Beylikova’da 1500 dönüm alanda alt ve üst yapı çalışmaları tamamlanan 15 bin büyükbaş hayvan kapasiteli Tarıma Dayalı İhtisas Besi OSB’si yatırımcıları bekliyor. Beylikova OSB Bölge Müdürü Musa Çoban, dergimiz için OSB hakkında bilgi verdi.

15 BİN 350 HAYVAN OLACAK ŞEKİLDE PLANLANDI

Beylikova Tarıma Dayalı İhtisas Besi Organize Sanayi Bölgesinin amacı; Tarımsal Üretim yapan İşletmelerin belli bir disiplin içerisinde bir araya toplanması, tek elden sevk ve idare edilmesine imkan sağlayan bir sistem oluşturmak. Hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan atıkların insan ve çevre sağlığını olumsuz yönde etkilerini kontrollü olarak bertaraf edilmesi, üretim girdi temini ve ürünlerin pazarlanması, işletmelere teknik ve sağlık hizmetlerinin götürülmesi, üretici-sanayici ve pazarlayıcı entegrasyonunun gerçekleştirilmesi, besi işletmelerini et ve et ürünleri üretimi amacıyla belli bir bölgede toplayarak günümüz tekniklerine uygun modern işletmeciliğe teşvik etmek, daha sağlıklı ve çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen hijyenik bir ortamda işletmecilik yapmaktır. Beylikova Tarıma Dayalı İhtisas Besi Organize Sanayi Bölgesi 143 Ha alana sahiptir. OSB içerisinde 19 adet 50 baş, 8 adet 100 baş, 58 adet 200 baş ve 4 adet 500 baş olmak üzere 89 adet besihane parseli ve iki adedi Gübre Atık Bertaraf Tesisi olmak üzere beş adet sanayi parseli ile toplam 94 adet parsel bulunmaktadır. Toplamda 15 bin 350 hayvan olacak şekilde planlanmıştır.

Besi OSB Müdürü Musa Çoban

YATIRIMCI AVANTAJLARINDAN FAYDALANACAK

Beylikova Tarıma Dayalı İhtisas Besi Organize Sanayi Bölgesi içerisinde İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı alarak üretime geçen 2 adet 200 baş Besihane Çiftliği ile 1.4 MW Hayvansal Orjinli Biyogaz ve Enerji Üretimi yapacak tesis faaliyete geçmiştir. 1 adet 200 Baş Besihane Çiftliği 2019 yılında 2.500.000,00 TL.- KKYDP ( Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı) hibe almaya hak kazanmış olup; inşaat Ruhsatını alarak inşaatına başlamıştır. Beylikova Tarıma Dayalı İhtisas Besi Organize Sanayi Bölgesi'nde 16 adet parsel tahsisi yapılmış ve 13 adet parsel ön talebinde bulunmuştur. Ön Taleplere ilişkin değerlendirme Yönetim Kurulu tarafından devam etmektedir. Beylikova Tarıma Dayalı İhtisas Besi Organize Sanayi Bölgesi içerisinde yatırımcılar yatırım yapmaları halinde: 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun ek 3. maddesi gereği yüzde 80 arsa hibe desteği, OSB içerisinde yer alacak işletmelere canlı hayvan ve karkas et ihracat ve ithalat yetkisi, OSB içerisinde arsa tahsisi yapılan işletmelere beş yıl süre ile emlak vergisi muafiyeti, 5084 sayılı Teşvik Kanunu kapsamında işletmeye alınacak makine ve ekipmanda KDV muafiyeti, işletmelerde çalışacak personel için üç yıl süreyle SGK muafiyeti, parsellerin tevhid/ifraz işlemlerinde vergi muafiyeti, su, elektrik ve iletişim giderlerinin düşüklüğü, katı atık vergisi muafiyeti ve OSB yönetimince bedelsiz toplanması, avantajlarından faydalanacaktır.

KÜÇÜKBAŞ HAYVAN BULUNMAMAKTADIR

Beylikova Tarıma Dayalı İhtisas Besi Organize Sanayi Bölgesi Büyükbaş Besi Hayvanı üzerine kurulmuş İhtisas Organize Sanayi Bölgesi olup; küçükbaş hayvan bulunmamaktadır. 2 adet 200 baş besihane de yıllık 400 baş besi hayvanı üretimi yapılmaktadır. Ortalama Hayvan başına 270 kg karkas et üretimi ile 216.000 kg et üretimi yapılmıştır. Besi hayvancılığının son iki yılını değerlendirirsek; Ülkemiz, farklı iklim yapıları, değişik tür ve ırktan çeşitli hayvan varlığı ve halen büyük bir kısmı kırsal kesimde yaşayan nüfusu ile hayvancılık konusuna ayrı bir önem vermesi gereken konumdadır. Ancak son yıllarda bütün gelişmiş ülkelerde hayvansal üretimin toplam tarımsal üretim içindeki payı giderek artarken ülkemizde böyle bir artış sağlanamamıştır. Bunun nedenleri bakım ve besleme hataları, çevresel faktörler, hayvanlarımızın genetik kapasitelerinin yetersizliği ile hayvancılığa hala tarımın bir kolu ve tarımın sigortası olarak bakılmasıdır.

