Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, 2010 yılında Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıksu, Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesine Dair Yönetmelik ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Arnik, söz konusu hizmetlerin belediyelerin asli görevleri arasında yer aldığını vurgulayarak, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun Mükerrer 44. maddesi doğrultusunda toplanan çevre temizlik vergisinin, sistemin genel maliyet hesabından düşülmesi gerektiğini söyledi.
Ayrıca Arnik, mevzuatta katı atık idarelerinin hizmetten faydalanan her aboneyle karşılıklı sözleşme yapması zorunludur hükmü bulunmasına rağmen, abonelerle herhangi bir sözleşme yapılmaksızın sadece tebligatla ödeme talep edilmesinin yasal dayanağının sorgulanması gerektiğine dikkat çekti. Üstelik, işletmelerin üretmiş olduğu atık miktarı dikkate alınmadan tüm işletmelere aynı ücretin, hatta daha yüksek bedellerin yansıtılmasının da başka sorunları beraberinde getireceğini belirtti.
"Belediyelerin katı atık bedelleri esnafımızı isyan ettirdi"
Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, katı atık bedellerinin yasallık, ödeme gücü ve adalet ilkeleriyle çeliştiğini ifade ederek, "Belediyelerin katı atık bedelleri yiyecek içecek işletmelerindeki esnafımızı isyan ettirdi" dedi. Arnik, bu önemli sorunu Ankara’da gerçekleştirdiği temaslarla Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşıdı. Görüşmelerini AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Ekonomi İşleri Başkanı Sayın Nihat Zeybekci, AK Parti Ekonomi İşleri Başkan Yardımcısı ve eski Ticaret Bakanı Cenap Aşçı, Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü Taha Enes Şener, CHP Genel Başkanvekili ve Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, MHP Grup Başkanvekili ve Manisa Milletvekili Erkan Akçay ile DEVA Partisi Genel Başkanı ve eski Ekonomi Bakanı Ali Babacan ile gerçekleştiren Arnik, esnafın yaşadığı mağduriyeti bizzat aktardı.
Çözüm üretilmesi gerektiğini belirtti
Esnaf teşkilatının, tıpkı ülke genelinde olduğu gibi yerel düzeyde de sahipsiz bırakıldığını dile getiren Murat Arnik, ihtisas odalarının başında bulunan yetkililerin sessiz kalmasını eleştirdi. Arnik, katı atık vergisiyle ilgili düzenlemeyi hayata geçiren siyasi irade ile TBMM’de grubu bulunan tüm siyasi partilerin bu sorunu bir an önce Meclis gündemine alarak çözüm üretmesi gerektiğini ifade etti. Esnaf ve sanatkârların Türkiye’nin ekonomik ve sosyal yapısında kilit bir role sahip olduğuna dikkat çekti.
Esnaf ve sanatkârların, aileleri ve çalışanlarıyla birlikte değerlendirildiğinde, ülke nüfusunun beşte birini oluşturduğuna dikkat çekti. Arnik, "Esnaf ve sanatkarın sahipsiz olduğunu bu kadar önemli bir konu gündemdeyken esnaf çare ararken kafasını kuma gömenleri kınayarak bu esnaf size bunun hesabını illaki soracaktır." dedi.
"Vergiler esnafı nefessiz bırakıyor"
Esnafın sırtına binen bu yük, vicdanları yaralıyor! Esnafın her geçen gün artan yüklerle karşılaştığını belirten Arnik, "Elektrik, doğalgaz, kira, vergi, stopaj, yüksek komisyon bedelleri, şimdi de ‘katı atık bedeli’ adı altında tahsil edilen vergiler esnafı nefessiz bırakıyor. Belediyeler hizmet üretmek için kaynak arayışında olabilir, fakat bunu yüksek astronomik rakamlarla sadece esnafın üzerinden yapmak vicdana da akla da sığmaz,” diye konuştu.
