Vatandaşların en çok tükettiği unlu mamullerdeki fiyat istikrarını sağlamak amacıyla radikal bir adım atılıyor. Ekmek ve simit fiyatı için yeni uygulama geliyor. Geçmiş dönemlerde fırıncılar ile resmi kurumlar arasında yaşanan tarife anlaşmazlıklarının önüne geçilmesi hedefleniyor. Yapılan düzenlemeye göre, taraflar arasında mutabakat sağlanamaması halinde devreye yeni bir mekanizma girecek. Zam oranında uzlaşma sağlanamazsa süreç yeni kurulacak bir mekanizma olan "Uzlaşma Komisyonu"na devredilecek. Böylece keyfi fiyat artışlarının ve bölgesel farklılıkların önüne geçilmesi planlanıyor. Tüketiciyi korumayı amaçlayan sistemde devletin denetim gücü artırılıyor. Mevcutta sadece görüş bildiren bakanlığın temsilcisi de bu komisyonda yer alacak ve sürece aktif katılım sağlayacak.
Yargı Paketi ve Yasal Altyapı
Fiyat belirleme sürecindeki değişiklikler yasal güvence altına alınıyor. Bu adım için geçen aylarda yapılan Gıda Komitesi'nde ilk sinyal verilmişti. Hükümet kanadından gelen açıklamalar, düzenlemenin sinyallerini önceden vermişti. Komite toplantı sonrasında yapılan açıklamada, ekmek gibi bazı temel gıda ürünlerine ilişkin mal ve hizmet tarifelerinin belirlenmesinde daha etkin bir modele geçilmesi amacıyla çalışma yapılacağı belirtilmişti. Sözü edilen çalışmalar somutlaşarak meclis gündemine taşındı. Bu kapsamda ilk adım atıldı ve tasarı metne dönüştürüldü. 11. Yargı Paketi'nde yer alan düzenlemeye göre, bakanlığın olumsuz görüş verdiği fiyat tarifeleri, 15 gün içerisinde Uzlaşma Komisyonu'na devredilecek. Süreçlerin hızlandırılması ve belirsizliğin kısa sürede giderilmesi amaçlanıyor. Bakanlığın veto ettiği zam talepleri doğrudan komisyonun gündemine gelecek.
Komisyonun Yapısı ve Karar Alma Mekanizması
Yeni kurulacak yapının kimlerden oluşacağı ve nasıl işleyeceği de netlik kazandı. Uzlaşma Komisyonu mülki amirinin ya da görevlendireceği yardımcısının başkanlığında toplanacak. Masada yer alacak diğer paydaşlar ise ticaret il müdürlüğü, defterdarlık, belediye, ildeki ilgili kamu kurumu, ticaret ve sanayi veya ticaret odası ile esnaf ve sanatkarlar odaları birliği temsilcilerinden oluşacak. Geniş katılımlı bir yapı oluşturularak farklı görüşlerin temsil edilmesi sağlanacak. Karar alma sürecinde demokratik yöntemler izlenecek. Komisyon kararları salt çoğunlukla alacak. Tarafların uzlaşması esas alınarak ortak bir noktada buluşulması hedefleniyor. Böylece tarafların ortak bir zam oranında uzlaşması sağlanacak ve piyasadaki karmaşa sona erecek.
Fiyatlandırma Kriterleri ve Enflasyon Hedefi
Belirlenecek yeni tarifelerde hangi kriterlerin baz alınacağı da kanun teklifinde yer alıyor. Komisyon fiyat değerlendirmesini ise mevcut maliyetler ve ortalama kar marjları ile Orta Vadeli Program'da (OVP) yer alan enflasyon hedeflerini dikkate alarak yapacak. Yani sadece üreticinin maliyeti değil, ülkenin genel ekonomik hedefleri de gözetilecek. Fahiş kar oranlarının önüne geçilmesi ve enflasyonla mücadele kapsamında fiyatların dengede tutulması amaçlanıyor. Teklif Genel Kurul'da kabul edilirse Ticaret Bakanlığı'na fiyat tarifelerinin belirlenmesine ilişkin yönetmelik yapma yetkisi de verilecek. Bakanlık, sürecin teknik detaylarını belirleyerek uygulamada yeknesaklığı sağlayacak. Vatandaşın ekmeğe ulaşımını kolaylaştıracak adımların atılması bekleniyor. Simit ve ekmek fiyatlarındaki keyfi uygulamalar tarih olacak.
