Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından Cumhuriyet’in 100. yılı anısına 2023 yılında üretilen özel 5 TL, nominal değerinin binlerce kat üzerinde bir fiyata ulaştı. Hem hatıra amaçlı hem de sınırlı sayıda dolaşıma sunulan madeni paralar, piyasaya çıktığı ilk günden itibaren yoğun bir ilgiyle karşılaştı. Koleksiyonerler ve yatırımcılar arasında adeta bir statü sembolüne dönüşen madeni para, nadir bulunması sebebiyle değerini her geçen gün artırıyor. Piyasaya kısıtlı sayıda sürülmesi, onu kısa sürede koleksiyonerlerin en çok aradığı objelerden biri haline getirdi. Günlük alışverişlerde nadiren rastlanan para, artık tamamen koleksiyon dünyasının bir parçası oldu.
Tasarımı ve Sembolik Anlamı
Cumhuriyet’in 100. yılına özel basılan madeni paranın her iki yüzü de özel anlamlar taşıyor. Darphane, geçtiğimiz yıl yaptığı açıklamada Cumhuriyet’in 100. yılına özel olarak ilk kez 5 TL nominal değerinde madeni para bastıklarını duyurmuştu. Paranın bir yüzünde “Türkiye Yüzyılı” teması işlenirken, diğer yüzünde ise Cumhuriyet’in kuruluşuna atıfta bulunan özel bir motif yer alıyor. Cumhuriyet’in simgesel unsurlarını ve 100. yıl logosunu taşıyan tasarım, onu sadece bir ödeme aracı olmaktan çıkarıp tarihi bir belge niteliğine taşıyor. Koleksiyonerler için paranın sadece maddi değeri değil, taşıdığı sembolik anlam da büyük önem arz ediyor. Özel tasarımı, onu benzer hatıra paralardan ayırarak daha değerli kılıyor.
Koleksiyon Piyasasında Rekor Fiyatlar
Başlangıçta günlük kullanım amacıyla piyasaya sürülen 5 TL’lik hatıra paralar, zamanla inanılmaz bir koleksiyon değeri kazandı. Özellikle kondisyonu yüksek, yani temiz, çiziksiz ve yıpranmamış örnekler, koleksiyoncular tarafından rekor fiyatlardan talep görüyor. Bugün ikinci el satış platformlarında ve açık artırma sitelerinde söz konusu özel madeni paraların adedi 10 bin TL ile 23 bin TL arasında değişen fiyatlarla alıcı buluyor. Bazı nadir bulunan veya özel serilere ait paraların fiyatı ise 23 bin 879 liraya kadar çıkabiliyor. Bazı platformlarda paraların sertifikalı veya özel çerçeveli versiyonları da daha yüksek bedellerle satışa sunulmuş durumda.
Sınırlı Üretim Değerini Katladı
Paranın değerindeki olağanüstü artışın temelinde, Darphane'nin onu sınırlı sayıda üretmiş olması yatıyor. Türkiye genelinde binlerce koleksiyoncu, hatıra paraları biriktiriyor. Ancak 100. yıl temalı 5 TL, son dönemin en çok aranan paralarından biri haline geldi. Piyasaya sürülen adet sınırlı olunca, arza kıyasla talep çok yüksek kaldı ve serbest piyasa kuralları gereği değeri hızla yükseldi. Özellikle ilk basım serisine ait ve üzerinde darphane hatası bulunmayan kusursuz örnekler, koleksiyonerler tarafından en yüksek fiyatlarla satın alınıyor. Dolaşıma girdiği andan itibaren biriktirilmeye başlanan paralar, artık neredeyse piyasada bulunmuyor.
Sahtecilik Tehlikesine Karşı Uzman Uyarısı
Her değerli üründe olduğu gibi, 100. yıl 5 TL'sinin de sahteleri piyasada görülmeye başlandı. Değerinin artmasıyla birlikte, sahte 5 TL madeni paralar da dolaşıma sokulmaya çalışılıyor. Konuyla ilgili uzmanlar, vatandaşları ve koleksiyonerleri orijinallik kontrolü konusunda dikkatli olmaları yönünde uyarıyor. Sahte paralara karşı mağduriyet yaşamamak için bazı detaylara dikkat etmek gerekiyor. Gerçek 100. yıl paralarının ayırt edici özellikleri arasında, üzerinde yer alan “TC Darphane” ibaresi, kabartma detayların netliği ve parlak kenar hatları bulunuyor. Alım yapmadan önce paranın ağırlığı, çapı ve üzerindeki baskı kalitesinin incelenmesi büyük önem taşıyor.
