Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından paylaşılan güncel veriler, ülkenin idari haritasının geleceğine yönelik önemli bir tartışmayı başlattı. Hazırlanan raporda, Türkiye genelinde 26 ilçenin il olma potansiyeli taşıdığı belirtildi. Söz konusu ilçelerin belirlenmesinde, nüfus yoğunluğundan ekonomik çeşitliliğe kadar uzanan bir dizi kriterin etkili olduğu açıklandı. İl olma statüsü, bir yerleşim yerinin idari, sosyal ve ekonomik geleceğini doğrudan etkileyen bir faktör olarak kabul ediliyor. Bu nedenle, raporda adı geçen ilçelerdeki vatandaşlar gelişmeleri büyük bir ilgiyle takip ediyor.
İl Olmanın Şifreleri: 8 Altın Kriter
Bir ilçenin il statüsüne kavuşabilmesi için karşılaması gereken toplam 8 ana kriter bulunuyor. Bu kriterlerin başında nüfus ve coğrafi konum geliyor. İl olmak için, ilçenin nüfusunun en az 100 bin ve il merkezine de en az 30 kilometre uzaklıkta olması gerekiyor. Ancak süreç sadece bu iki kritere bağlı işlemiyor. İlçenin mevcut şehirleşme seviyesi, ulaşım ağlarının durumu ve hinterlandı da değerlendirmede önemli bir rol oynuyor. Ayrıca, ekonomik çeşitliliği ve eğitim durumu gibi sosyal ve ekonomik göstergeler de il olabilmek için aranan kıstaslar arasında yer alıyor. Tüm bu kriterler, ilçenin kendi kendine yetebilen bir idari yapıya dönüşüp dönüşemeyeceğini ölçmeyi hedefliyor.
Potansiyel Yeni İller: İşte O 26 İlçe
TÜİK tarafından hazırlanan rapor, belirlenen 8 kriteri karşılayan ve il olmaya en yakın görülen 26 ilçeyi kamuoyuna duyurdu. Nüfusları ve bulundukları illerle birlikte listelenen ilçeler, Türkiye'nin farklı coğrafi bölgelerinden geliyor. Listenin en kalabalık ilçeleri arasında Antalya Alanya 359.891, Mersin Tarsus 353.469, Bursa İnegöl 299.203 ve Tekirdağ Çorlu 294.020 kişilik nüfuslarıyla dikkat çekiyor. Şanlıurfa Siverek 271.832, Antalya Manavgat 258.367 ve Hatay İskenderun 227.498 nüfusa sahip. İzmir Menemen 227.000, Manisa Akhisar 178.812 ve Zonguldak Ereğli 175.294 nüfusa sahip. Balıkesir Edremit 171.700, Van Erciş 171.035 ve Balıkesir Bandırma 166.836 olarak sıralanıyor. Aydın Nazilli 162.074, Şırnak Cizre 161.135 ve Kırklareli Lüleburgaz 155.670 nüfusa sahip. Konya Ereğli 153.849, Diyarbakır Ergani 137.492 ve Ordu Ünye 132.915 olarak listede yer alıyor. Adana Kozan 132.642, Adıyaman Kahta 132.303 ve Ankara Polatlı 128.895 nüfusa sahip. Kahramanmaraş Elbistan 127.755, Mardin Midyat 122.308 ve Hakkari Yüksekova 121.969 kişilik nüfuslarıyla il olma potansiyeli taşıyor.
Nüfus Yoğunluğu ve Coğrafi Dağılım
Liste incelendiğinde, il olma potansiyeli taşıyan ilçelerin Marmara, Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaştığı görülüyor. Özellikle Alanya, Tarsus, Çorlu ve İnegöl gibi sanayi, turizm ve tarım alanında gelişmiş büyük ilçeler, hem nüfusları hem de ekonomik yapılarıyla öne çıkıyor. Bu ilçeler, mevcut durumda bağlı oldukları illerin ekonomik yükünü önemli ölçüde taşıyor. Listenin diğer ucunda yer alan Yüksekova ve Midyat gibi ilçeler ise stratejik konumları ve bölgesel merkez olma potansiyelleriyle dikkat çekiyor. Balıkesir'den Bandırma ve Edremit olmak üzere iki ilçenin listede yer alması, ilin coğrafi büyüklüğü ve ekonomik çeşitliliğini gösteriyor.
Tarihi Bir Hak Arayışı: Şebinkarahisar Örneği
Raporda adı geçen ilçeler arasında Giresun'a bağlı Şebinkarahisar, özel bir durumu temsil ediyor. Şebinkarahisar, Cumhuriyet'in ilk yıllarında il statüsüne sahip bir merkezdi. İlçe, 1923 yılında il olmuş, 1933 yılında Giresun vilayetine bağlanmıştır. Nüfusu şuanda 10.593'tür ve yüzölçümü 1.394 km²'dir. Şebinkarahisar'ın nüfusu, belirlenen 100 bin kriterinin oldukça altında kalmasına rağmen, tarihi statüsü nedeniyle il olma talebini sürekli gündemde tutuyor. Bu durum, il olma sürecinde sadece sayısal verilerin değil, tarihi ve kültürel bağların da dikkate alınabileceğine işaret ediyor. Şebinkarahisar halkı, kaybettikleri il hakkının iade edilmesini uzun yıllardır talep ediyor.
