun takip ettiği toplantının sonunda sorulan çok sayıdaki soru ve cevaplardan sonra Şube Başkanımız Prof. Dr. Nedim ÜNAL’ın Berat ve hediye takdimi ile açılış konferansı tamamlanmıştır.