Esgastroder Başkanı Arnik, tüm siyasi parti başkan vekillerine yapmış olduğu ziyarette, konuyu siyasi partilerin temsilcilerine çözüm önerileriyle birlikte sunduğunu, tarifelerin Atıksu, Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 2010 yılında Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini, ancak uzun yıllardır farklı sebeplerle 2026 yılına kadar ertelendiğini, konunun 3 milyon esnafı doğrudan ilgilendirdiğini belirtti. "Mevzuatın gözden geçirilmesi ve çifte vergilendirmenin hukuka aykırı olduğunu, atık miktarına dayalı ve adil tarife sisteminin kurulması gerektiğini, sağlıklı veri toplama sistemlerinin oluşturulmasını, karşılanabilirlik ve ekonomik durumların dikkate alınması gerektiğini içeren çözüm önerilerimizi dosyalar hâlinde siyasi temsilcilere ve yetkililere bizzat sunduk. Katı atık vergisi kanununu çıkaran siyasi irade bu konuyu çözmelidir." dedi.
"Bu yükü sadece esnafa yıkmak çözüm değil"
Arnik şu ifadelerle sözlerine devam etti:
"Sayıştay, belediyelere Atıksu, Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik kapsamında "Bu geliri niye tahsil etmiyorsunuz?" diye rapor yazınca, belediyeler harekete geçmiş. Gelir kaybı gerekçesiyle esnafa yönelmişler. Doğru, belediyelerin çöp toplama gibi ciddi bir hizmet yükü var; bu işin araç-gereç, personel, bakım gibi maliyetleri bulunuyor. Ancak bu yükü sadece esnafa yıkmak çözüm değil. Üstelik bir taraftan çevre temizlik vergisi zaten ödeniyorken, işyerlerinde suyu iki kat fazla öderken, aynı konuya dair ikinci, hatta üçüncü isimle bir tahsilatın gündeme getirilmesi adaletsizliktir."
"İlimiz esnaf-sanatkâr işyerlerinin yaşadığı bu soruna çare bulunmalıdır"
Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, katı atık ücretlerinin esnaf ve sanatkârlar üzerindeki etkilerine dikkat çekerek önemli açıklamalarda bulundu. Esnafa yüklenen bu maliyetin adil olmadığını vurgulayan Arnik, yetkililere seslenerek acil çözüm çağrısında bulundu.
Arnik yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Özellikle esnaf ve sanatkârlarımızın, atık miktarları ve ekonomik kapasiteleri göz önüne alındığında adil olmayan bir yükle karşılaştıkları, sonucunda da ‘fahiş ek bir vergi yükü’ tespiti yapıldığı görülmektedir.
Mevzuatın ivedilikle gözden geçirilmesi ve çifte vergilendirmenin giderilmesi, atık miktarına dayalı ve adil tarife sistemi kurulması, sağlıklı veri toplama sistemlerinin kurulması, karşılanabilirlik ve ekonomik durumların dikkate alınması, şeffaflığın artırılması ve paydaş katılımı; atık azaltma ve geri dönüşümün teşvik edilmesi, yapılan açıklamaların ışığı altında, konu ile ilgili geçiş sürecinin de dikkate alınarak, belediyelerimizce esnaf ve sanatkâr üyelerimizin yaşadığı ekonomik sıkıntılarda göz önüne alınarak, ilimiz esnaf-sanatkâr işyerlerinin yaşadığı bu soruna çare bulunmalıdır.”
"Çevre temizlik vergisinin mahsup edileceği öngörülmüştür"
Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, katı atık bertaraf ücretlerinin mevcut haliyle hukuka aykırılık taşıdığını belirterek önemli açıklamalarda bulundu. Arnik, hem Anayasa’ya hem de ilgili mevzuata açıkça aykırı olan uygulamaların binlerce esnaf ve sanatkârı mağdur ettiğini ifade etti.