ET ÜRETİMİNDEKİ HIZLI ARTIŞ DİKKAT ÇEKMEKTEDİR

Türkiye’de artan nüfusa karşın et üretimi dalgalı bir görünüm sergilemekte ve bu durum arz/talep dengesizliğinin belirginleştiği dönemlerde fiyatların hızlı artmasına neden olmaktadır. 2014 yılından 2015 yılının ilk çeyreğine kadar et fiyatlarının hızla yükselmesiyle birlikte et üretimindeki hızlı artış dikkat çekmektedir. İzleyen dönemde düşüş kaydeden et üretimi 2017 yılında %6,8 azalarak 987 bin ton düzeyinde kaydedilmiştir. Üretim 2018’in ilk yarısında hafif yükseliş kaydetse de açıklanan son veriler arz yönlü zayıflıkların sürdüğüne işaret etmektedir.

HAYVAN BAŞINA ET ÜRETİMİ DALGALI

TÜİK et üretimi istatistiklerini toplanan hayvan derileri üzerinden hesaplamaktadır. Bu veriler ithal hayvanları da içerdiğinden yerli besi üretimindeki daralmanın resmi verilerden daha derin olduğu düşünülmektedir. Hayvan başına et üretimi dalgalı seyretmektedir. TÜİK verilerine göre 2018 yılında kesilen bir hayvandan ortalama 274 kg et üretilmiştir. Bu rakam 2015 yılından bu yana bir miktar iyileşme kaydetse de diğer ülkelerin oldukça altında kalmaktadır. Hedef hayvan başına minimum 300 kg’lık et üretimidir. Yurt içinde dana karkas etinin fiyatı geçtiğimiz yıllarda yukarı yönlü bir seyir izleyerek Temmuz 2017 itibarıyla 26,70 TL/kg seviyesine çıkmıştır. Enflasyon yönlü endişeler nedeniyle bu tarihten itibaren ithalatı mümkün kılan düzenlemeler sonucunda et fiyatları bir miktar gerilese de artan yem fiyatları paralelinde bu düzenlemelerin etkisi uzun soluklu olmamıştır.

CANLI HAYVANDA YÜZDE 98, ETTE YÜZDE 105 ARTIŞ

Aralık 2019 itibarıyla, yurt içinde dana karkas etinin fiyatı 32,00 TL/kg düzeyindedir. 2020 Yılı Temmuz Ayı İtibariyle 35,80 TL/ kg’dır. Besicilik faaliyetlerinin sürdürülebilirliğinde et/yem paritesindeki gelişmeler yakından takip edilmektedir. Özellikle 2017’nin ikinci yarısında, et fiyatlarının yönünü aşağı çevirmesine karşılık maliyetlerin artmaya devam etmesi et/yem paritesini olumsuz yönde etkilemiştir. Bu durum besicilik tarafında maliyetlerin fiyatlara yansıtılamadığına işaret etmektedir. Büyükbaş hayvancılığında süregelen arz/talep dengesizliği canlı hayvan ve et ithalatı yoluyla aşılmaya çalışılmaktadır. Türkiye'nin bu alandaki ithalatı 2015 yılından itibaren ivmelenmiş 2017 yılında iç piyasada sorunların derinleşmesiyle birlikte ithalat yıllık bazda canlı hayvanda yüzde 98, ette yüzde 105 artış kaydetmiştir.

BÜYÜKBAŞ HAYVAN İTHALATI GÜNDEMDE KALACAK

Büyükbaş hayvan ithalatının önümüzdeki dönemde de gündemde kalacağı düşünülmektedir. Nitekim Et ve Süt Kurumu’na “yüzde 0” vergi ile 2018 yılsonuna kadar 500 bin baş hayvan ithal etme yetkisi verilmiştir. Yurt dışından temin edilen hayvanlar ortalama 300 kg ve maliyeti 4 dolar/kg civarında seyretmektedir. Hayvanların besiciye ulaştırılması 6 ay gibi bir zaman alırken, besiciler ödemeyi genellikle teslimde spot kur üzerinden gerçekleştirmektedir. Büyükbaş hayvanların günlük yem ihtiyacı toplam vücut ağırlıklarının %2’si kadardır. Yurt dışından getirilen hayvanlar, 6-8 ay arasında beslenerek kesime gönderilmektedir. Bu süreçte hayvanların canlı ağırlıkları 550 kiloya yaklaşmakta ve hayvan başına 300 kg’lık karkas et üretimi hedeflenmektedir.

KAPSAMLI BİR BAKIŞ AÇISIYLA YENİDEN ELE ALINMALI

2017 yılında 4.380 TL’ye ithal edilebilen büyükbaş hayvanın fiyatı, TL’deki değer kaybına bağlı olarak yükselmektedir. Yem maliyetlerindeki artış da dikkate alındığında besilik ithal hayvan maliyetindeki artış 2018 yılı genelinde % 40 civarında gerçekleşmiştir. Döviz kurlarında artan oynaklık, ithal hayvanların teslim tarihinde spot kur üzerinden yapılan ödemeler nedeniyle üreticilerin maruz kaldığı kur riskini artırmakta, maliyetlerin öngörülebilirliğini zorlaştırmaktadır. İthalata dayalı tarım ve hayvancılık politikalarının devam etmesi durumunda kırmızı et sektörünün kâr marjı gerilemekte ve bu nedenle üreticilerin sermaye ihtiyacı artmaktadır. Girdilerin döviz kuru üzerinden fiyatlandığı, satışların TL ile yapıldığı göz önünde bulundurulduğunda mevcut konjonktürde uygulanan üretim modelinin sürdürülebilirliğine yönelik endişeler gündeme gelmektedir. Öte yandan, üreticilerin büyük bir kısmının kur riskine karşı önlem almadığı görülmektedir. Besi hayvancılığındaki yapısal sorunlar uzun vadeli çözüm önerilerini içeren kapsamlı bir bakış açısıyla yeniden ele alınmalıdır.

ENFLASYONUN İKİ KATINDAN FAZLA ARTAN YEM FİYATLARI

Tarımdan perakende sektörüne kadar pek çok alanda yaşanan sıkıntılar nedeniyle tüketici fiyatlarında gözlenen hızlı artışların salt besi hayvancılığını odağına alan tedbirlerle çözülemediği gözlenmektedir. Artan hayvan ve yem maliyetlerine karşılık iç pazarda et fiyatlarının baskılanması üreticinin kazançlarını aşındırmakta ve sermaye ihtiyacını artırmaktadır. Özellikle yurt dışından hayvan temini 2017 yılından itibaren ivme kazanmıştır. Yetiştiricilerin kur riskine maruz kaldıkları bu modelin sürdürülebilirliği tartışılmakla birlikte, Türk lirasında yaşanan değer kaybı nedeniyle üreticilerin önümüzdeki dönemde benzer yatırımlarını askıya alabilecekleri düşünülmektedir. Et fiyatlarının dönemsel faktörler ve karkas et ithalatındaki olası bir artış ile baskılanması besicilerin sorunlarının derinleşmesine neden olabilecektir. Hız kazanan ithalat nedeniyle yurt içinde hayvan varlığının yükseliş kaydetmesi yem talebini de artırmaktadır. Son bir yıllık dönemde enflasyonun iki katıdan fazla artış kaydeden yem fiyatlarının bu eğilimini sürdüreceği öngörülmektedir.

BÜYÜK ÖLÇEKLİ İŞLETMELERİN AĞIRLIĞINI ARTIRACAĞI

Büyükbaş hayvancılığına önemli ölçüde destek verilmesine karşılık artan maliyetler nedeniyle arzu edilen sonuçlar alınamamaktadır. Aile işletmelerinin sürdürülmesi bakımından kırsal yaşamı destekleyen reformların hayata geçirilmesi önem taşımaktadır. Sermaye kadar bilgi birikiminin de önemli olduğu hayvancılık sektöründe genç nesillerin sektörden uzaklaştığı görülmektedir. Önümüzdeki dönemde sektörde kendi hayvanını ve yemini üreterek uzun soluklu iş modellerini benimseyen Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri içerisindeki büyük ölçekli işletmelerin ağırlığını artıracağı düşünülmektedir.

15 ADET FİRMA İLE ARSA TAHSİSİ KONUSUNDA GÖRÜŞMELER

Beylikova Tarıma Dayalı İhtisas Besi Organize Sanayi Bölgesi içerisinde Pandemi döneminde trend olan protein ihtiyacına yönelik talepler artmış ve bu dönemde 15 adet firma ile arsa tahsisi konusunda görüşmeler yapılmış ve halen devam etmektedir. Büyüme, kentleşme ve tüketim davranışlarındaki değişiklikler hayvansal üretimler olan et ve süte talebi artıracaktır. Sürdürülebilir bir gıda ürününü en iyi şekilde tüketiciye sunmak ve gıda güvenliği önem kazanmaktadır.

ESKİŞEHİR’E YAPILACAK İLK MEZBAHA BEYLİKOVA’YA

Beylikova Tarıma Dayalı İhtisas Besi Organize Sanayi Bölgesi içerisinde 15350 hayvan kapasitesi ile 200 baş / gün küçükbaş, 100 baş / gün büyükbaş hayvan kapasiteli mezbaha yapımı planlanmakta olup özel sektör ile görüşmeler devam etmektedir. Ulusal bir gıda zinciri ile görüşmeler son aşamadadır. Eskişehir İli genelinde Mezbaha olmaması sebebiyle 2018 yılında Büyükşehir Belediye Meclisinde alınan karar gereği Eskişehir’e yapılacak ilk mezbahanın Beylikova Besi OSB içerisinde yapılması kararı alınmıştır.

BEKLENTİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Beklenti ve çözüm önerilerimiz; Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri’nin sürekli teşvik kapsamına alınması… Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı’nın hibe oranlarının artırılarak devam etmesi… Üreticinin besihane yapımı, makine ekipman alımı ve besi hayvanı alımında sıfır faizli kredi verilerek desteklenmesi…