Başkan Murat Arnik açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünce yayımlanan Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuzda aynen ‘Tam maliyet belirlenmesinde mükerrer hesaplama olmaması için; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Mükerrer 44'üncü maddesi hükmü gereğince alınan çevre temizlik vergisi toplam sistem maliyetinden çıkartılmalıdır. Verilen aynı hizmet için birden fazla bedel alınamaz’ şeklinde belirtilmektedir.
Madem bu çevre temizlik vergisi değil, kanun açık: katı atık bedeli için ödeme istediğiniz herkesten sözleşme yapmanız, ÇTV’yi mahsup etmeniz gerekiyor diyor.
Yani çifte vergilendirmenin önlenmesi açısından belediye meclisleri tarafından katı atık bertaraf ücreti belirlenirken, katı atık bertarafı için yapılan toplam harcamalardan ödenen çevre temizlik vergisinin mahsup edileceği öngörülmüştür.
Atıksu altyapı yönetimleri ve/veya evsel katı atık idareleri hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacak her abone karşılıklı sözleşme yapmakla yükümlüdürler.”
"Verginin yasallığı ilkesine aykırılık teşkil etmektedir"
Arnik, mevzuat gereği hizmeti alan her gerçek ve tüzel kişinin, hizmet karşılığında abone olması ve bu kapsamda belediyelerle karşılıklı sözleşme imzalaması gerektiğine dikkat çekti. Aynı zamanda, katı atık bertaraf ücretinin belediye meclisleri tarafından belirlenmesinin, “verginin yasallığı” ilkesi çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
“Vergi ödevi” başlıklı Anayasa’nın 73. maddesini hatırlatan Arnik, bu tür mali yükümlülüklerin ancak kanunla düzenlenebileceğini ifade ederek şunları söyledi:
“İlgili madde kapsamında değerlendirildiğinde katı atık bertaraf ücretinin vergi benzeri mali yükümlülük sınıfında olduğu bariz olup verginin yasallığı ilkesi gereğince kanunla getirilmesi gerekmektedir, ancak ilgili ücreti belirleme yetkisi belediye meclislerine verilmiş olup işbu husus Anayasa ile bizzat güvence altına alınan verginin yasallığı ilkesine aykırılık teşkil etmektedir.”
"Belediye meclislerinin ücret belirleme yetkisi tartışma konusudur"
Anayasa Mahkemesi’nin daha önce belediyelere tanınan tarifeleri belirleme yetkisini iptal ettiğini hatırlatan Arnik, aynı iptal gerekçelerinin katı atık ve atık su tarifeleri için de geçerli olduğunun altını çizdi.
“Bu noktada ayrıca belirtmek gerekir ki Anayasa Mahkemesi tarafından daha önceden 2464 sayılı Kanunun (BGK) 96. madde (b) bendinin belediye meclislerine tanıdığı tarifeleri belirleme yetkisi iptal edilmiştir. İptal edilen maddeye bir benzeri olarak, katı atık ve atık su tarifelerinin belediye meclislerince belirleneceği hükmünün var olması sebebiyle de belediye meclislerinin ücret belirleme yetkisi tartışma konusudur. Bu kapsamda vergi benzeri mali yükümlülüklerin yasa ile konulup, değiştirilip veya kaldırılacağına yönelik anayasal güvencenin ilan ve reklam vergisindeki iptal nedenini oluşturduğu gibi, katı atık bertaraf ücretinin belediye meclislerince belirlenmesinde de iptal nedeni teşkil edebileceğinin kabulü gerekmektedir.”
Yetkililere seslendi
Mevcut uygulamaların hukuki temellere aykırı olduğunu vurgulayan Arnik, binlerce işletmenin bu sebeple mağdur olduğunu belirterek yetkililere seslendi:
“Esnaf ve sanatkâr işyerlerinin yaşadığı bu soruna çare bulunmalıdır.”
